Πότε πρέπει η τρομοκρατική απειλή να «κλείνει» μια ολόκληρη πόλη;
Οι επιθέσεις στο Παρίσι σχεδιάστηκαν εξαρχής στοχεύοντας στον τρόπο ζωής της πόλης. Μια πόλη όπου οι άνθρωποι πηγαίνουν για φαγητό, για ποτό, παρακολουθούν αθλητικά γεγονότα και ακούνε μουσική. Αντίθετα, δεν έγινε καμία επίθεση σε στρατιωτικούς στόχους, πρεσβείες, μέσα μαζικής μεταφοράς, ξενοδοχεία όπου διαμένουν ξένοι αξιωματούχοι ή κυβερνητικά κτίρια.
Τα εστιατόρια, το γήπεδο και ο χώρος συναυλιών επιλέχθηκαν επειδή αντιπροσωπεύουν τα προνόμια της αστικής ζωής κι επειδή αποτελούν τρωτά σημεία αφού είναι ιδιαίτερα πολυσύχναστα.
Αν αυτό πρόκειται να αποτελέσει μέρος του μέλλοντος που έχουμε μπροστά μας, τότε η κάθε πόλη είναι ανεπανόρθωτα εύθραυστη. Το στοιχείο που τους δίνει ζωντάνια είναι αυτό που τις καθιστά τρωτές. Για τους αξιωματούχους ασφαλείας, η αντιμετώπιση των απειλών σε μια πόλη, ισορροπεί μεταξύ ρίσκου και ανταμοιβής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο λαμβάνεται η απόφαση για την παράλυση της κοινωνικής ζωής μιας πόλης.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο οι Βρυξέλλες μπήκαν σε καθεστώς αποκλεισμού, ως αντίδραση σε συγκεκριμένες και έγκυρες πληροφορίες σχετικά με τους δράστες των επιθέσεων στο Παρίσι. Ο πρωθυπουργός του Βελγίου αποφάσισε να επεκτείνει το "κλείσιμο" της πόλης και την Δευτέρα. Το οικονομικό και ψυχολογικό κόστος μιας τέτοιας απόφασης είναι τεράστιο.
Το Βέλγιο βρίσκεται στο επίκεντρο μιας αντιτρομοκρατικής επιχείρησης και η προσπάθεια του πρωθυπουργού να προστατέψει τους πολίτες από μια επικείμενη επίθεση είναι θεμιτή. Ωστόσο, οι αποφάσεις των Βέλγων ηγετών εγείρουν ένα μεγάλο ερώτημα σχετικά με τις προσπάθειες για την ασφάλεια των πολιτών: Πως κλείνεις μια ολόκληρη πόλη;
Με δεδομένη την κινητικότητα των ανθρώπων με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, οι πόλεις ενδεχομένως να είναι αδύνατον να διαχειριστούν μια διαχείριση κρίσης με τέτοιες μεθόδους.
Τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι το τέλειο παράδειγμα.
Κατά τη διάρκεια των βομβιστικών επιθέσεων στο Μαραθώνιο της Βοστόνης και την επακόλουθη καταδίωξη των αδελφών Tsarnaev, οι αξιωματούχοι της δημόσιας ασφάλειας πίστευαν ότι ήταν σημαντικό να αποκλείσουν περιοχές της Βοστώνης, κατά την καταδίωξη του Dzhokhar Tsarnaev. Ωστόσο, στην πορεία διαπίστωσαν ότι το σύστημα μαζικής μεταφοράς ήταν τόσο άρρηκτα συνδεδεμένο με άλλα δίκτυα, ώστε να κλείσει ένα μόνο μέρος του ήταν αδύνατο. Ήταν όλα ή τίποτα. Και επέλεξαν να κλείσουν τα πάντα στην Βοστώνη και στα γύρω προάστια για μια ημέρα.
Αυτό θα συνέβαινε και στις περισσότερες πόλεις.
Ως εκ τούτου, οι υπεύθυνοι αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να αρχίσουν να σχεδιάζουν το κλείσιμο που έχει τον λιγότερο αντίκτυπο.
Οι πόλεις και τα κράτη θα πρέπει να έχουν πολύ σαφή κριτήρια για το πότε και πώς θα επιτρέψουν η πόλη να ξαναγυρίσει στους φυσιολογικούς ρυθμούς της.
Στη Βοστώνη κατά τη διάρκεια των βομβιστικών επιθέσεων στον μαραθώνιο το 2013, ο κυβερνήτης διέταξε την επαναλειτουργία της πόλης πριν ακόμη συλληφθεί ο Dzhokhar Tsarnaev. Την ίδια στιγμή οι πολίτες προσπαθούσαν να κατανοήσουν πως ήταν δυνατόν, η πόλη τους να είναι ασφαλής ενώ υπήρχε ακόμη τρομοκρατική απειλή.
Όπως προέκυψε στη συνέχεια, εξαιτίας του «ξανανοίγματος» της πόλης ανακαλύφθηκε το κρησφύγετο του δράστη.
Παραμένει ακόμη άγνωστο, ελλείψει μιας μεγάλης σύλληψης, πως οι Βρυξέλλες θα κινηθούν μετά την Δευτέρα. Η χώρα βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, κυρίως επειδή επιβλήθηκε απαγόρευση της κανονικής ζωής των κατοίκων.
Το οικονομικό κόστος θα φανεί πολύ σύντομα στην επιχειρηματική ζωή της χώρας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
Το ψυχολογικό κόστος έχει να κάνει με την αίσθηση ότι οι τρομοκράτες καθορίζουν το πώς θα ζούμε. Συνεπώς, το κλείσιμο μιας πόλης, ως τακτική, θα έπρεπε να χρησιμοποιείται ως το έσχατο μέτρο, βασισμένο σε κριτήρια που θα γίνονται γνωστά στο κοινό και γίνονται κατανοητά από αυτούς που τα εφαρμόζουν.
Το Βέλγιο επέλεξε να κλείσει την πόλη επειδή υπήρχε μια άμεση απειλή και η καταδίωξη του Σαλάχ Αμπντεσλάμ. Δεν υπάρχει «σωστή» ή «λάθος» απάντηση για το τι έπρεπε να γίνει. Όμως, αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να υπάρξει μια επιστροφή στην κανονικότητα και οι ηγέτες της χώρας θα πρέπει να αποφασίσουν πως θα το καταφέρουν αυτό, ειδικά αν ο Αμπντεσλάμ δεν βρεθεί.
When should terror force a city to shut down?
By Juliette Kayyem, CNN National Security Analyst