Σε θέσεις μάχης οι Ευρωπαίοι για το μεταναστευτικό

Την περασμένη Κυριακή, 16 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν για να συζητήσουν το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα. Και, παρότι υπήρξε σύγκλιση απόψεων, οι«16» δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε απτά συμπεράσματα.

Με τη Γερμανίδα καγκελάριο να βρίσκεται αντιμέτωπη με το «τελεσίγραφο» του υπουργού Εσωτερικών της και τη Ρώμη να απειλεί να ασκήσει βέτο στα συμπεράσματα της Συνόδου, το «κλίμα» εμφανίζεται… εκρηκτικό -πριν καν ξεκινήσουν οι συζητήσεις.

Μάλιστα, διπλωμάτες εμφανίζονται απαισιόδοξοι για το ενδεχόμενο να βρεθεί κοινή γραμμή πλεύσης -μια θέση που έχει εκφράσει ανοιχτά και η ίδια η κ. Μέρκελ.

Έτσι, το «αγκάθι» του μεταναστευτικού αναμένεται να μονοπωλήσει τις συζητήσεις των Ευρωπαίων ηγετών στις 28 και 29 Ιουνίου.

Γιατί τώρα;

Οι αφίξεις προσφύγων και μεταναστών δεν εμφανίζουν αύξηση το τελευταίο διάστημα αλλά διεθνείς αναλυτές αναφέρουν ότι πρόκειται για μια καθυστερημένη πολιτική αντίδραση στην κρίση του 2015. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, το 2018 έφτασαν στην Ευρώπη περί τους 41.000 πρόσφυγες και μετανάστες -αριθμός σαφώς μικρότερος από το 1 εκατ. του 2015. Ωστόσο, δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το προσφυγικό ζήτημα αποτελεί την νούμερο ένα ανησυχία των πολιτών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ιταλίας αλλά και της Ουγγαρίας.

Στην Ιταλία, η ακροδεξιά Λέγκα, που βρίσκεται στην κυβέρνηση, υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους να σταματήσει τις προσφυγικές ροές. Από το 2014, 650.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει στη γειτονική χώρα. Μάλιστα, αποτελεί ακόμη και σήμερα τη χώρα-προορισμό μεταναστών που φτάνουν στην Ευρώπη, κυρίως από τη Λιβύη.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, ο Ματέο Σαλβίνι, έχει πολλές φορές δηλώσει πως στόχος του είναι να διασφαλίσει ότι η χώρα του δεν θα σηκώνει μόνη της το βάρος του προσφυγικού. Ζητάει, επίσης, από άλλα κράτη-μέλη της Ένωσης να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Πριν από λίγο καιρό, ο Σαλβίνι προκάλεσε «θύελλα» αντιδράσεων -τόσο εντός της Ιταλίας όσο και εκτός- όταν απαγόρευσε σε διασωστικά πλοία να δέσουν στα λιμάνια της Ιταλίας.

Την ίδια ώρα, οι κυβερνητικοί εταίροι της Μέρκελ, το CSU, πιέζουν την Γερμανίδα καγκελάριο να βρει μια ευρωπαϊκή λύση στο προσφυγικό ζήτημα. Σε διαφορετική περίπτωση, ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ έχει διαμηνύσει ότι θα κινηθεί μονομερώς, κλείνοντας τα σύνορα της Γερμανίας.

Μόνη ελπίδα για την κ. Μέρκελ είναι να καταφέρει να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους της για δικαιότερη κατανομή των προσφύγων και των μεταναστών, που βρίσκονται ήδη σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Ποια χώρα θέλει τι

Το Βερολίνο επιθυμεί να τεθεί και πάλι σε ισχύ ο Κανονισμός του Δουβλίνου, που προβλέπει την επιστροφή προσφύγων και μεταναστών στη χώρα εισόδου τους. Ωστόσο, οι πιθανότητες να δεχτεί κάτι τέτοιο η Ιταλία είναι μηδαμινές. Στόχος της Ρώμης είναι να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών που φιλοξενούνται στη χώρα και όχι να επιστρέψουν ακόμη περισσότεροι από άλλες χώρες της Ευρώπης.

Την ίδια ώρα, η Ιταλία έχει δηλώσει πως είναι υπέρ της επιβολής χρηματικών ποινών στα κράτη-μέλη, που αρνούνται να φιλοξενήσουν πρόσφυγες και μετανάστες.

Ωστόσο, οι χώρες του Βίσεγκραντ -η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία και η Σλοβακία- αρνούνται πεισματικά να συζητηθεί το σενάριο της κατανομής προσφύγων.

Με τη σειρά της η Αυστρία, που σύντομα θα έχει και την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέλει να δημιουργηθεί μια «συμμαχία των πρόθυμων» και να δέχονται πρόσφυγες και μετανάστες μόνο οι χώρες που το επιθυμούν.

Η Γαλλία, που έχει επικρίνει σφοδρά την Ιταλία για τους τελευταίους χειρισμούς της, αναμένεται να στηρίξει την Μέρκελ και να πιέσει για μια ευρωπαϊκή λύση, που βασίζεται στην «αλληλεγγύη και την ευθύνη».

Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος Μακρόν βλέπει με θετικό μάτι την κατασκευή κέντρων φιλοξενίας προσφύγων σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, η Ε.Ε. ελπίζει στη δημιουργία τέτοιων κέντρων σε αφρικανικές χώρες, ώστε η εξέταση αιτημάτων ασύλου να πραγματοποιείται πριν ακόμη οι πρόσφυγες και μετανάστες φτάσουν στην Ευρώπη.

Ο Μακρόν έχει δηλώσει ανοιχτά, επίσης, πως τάσσεται υπέρ της λήψης μέτρων ενάντια σε όσα κράτη-μέλη δεν αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Η Deutsche Welle έγραφε την περασμένη εβδομάδα πως έχουν γίνει συζητήσεις και με την Αλβανία για τη δημιουργία κέντρων φιλοξενίας προσφύγων. Η κυβέρνηση της χώρας, όμως, διέψευσε αυτό το ρεπορτάζ.

Στο πλευρό της Γερμανίας αναμένεται να ταχθεί και η Ισπανία.

Οι προτάσεις του Αλέξη Τσίπρα στη Μίνι Σύνοδο

Κατά τη διάρκεια της Μίνι Συνόδου της Κυριακής, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διατύπωσε τέσσερις προτάσεις για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και την πολιτική ασύλου.

1. Αναθεώρηση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου με δίκαιη κατανομή των βαρών φιλοξενίας.
2. Ενίσχυση των ευρωπαϊκών χωρών πρώτης υποδοχής.
3. Στήριξη των χωρών διέλευσης και προέλευσης.
4. Αντικατάσταση της Frontex από ισχυρές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε, ακόμη, σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τη δημιουργία κλειστών κέντρων για πρόσφυγες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι ζητά με επιστολή του ο Τουσκ

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, Ντόναλντ Τουσκ, στην καθιερωμένη, προ των Συνόδων Κορυφής, επιστολή του προς τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, υπογραμμίζει την ανάγκη να βρεθούν αποτελεσματικοί τρόποι για το ποιος θα εισέρχεται στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι η αδυναμία επίτευξης αυτού του στόχου θα ήταν στην πραγματικότητα μια εκδήλωση αδυναμίας της ΕΕ και πάνω απ' όλα θα μπορούσε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η Ευρώπη δεν έχει εξωτερικά σύνορα.

«Ο λαός της Ευρώπης μας περιμένει, εδώ και πολύ καιρό, να φανούμε αποφασιστικοί και να αποκαταστήσουμε το αίσθημα της ασφάλειας. Οι Ευρωπαίοι το θέλουν αυτό, όχι επειδή ξαφνικά έχουν γίνει ξενόφοβοι και θέλουν να υψώσουν τείχη ενάντια στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά επειδή είναι καθήκον κάθε πολιτικής εξουσίας να επιβάλλει το νόμο, να προστατεύει την επικράτειά της και τα σύνορα», αναφέρει στην επιστολή του ο Ντ. Τουσκ.

Ειδικότερα, ο Ντ. Τουσκ προτείνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εγκρίνει τα εξής: Πρώτον, «τη δημιουργία περιφερειακών πλατφορμών αποβίβασης εκτός Ευρώπης, ει δυνατόν μαζί με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), προκειμένου να αλλάξει η λειτουργία των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης».

Στόχος είναι να καταπολεμηθεί η λαθρεμπορία ανθρώπων, καθώς η εμπειρία της συμφωνίας με την Τουρκία έχει δείξει ότι αυτός είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να σταματήσουν οι ροές και να τερματιστεί η τραγική απώλεια ζωών στη θάλασσα.

Δεύτερον, τη δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού μέσου, με αποκλειστικό στόχο την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, ο οποίος θα συμπεριληφθεί στον νέο πολυετή Προϋπολογισμό της ΕΕ .

Τρίτον, την ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, και ιδίως υποστήριξη προς την λιβυκή ακτοφυλακή, ώστε να διαθέτουν όλους τους απαραίτητους πόρους για τον πλήρη έλεγχο των τοπικών υδάτων της Λιβύης. Τη συνέχιση της συνεργασίας με την Τουρκία και την αποδέσμευση του δεύτερου πακέτου βοήθειας, ύψους 3 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες εκεί.

Εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών του θα υιοθετήσει τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν προ ημερών οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, για τη Διεύρυνση της ΕΕ. Στα συμπεράσματά του για την πΓΔΜ , το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επισυνάψει μια ξεχωριστή παράγραφο που θα αναφέρεται στην «ιστορική συμφωνία» για το ζήτημα της ονομασίας και στις θετικές προοπτικές που δημιουργεί για τη χώρα και την ευρωπαϊκή της πορεία.

Πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο Ντ. Τουσκ θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό της πΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ.