ΚΟΣΜΟΣ

Δολοφονία Σουλεϊμανί: Άναψε το «φιτίλι» της Μέσης Ανατολής

Δολοφονία Σουλεϊμανί: Άναψε το «φιτίλι» της Μέσης Ανατολής
(AP Photo/K.M. Chaudary)

«Μπαρούτι μυρίζει» στη Μέση Ανατολή μετά τη δολοφονία του υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, με τη διεθνή κοινότητα να αντιδρά στην αμερικανική επίθεση και το Ιράν να υπόσχεται ότι θα εκδικηθεί τις ΗΠΑ.

Χιλιάδες υποστηρικτές του Σουλεϊμανί ξεχύθηκαν στους δρόμους της Τεχεράνης αλλά και των άλλων μεγαλουπόλεων του Ιράν, φωνάζοντας συνθήματα κατά των ΗΠΑ και καίγοντας αμερικανικές σημαίες.

«Κάτω οι ΗΠΑ!», φώναξαν χιλιάδες διαδηλωτές στην ιρανική πρωτεύουσα, με το καθεστώς του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ να ορκίζεται εκδίκηση για το θάνατο του Σουλεϊμανί, ενός προσώπου που θεωρείται ήρωας στη χώρα του.

Όπως εκτιμούν αναλυτές, σε μια περίοδο κατά την οποία οι πρωτόγνωρες κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Ιράν, οδηγούν μια ολόκληρη χώρα σε αναβρασμό, ο θάνατος του Σουλεϊμανί έρχεται να δώσει στην πολιτική ελίτ της Τεχεράνης ένα σημαντικό όπλο εναντίον των ΗΠΑ και της κυβέρνησης Τραμπ.

Παράλληλα, κυκλοφόρησε ένα βίντεο ντοκουμέντο που φέρεται να καταγράφει τη στιγμή της δολοφονίας του Σουλεϊμανί.

Το βίντεο ανέβασε στον λογαριασμό του στο twitter ο αναλυτής θεμάτων άμυνας και συνεργάτης του BBC Persia, Babak Taghvaee.

Σε αυτό φαίνεται ο πύραυλος αέρος-εδάφους AGM-114 να πέφτει πάνω στο όχημα, δίπλα στις εγκαταστάσεις του αεροδρομίου της Βαγδάτης.

Η αυθεντικότητα του βίντεο δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα, όμως αναπαράγεται από πολλά διεθνή ΜΜΕ, όπως η NY Post και η Daily Mail.

Διαβάστε επίσης

Το Ιράν υπόσχεται εκδίκηση

Απειλητικό μήνυμα προς τις ΗΠΑ έστειλε το Ανώτατο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν λέγοντας πως η Τεχεράνη θα εκδικηθεί τον θάνατο του Σουλεϊμανί «τη σωστή στιγμή και στο σωστό μέρος».

«Το καθεστώς των ΗΠΑ θα είναι υπεύθυνο για τις συνέπειες αυτού του εγκληματικού τυχοδιωκτισμού. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη στρατηγική γκάφα των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή της Δυτικής Ασίας και η Αμερική δεν θα γλιτώσει εύκολα από τις συνέπειές της», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση.

«Η Αμερική πρέπει να ξέρει ότι η εγκληματική επίθεσή της εναντίον του στρατηγού Σουλεϊμανί ήταν το σοβαρότερο λάθος της χώρας (…) Αυτοί οι εγκληματίες θα υποστούν τη σκληρή εκδίκηση (…) στο σωστό μέρος και τη σωστή στιγμή» σημειώνει το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Την ίδια ώρα, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ δήλωσε στην κρατική τηλεόραση ότι η Τεχεράνη θα λάβει νομικά μέτρα σε διεθνές επίπεδο για να καταστήσει τις ΗΠΑ υπόλογες για τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμάνι.

«Είναι ξεκάθαρα μια τρομοκρατική ενέργεια…το Ιράν θα λάβει μια σειρά νομικών μέτρων σε διεθνές επίπεδο για να λογοδοτήσει η Αμερική για τη δολοφονία του Σουλεϊμάνι», τόνισε ο Ζαρίφ.

Όπως είπε ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού, διοικητή της Δύναμης Κουντς, Κασέμ Σουλεϊμανί, σε αμερικανική επιδρομή στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης, ήταν μια ενέργεια «διεθνούς τρομοκρατίας». «Ήταν μια εξαιρετική επικίνδυνη, ανόητη κλιμάκωση...Ήταν η πλέον αποτελεσματική δύναμη που πολεμούσε τους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους και της αλ Κάιντα» τόνισε ο ιρανός υπουργός.

Τραμπ: Έπρεπε να είχε εξολοθρευθεί νωρίτερα

Ο Ντόναλντ Τραμπ πάντως υπεραμύνθηκε την απόφασή του δηλώνοντας μέσω Twitter πως: «Το Ιράν ποτέ δεν κέρδισε σε πόλεμο και ποτέ δεν έχασε σε διαπραγμάτευση».

«Ο στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί σκότωσε ή τραυμάτισε σοβαρά χιλιάδες Αμερικανούς σε μεγάλο χρονικό διάστημα και σχεδίαζε να σκοτώσει πολλούς ακόμη», ανέφερε ακόμη ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος.

Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι ο Σουλεϊμανί ευθύνεται για τον θάνατο «χιλιάδων ανθρώπων», συμπεριλαμβανομένου και «μεγάλου αριθμού διαδηλωτών στο ίδιο το Ιράν» και εκτίμησε ότι θα έπρεπε να τον έχουν σκοτώσει «εδώ και χρόνια».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «μολονότι το Ιράν δεν θα το παραδεχτεί ποτέ, ο Σουλεϊμανί ήταν μισητός» στη χώρα του και για αυτό οι Ιρανοί «δεν λυπούνται τόσο όσο οι ηγέτες τους θέλει να πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος».

Πομπέο: Ο κόσμος τώρα είναι πιο ασφαλής

Απάντηση στη δήλωση της Γαλλίας πως ο κόσμος έγινε πιο επικίνδυνος μετά το θάνατο του Ιρανού υποστράτηγου έδωσε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο.

Ειδικότερα, το CNNi ζήτησε από τον Πομπέο να σχολιάσει τις δηλώσεις που έκανε νωρίτερα η Γαλλίδα υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αμελί ντε Μονσαλέν. Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό RTL, η ντε Μονσαλέν είπε ότι οι άνθρωποι ξύπνησαν «σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο» λόγω του κινδύνου «στρατιωτικής κλιμάκωσης» στη Μέση Ανατολή.

«Οι Γάλλοι απλώς έχουν άδικο στο θέμα αυτό. Ο κόσμος είναι πολύ πιο ασφαλής σήμερα. Και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι οι Αμερικανοί στην περιοχή είναι πιο ασφαλείς σήμερα μετά τον θάνατο του Κασέμ Σουλεϊμανί», απάντησε ο Πομπέο.

Λίγο αργότερα, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έγραψε στο Twitter ότι συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Γάλλο ομόλογό του Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν. Ο τελευταίος κάλεσε την Τεχεράνη να αποφύγει κάθε αντίδραση, με αφορμή τον θάνατο του Σουλεϊμανί, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε «μια σοβαρή κρίση εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων» και να επιδεινώσει την αστάθεια στην περιοχή. Παράλληλα, κάλεσε και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.

Γκουτέρες: Ο κόσμος δεν αντέχει ακόμη έναν πόλεμο στον Κόλπο

«Ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει ακόμη ένα πόλεμο στον Κόλπο», προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε ανακοίνωσή του.

Σε σύντομη ανακοίνωσή του, ο Γκουτέρες ζήτησε επίσης «από τους ηγέτες να ασκήσουν τη μέγιστη συγκράτηση» σε αυτή τη στιγμή έντασης.

Γερμανία: Δύσκολο να προβλεφθούν οι συνέπειες

Οι συνέπειες από το αμερικανικό πλήγμα που είχε ως στόχο τον Ιρανό στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί είναι δύσκολο να προβλεφθούν, δήλωσε και ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο.

«Η αμερικανική στρατιωτική επιχείρηση έγινε μετά από μια σειρά επικίνδυνων προκλήσεων εκ μέρους του Ιράν», ανέφερε ο Μάας, παραδεχόμενος ωστόσο ότι ο περιορισμός της έντασης στην περιοχή «δεν καθίσταται ευκολότερος» μετά από αυτήν την εξέλιξη.

Ο Γερμανός υπουργός πρόσθεσε ότι ο στόχος πλέον είναι να αποφευχθεί η περαιτέρω κλιμάκωση σε όλη τη Μέση Ανατολή.

«Χρησιμοποιούμε τους διπλωματικούς διαύλους μας με το Ιράν και άλλες χώρες της περιοχής. Από το πρωί, είμαστε σε στενή επαφή με τους Βρετανούς και Γάλλους εταίρους μας και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες για το πώς θα μπορούσαμε να εργαστούμε καλύτερα για να ηρεμήσει η κατάσταση».

Ο Μάας είπε επίσης ότι έχει μιλήσει για τις εξελίξεις με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ.

Ανησυχία από Μακρόν και Πούτιν

Τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν είχε ο Εμανουέλ Μακρόν για την δολοφονία του Ιρανού υποστράτηγου.

Στην επικοινωνία των ηγετών «σημειώθηκε ότι η ενέργεια αυτή μπορεί να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση στην περιοχή», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Κρεμλίνο. Και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την «ανησυχία» τους για τον θάνατο του Σουλεϊμανί από το αμερικανικό πυραυλικό πλήγμα στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης.

Λίγο νωρίτερα, το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας προειδοποίησε επίσης ότι οι «κοντόφθαλμες ενέργειες των ΗΠΑ, δηλαδή ο φόνος του στρατηγού Σουλεϊμανί, θα οδηγήσουν σε «οξεία κλιμάκωση των πολιτικοστρατιωτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή».

Προβληματισμός στην Άγκυρα

Προβληματισμός επικρατεί στην Άγκυρα, στον απόηχο του αμερικανικού αεροπορικού πλήγματος, από το οποίο σκοτώθηκε ο επικεφαλής της Δύναμης Κουντς του Ιράν, στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών να εκφράζει ανησυχίες για περαιτέρω όξυνση της ανασφάλειας και της αστάθειας στην περιοχή.

Σε γραπτή ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠΕΞ εκφράζει έντονη ανησυχία για την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν.

Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ:

«Ανησυχούμε βαθύτατα για την κλιμάκωση της αμερικανο-ιρανικής έντασης στην περιοχή.

Αποδίδουμε μεγάλη έμφαση στον κίνδυνο να μετατραπεί το Ιράκ σε μια ζώνη συγκρούσεων που θα βλάψει την ειρήνη και τη σταθερότητα τόσο στο Ιράκ όσο και στην περιοχή μας.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι ξεκάθαρο ότι η αεροπορική επιχείρηση των ΗΠΑ στη Βαγδάτη, η οποία διεξήχθη σήμερα το πρωί κατά της αυτοκινητοπομπής του Κασέμ Σουλεϊμανί, επικεφαλής της Δύναμης Κουντς του Ιρανικού Στρατού των Φρουρών της Επανάστασης, αλλά και της συνοδείας του, θα αυξήσει την ανασφάλεια και την αστάθεια στην περιοχή.

Σημειώνεται ότι τέτοια βήματα κλιμάκωσης, τα οποία απειλούν τη σταθερότητα στην περιοχή μας, θα οδηγήσουν σε ένα σπιράλ βίας και όλα τα μέρη θα υποφέρουν από την κατάσταση αυτή.

Για τον λόγο αυτό, καλούμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να δράσουν με γνώμονα την κοινή λογική και τη νηφαλιότητα, ώστε να αποφευχθούν μονομερή βήματα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα, ενώ θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διπλωματία».

Νετανιάχου: Οι ΗΠΑ έχουν το δικαίωμα αυτοάμυνας

Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ, ένας από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ, υπερασπίστηκε την αμερικανική επιδρομή.

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν το δικαίωμα να υπερασπισθούν εαυτές, σκοτώνοντας τον ιρανό στρατιωτικό διοικητή.

«Ακριβώς όπως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα αυτοάμυνας, οι ΗΠΑ έχουν ακριβώς το ίδιο δικαίωμα», δήλωσε ο Νετανιάχου, σύμφωνα με ανακοίνωση που εκδόθηκε από το πρωθυπουργικό γραφείο.

«Ο Κασέμ Σουλεϊμανί είναι υπεύθυνος για τον θάνατο αμερικανών πολιτών και πολλών αθώων. Σχεδίαζε και άλλες τέτοιες επιθέσεις», δήλωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός πριν επιβιβασθεί στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στο Ισραήλ, επισπεύδοντας την αναχώρησή του από την Αθήνα.

«Ο πρόεδρος Τραμπ αξίζει τα εύσημα γιατί ενήργησε γρήγορα, σθεναρά και αποφασιστικά. Το Ισραήλ παραμένει στο πλευρό των ΗΠΑ στον δίκαιο αγώνα τους για ειρήνη, ασφάλεια και αυτοάμυνα», πρόσθεσε.

Η Συρία δεν ξεχνάει τον σύμμαχό της

Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, το καθεστώς του οποίου στηρίζεται στρατιωτικά από την Τεχεράνη, κατήγγειλε την αμερικανική αεροπορική επιδρομή από την οποία σκοτώθηκε ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, διαβεβαιώνοντας ότι η συμβολή του στον συριακό στρατό «δεν θα ξεχαστεί».

«Ο συριακός λαός δεν θα λησμονήσει την παρουσία του στο πλευρό του αραβικού συριακού στρατού για την άμυνα της Συρίας απέναντι στην τρομοκρατία και τους υποστηρικτές της», ανέφερε ο Άσαντ σε επιστολή του που απευθύνεται στον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, όπως μετέδωσε το επίσημο συριακό πρακτορείο Sana.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας καταδίκασε επίσης τον φόνο του Σουλεϊμανί, κάνοντας λόγο για «εγκληματική επιθετικότητα» των ΗΠΑ που παραπέμπει «σε εγκληματικές συμμορίες».

IRAN map 01 2020 01 copy

Πώς έγινε η επιχείρηση;

Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε από ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροπλάνο, το οποίο έπληξε δύο οχήματα που μετέφεραν τον Σουλεϊμανί, διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας, σε οδό πρόσβασης στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης.

Ο Αμπού Μάχντι αλ-Μουχάντις, δεύτερος στην ιεραρχία της Χασντ αλ-Σάαμπι, ενός συνασπισμού κυρίως φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών, ο οποίος έχει πλέον ενταχθεί στον ιρακινό τακτικό στρατό, έχασε επίσης τη ζωή του κατά την επίθεση αυτή.

Αυτού του είδους οι φόνοι ξένων στρατιωτικών φέρνουν μάλλον στο νου τις μεθόδους του ισραηλινού στρατού, παρά αυτές των Αμερικανών στρατιωτικών, οι οποίοι οργανώνουν συνήθως με ακρίβεια επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεών τους, όταν θέλουν να εξοντώσουν καταζητούμενους όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ή, πιο πρόσφατα, ο αρχηγός της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι.

Γιατί σήμερα;

Οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν εδώ και μήνες από κοντά τις μετακινήσεις του στρατηγού Σουλεϊμανί και θα μπορούσαν να τον είχαν σκοτώσει πολύ νωρίτερα. Το Πεντάγωνο εξήγησε πως ο Ιρανός «προετοίμαζε σχέδια επιθέσεων σε Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς στο Ιράκ και σε όλη την περιοχή».

Νωρίτερα ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Μαρκ Έσπερ, είχε προειδοποιήσει πως οι ΗΠΑ δεν θα δίσταζαν να λάβουν «προληπτικά» μέτρα, αν πληροφορούνταν ότι προετοιμάζονται νέες επιθέσεις.

Είχε προειδοποιήσει πως ο θάνατος την περασμένη εβδομάδα ενός Αμερικανού εργολάβου σε επίθεση με ρουκέτα σε βάση του Κιρκούκ (βόρειο Ιράκ), η οποία αποδόθηκε σε μια φιλοϊρανική παράταξη, «άλλαξε τα δεδομένα».

AP 20003423643588

Διαδηλώσεις κατά των ΗΠΑ μετά τη δολοφονία Σουλεμαϊνί/Πηγή: AP Photo/Vahid Salemi

Ποιες θα είναι οι συνέπειες;

Οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν άλμα άνω του 4% μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Σουλεϊμανί, καθώς οι αγορές φοβούνται μια κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή.

Το Ιράν υποσχέθηκε να εκδικηθεί, όπως και το λιβανικό σιιτικό κίνημα Χεζμπολάχ, το οποίο υποσχέθηκε «τη δίκαιη τιμωρία των εγκληματιών δολοφόνων (...) σε όλον τον κόσμο».

Οι πολυάριθμες φιλοϊρανικές οργανώσεις στην περιοχή μπορεί να εξαπολύσουν επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στα κράτη του Κόλπου ή εναντίον πετρελαιοφόρων ή εμπορικών πλοίων στην περιοχή των στενών του Χορμούζ, τα οποία η Τεχεράνη μπορεί να κλείσει ανά πάσα στιγμή.

Μπορεί να βάλουν στόχο τις πολυάριθμες βάσεις στις οποίες ο αμερικανικός στρατός είναι ανεπτυγμένος στο Ιράκ, τη Συρία, άλλες αμερικανικές πρεσβείες στην περιοχή ή να επιτεθούν σε συμμάχους των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ ή η Σαουδική Αραβία, ακόμη και σε ευρωπαϊκές χώρες.

Για την Κιμ Γκάτας του Carnegie Endowment for International Peace, είναι δύσκολο να πει κανείς πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση.

«Ένας πόλεμος; Το χάος; Περιορισμένα αντίποινα; Τίποτε; Αληθινά δεν ξέρει κανένας, ούτε στην περιοχή ούτε στην Ουάσινγκτον, επειδή αυτό δεν έχει προηγούμενο».

AP 20003353871408

Ό,τι απέμεινε από το όχημα που μετέφερε τον Σουλεμαϊνί/Πηγή: Iraqi Prime Minister Press Office via AP

Ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας;

Τους τελευταίους μήνες οι ΗΠΑ έστειλαν περισσότερους από 14.000 στρατιωτικούς ως ενισχύσεις στην περιοχή και ανακοίνωσαν την αποστολή επιπλέον 500 ανδρών μετά την επίθεση εναντίον της πρεσβείας τους στη Βαγδάτη.

Την Πέμπτη, ο Έσπερ ανακοίνωσε πως ένα τάγμα 4.000 ανδρών έλαβε εντολή να βρίσκεται σε ετοιμότητα και μπορεί να αναπτυχθεί μέσα στις επόμενες ημέρες.

Οι ΗΠΑ έχουν αυτή τη στιγμή 5.200 στρατιωτικούς ανεπτυγμένους στο Ιράκ, επισήμως για να «βοηθούν και να εκπαιδεύουν» τον ιρακινό στρατό και για να αποφευχθεί μια ανάκαμψη της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Οι συνολικές δυνάμεις τους στη Μέση Ανατολή ανέρχονται σε 60.000 άτομα.

Η αμερικανική πρεσβεία κάλεσε τους Αμερικανούς υπηκόους που κατοικούν στο Ιράκ να εγκαταλείψουν το ταχύτερο τη χώρα. Το Ισραήλ έκλεισε ένα χιονοδρομικό κέντρο στις πλαγιές του Γκολάν, μια περιοχή στα σύνορα της Συρίας και του Λιβάνου την οποία έχει προσαρτήσει.