Το χάσμα μεταξύ Ιράν - Σαουδικής Αραβίας προκαλεί διεθνή ανησυχία

Η εκτέλεση του Νιμρ- Αλ Νιμρ, που εξέφραζε ανοιχτά την κριτική του κατά της Σαουδικής Αραβίας και ειδικότερα της βασιλικής οικογένειας, ξεσήκωσε τη διεθνή κατακραυγή με την μεγαλύτερη αντίδραση να έρχεται από το Ιράν.

Διαδηλωτές εισέβαλαν στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη και έβαλαν φωτιά. Ο ηγέτης του Ιράν, Αγιατολαχ Χαμενέι, προειδοποίησε τους αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με την εκδίκηση του Θεού για τις πράξεις τους.

Στο Ριάντ, οι αρχές απάντησαν, την Κυριακή, διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις δίνοντας παράλληλα διορία 48 ωρών στον πρέσβη του Ιράν να εγκαταλείψει τη χώρα.

Η απότομη κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγού χώρας και ενός έθνους που επιχειρεί να αναδυθεί από δεκαετίες διεθνούς εμπάργκο μπορεί να έχει εκτεταμένες περιφερειακές επιπτώσεις, με τις δύο χώρες να έχουν ήδη εμπλακεί σε σύγκρουση για την κυριαρχία.

Ποιος ήταν ο Νιμρ αλ-Νιμρ;

Ο Νιμρ αλ – Νιμρ, 57 ετών, ήταν ένας σιίτης κληρικός από την Ανατολική Επαρχία της Σαουδικής Αραβίας, γνωστός για τις αντικυβερνητικές απόψεις του και για την κριτική που ασκούσε μέσω των κηρυγμάτων του στη βασιλική οικογένεια κυρίως για την συμπεριφορά της προς την σιιτική μειονότητα.

Το 2009, απείλησε με απόσχιση των Σαουδαράβων σιιτών, προκαλώντας την κυβερνητική καταστολή στην ανατολική ενδοχώρα της μειοψηφίας. Στα κηρύγματά του, ο αλ-Νιμρ ήταν επικριτικός τόσο προς τους αυταρχικούς σουνίτες όσο και στους σιίτες, αν και τις πιο καυστικές επιθέσεις του τις εξαπέλυε προς τις βασιλικές οικογένειες της Σαουδικής Αραβίας και του Μπαχρέιν.

Σε μια συνάντηση με αμερικανούς διπλωμάτες το 2008, ο αλ-Νιμρ επιχείρησε να πάρει αποστάσεις από την Τεχεράνη, σύμφωνα με έγγραφο που διέρρευσε το WikiLeaks. Το Ιράν, είχε πει τότε, όπως οι άλλες χώρες ενεργεί ιδιοτελώς και οι σιίτες της Σαουδικής Αραβίας δεν θα πρέπει να περιμένουν βοήθεια. Η αναφορά των διπλωματών τον περιέγραφε ως τον «δεύτερο επιδραστικότερο πολιτικό παίκτη» της Ανατολικής Επαρχίας.

Ο αλ-Νιμρ συνελήφθη το 2012, ένα χρόνο μετά την «αραβική άνοιξη» και καταδικάστηκε σε θάνατο το 2014.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ σουνιτών-σιιτών;

Οι Σουνίτες είναι ένας από τους δύο κύριους κλάδους του Ισλάμ. Δίνουν έμφαση στην σούνα (παράδοση) του προφήτη Μωάμεθ. Ορισμένες φορές οι σουνίτες μουσουλμάνοι αναφέρονται ως «ορθόδοξοι». Πάντως είναι το πολυπληθέστερο από τα δύο κύρια ισλαμικά «δόγματα».
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Σουνιτών είναι η επιμονή στην πιστή τήρηση των γραφών του Κορανίου, που θεωρείται θεμέλιο του Ισλάμ, και της ισλαμικής παράδοσης, απ' όπου προέρχεται και η ονομασία τους.

Ο Σιιτισμός είναι ένας από τους δυο κύριους κλάδους του Ισλάμ. Η λέξη προέρχεται από το αραβικό σι’α που σημαίνει "μερίδιο". Η Σι'ατ Αλί ,που σημαίνει "παράταξη του Αλή" ή "ομάδα του Αλή", είναι μια από τις τρεις παλαιότερες υποδιαιρέσεις του Ισλάμ. Οι οπαδοί της, οι Σιίτες, θεωρούν τον Αλή, τον γαμπρό του Προφήτη Μωάμεθ, ως διάδοχό του στην ηγεσία της μουσουλμανικής κοινότητας.

Τι σημαίνει η εκτέλεσή του αλ – Νιμρ για τη Σαουδική Αραβία;

Ενώ η σουνιτική πλειοψηφία της Σαουδικής Αραβίας σε μεγάλο βαθμό έχει αποφύγει την αναταραχή που εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο από το 2011, οι σιίτες της χώρας, οι οποίοι λένε ότι υφίστανται διακρίσεις, έχουν κατά καιρούς διαμαρτυρηθεί και έχουν συγκρουστεί με τις δυνάμεις ασφαλείας. Οι περισσότεροι σιίτες της Σαουδικής Αραβίας ζουν κοντά σε μερικά από τα μεγαλύτερα στον κόσμο κοιτάσματα πετρελαίου της Ανατολικής επαρχίας, και αποτελούν το 10 – 15% του πληθυσμού της Σαουδικής Αραβίας.

Το 2015, οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους εκμεταλλεύτηκαν τα σεκταριστικά «ρήγματα» και χτύπησαν τζαμιά σιιτών στην Ανατολική Επαρχία.

Οι σιίτες αποτελούν πλειοψηφία στο γειτονικό Μπαχρέιν, ένα μικρό νησί που αποτελεί τη βάση του Πέμπτου Στόλου των ΗΠΑ. Οι αρχές του Μπαχρέιν κατηγορούν το Ιράν για την υποστήριξη εξτρεμιστικών ομάδων σιιτών, έναν ισχυρισμό που απορρίπτει το Ιράν.

Πως αντιδρά το Ιράν

Η Σαουδική Αραβία επιζητεί «να επιδεινώσει τις εντάσεις και τις συγκρούσεις» στην περιοχή, δήλωσε σήμερα ο Χοσεΐν Τζαμπέρ Ανσαρί, εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, αντιδρώντας στην απόφαση του Ριάντ να διακόψει τις διπλωματικές του σχέσεις με την Τεχεράνη.

«Η Σαουδική Αραβία βλέπει όχι μόνον τα συμφέροντά της, αλλά και την ίδια την ύπαρξή της στη συνέχιση των εντάσεων και των συγκρούσεων και προσπαθεί να ρυθμίσει τα εσωτερικά της προβλήματα εξάγοντάς τα στο εξωτερικό», σημείωσε ο Ανσαρί.

Το Ριάντ χρησιμοποίησε την επίθεση στην πρεσβεία του στην Τεχεράνη ως πρόσχημα για να πυροδοτήσει την ένταση, πρόσθεσε ο ίδιος, σημειώνοντας ότι η Τεχεράνη είναι προσηλωμένη στην προστασία των ξένων διπλωματικών αποστολών.

Την ίδια στιγμή ο ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, δήλωσε πως δεν επιθυμεί την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, παίρνοντας αποστάσεις από τις ακραίες φωνές του Ιράν.

Τι πρόκειται να ακολουθήσει;

Η σφοδρή αντιπαράθεση δεν πρόκειται να αποκλιμακωθεί σύντομα, υποστηρίζουν οι αναλυτές, ενώ την ίδια στιγμή οι ελπίδες για εξεύρεση λύσης στην συριακή κρίση έχουν εξανεμιστεί.

Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι δεν πρόκειται μόνο μια σύγκρουση αφηγημάτων, αλλά για ένα τεράστιο χάσμα, έναν ψυχρό πόλεμο που λαμβάνει χώρα μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν και ο οποίος δεν αναμένεται να αποκλιμακωθεί σύντομα.

Δύο σουνιτικά τεμένη στο κεντρικό Ιράκ έγιναν τη νύχτα στόχοι βομβιστικών επιθέσεων, τη στιγμή που η εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία του σιίτη ιερωμένου Νιμρ Μπάκερ αλ-Νιμρ απειλεί να κλιμακώσει και πάλι την ένταση ανάμεσα στη σιιτική και τη σουνιτική κοινότητα.

Πως επηρεάζεται η τιμή του πετρελαίου;

Η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών της Μέσης Ανατολής οδήγησε σήμερα την τιμή πετρελαίου ψηλότερα κατά την πρώτη συνεδρίαση της χρονιάς.

Το αμερικανικό αργό (WTI) ενισχύθηκε κατά 1,9% στα 37,76 δολάρια/βαρέλι μετά την εκτίναξη του κατά 3,4% πάνω από την τελευταία διαπραγμάτευση του 2015, ενώ το Μπρέντ σημείωσε άνοδο κατά 2,3% στα 38,12 δολάρια/βαρέλι.

Επίθεση κατά της πρεσβείας της Σ. Αραβίας στην Τεχεράνη

Αντιδράσεις στο Mπαχρέιν και δακρυγόνα

Η Σαουδική Αραβία εκτέλεσε 47 άτομα για τρομοκρατία

«Βαθιά απογοητευμένος» ο Μπαν Κι Μουν από την εκτέλεση του αλ Νιμρ

Έντονες αντιδράσεις στο Ιράκ για την εκτέλεση του αλ Νιμρ

Η αντίδραση του State Department για την εκτέλεση του Νιμρ

Ανησυχία από ΕΕ για την εκτέλεση Νιμρ Μπάκερ αλ-Νιμρ από Σαουδική Αραβία