Λιβύη: Η στρατιωτική παρέμβαση της Ρωσίας αλλάζει τις ισορροπίες

Οι δυνάμεις της GNA, που στηρίζονται από την Τουρκία, ανακατέλαβαν την Πέμπτη την πόλη Ταρχούνα, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης.

Μεταξύ των μαχητών του Χαφτάρ που οπισθοχώρησαν ήταν δεκάδες Ρώσοι μισθοφόροι, που αποτελούν μέρος μιας μεγαλύτερης δύναμης περίπου 2.000 Ρώσων και ανήκουν στην ιδιωτική ρωσική στρατιωτική εταιρεία Wagner, η οποία βρίσκεται στη Λιβύη από το 2018.

Αυτή η ξαφνική ανακατανομή δυνάμεων είναι κάτι περισσότερο από ένα ακόμα επεισόδιο στη λιβυκή σύγκρουση. Έχει να κάνει λιγότερο με τους ίδιους τους Λίβυους και περισσότερο με τις εξωτερικές δυνάμεις που ρίχνουν όπλα, μαχητές και χρήματα στη χώρα. Ο Χαφτάρ υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, την Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η GNA από την Τουρκία και το Κατάρ, που είναι αντίπαλοι της Αιγύπτου στην περιοχή.

Ο Αλ Σίσι ανακοίνωσε σχέδιο εκεχειρίας για τη Λιβύη

Όμως, η Ρωσία, αντί να εγκαταλείψει τον Χαφτάρ, διπλασιάζει τις δυνάμεις της. Καθώς οι μαχητές αποσύρονταν από τη στρατηγικής σημασίας αεροπορική βάση της al Watiya, το Κρεμλίνο επεφύλασσε μια έκπληξη: μέσα σε λίγες μέρες, ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη έφτασαν στην ανατολική Λιβύη, σε δύο απομακρυσμένα αεροδρόμια στην έρημο, μεταδίδει το CNNi.

Η Αμερικανική Διοίκηση Αφρικής (AFRICOM) δήλωσε ότι τα αεροσκάφη - συνολικά 14 MiG-29 και Su-24 - είχαν πετάξει από τη Ρωσία, μέσω του Ιράν και της Συρίας. Ενώ βρίσκονταν στη Συρία τούς αφαιρέθηκαν τα διακριτικά. Η AFRICOM ανέφερε ότι τα αεροσκάφη «ήταν πιθανό να παρέχουν στενή αεροπορική υποστήριξη για επιθετικές ενέργειες» για τους μαχητές του Wagner.

Τα περισσότερα φαίνεται να βρίσκονται στη βάση της αλ Τζούφρα βαθιά στην κεντρική έρημο της Λιβύης. Δορυφορικές εικόνες υποδεικνύουν μια εκτεταμένη επιχείρηση υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων επιφάνειας-αέρα.

Ενισχύει την παρουσία του στην Αφρική ο Πούτιν

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει τώρα πρόσβαση σε δύο αεροπορικές βάσεις στη Λιβύη, ενισχύοντας την αυξανόμενη ρωσική παρουσία γύρω από τη Μεσόγειο - και σημαίνοντας καμπανάκι στην Ουάσιγκτον, η οποία θέλει όλες τις ξένες δυνάμεις εκτός Λιβύης.

Ο διοικητής της AFRICOM, στρατηγός Στέφεν Τάουνσεντ, είπε για τη ρωσική κίνηση: «Όπως τους είδα να κάνουν στη Συρία, επεκτείνουν το στρατιωτικό τους αποτύπωμα στην Αφρική χρησιμοποιώντας μισθοφόρους που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση».

Το Κρεμλίνο δεν έχει σχολιάσει, αλλά ο επικεφαλής της επιτροπής άμυνας στο ανώτερο σώμα του ρωσικού κοινοβουλίου, Βίκτορ Μποντάρεφ, δήλωσε ότι ο ισχυρισμός της AFRICOM ήταν «ηλιθιότητα» και αντέκρουσε ότι ήταν παλιά σοβιετικά αεροπλάνα από κάπου αλλού στην Αφρική.

«Εάν επιτραπεί στη Ρωσία να διαμορφώσει το τελικό αποτέλεσμα της λιβυκής διαμάχης, στις ΗΠΑ και ιδίως στο ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, δεν θα αρέσει το αποτέλεσμα», δήλωσε η AFRICOM στο CNNi.

Ο Τομπάις Μπορκ, συνεργάτης του Royal United Services Institute (σ.σ. πρόκειται για το αρχαιότερο think tank στον κόσμο που ασχολείται με θέματα ασφάλειας και άμυνας) στο Λονδίνο, δήλωσε ότι «για να υπάρχει μια ρωσική αεροπορική βάση στη νότια Μεσόγειο – το μαλακό υπογάστριο του ΝΑΤΟ – συνιστά στρατηγική ανησυχία».

Ένας ανώτερος διπλωμάτης της Δύσης είπε ότι εξεπλάγη από την κίνηση της Μόσχας. «Το γεγονός ότι η ρωσική επέμβαση μεταφέρθηκε από μισθοφόρους στο έδαφος σε μαχητές αεριωθούμενων αεροπλάνων είναι πραγματικά εκπληκτικό», δήλωσε ο διπλωμάτης στο CNNi.

Μεγάλη κινητικότητα δυνάμεων

Η ανάλυση δεδομένων πτήσεων από το αμερικάνικο δίκτυο δείχνει τακτικές πτήσεις μεταφοράς από τη Ρωσία μέσω της στρατιωτικής βάσης στο Hmeimim της Συρίας προς το προπύργιο του Χαφτάρ στη Βεγγάζη.

Μια εμπιστευτική έκθεση του ΟΗΕ που περιήλθε στην κατοχή του CNNi περιέγραψε τους μαχητές του Wagner ως «αποτελεσματικό πολλαπλασιαστή δύναμης» για τον στρατηγό Χαφτάρ. Το έργο είναι οικείο στο Κρεμλίνο.

Μία πηγή στη Λιβύη με επαφές στα ανατολικά είπε στο μέσο ότι η Μόσχα προσβλέπει σε μακροπρόθεσμους διακανονισμούς. Αλλά η σχέση μεταξύ του Χαφτάρ και της Wagner ήταν προβληματική πολύ πριν από το πρόσφατο περιστατικό.

Η έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται σε διαφωνίες μεταξύ των μισθοφόρων και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού του Χάφταρ για χρήματα, πειθαρχία και υπερβολικά αιτήματα για πυρομαχικά από το LNA. Τουρκικά αεροσκάφη εξαπέλυσαν επιδρομή με drone προκαλώντας απώλειες στους μαχητές της Wagner. Σε ένα περιστατικό που αναφέρεται από τον ΟΗΕ, 15 από αυτούς σκοτώθηκαν σε αεροπορική επίθεση. Δεν υπάρχει ανεξάρτητη επιβεβαίωση του συμβάντος.

Οι μισθοφόροι της Wagner, όμως -υποστηριζόμενοι τώρα από μαχητικά αεροσκάφη- εξακολουθούν να έχουν ισχυρή παρουσία στη Λιβύη. Μια πηγή ανέφερε στο CNNi ότι είχαν αρχίσει να ασκούνται με ιπτάμενους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς -κληρονομιά από τις μάχες στη Συρία- κοντά στην αλ Τζούφρα.

Από την άλλη πλευρά, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε τον Φεβρουάριο ότι μέλη του Εθνικού Στρατού της Συρίας, που υποστηρίζεται από την Τουρκία, είχε πάει στη Λιβύη για να υποστηρίξει την κυβέρνηση.

Ερευνητές από τη ΜΚΟ Σύριοι για την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη διαπίστωσαν ότι στους εθελοντές προσφέρθηκαν 1.000 δολάρια το μήνα. Κάποιοι δεν είχαν στρατιωτική εμπειρία - και μερικοί ήταν νεότεροι από 18 ετών.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της ομάδας, Μπασάμ Αλαχμαντ, δήλωσε στο αμερικάνικο δίκτυο ότι η πρόσληψη και ο εφοδιασμός οργανώθηκαν από έναν ιδιωτικό στρατιωτικό εργολάβο κοντά στην τουρκική κυβέρνηση. Τα δεδομένα πτήσεων που εξετάστηκαν από το μέσο δείχνουν ότι οι Σύριοι μεταφέρθηκαν από ένα μείγμα τουρκικών στρατιωτικών και πολιτικών αεροπλάνων της Λιβύης.

Russia raises stakes with 'brazen' military intervention in Libyan conflict By Tim Lister, Sam Kiley and Sebastian Shukla, CNN