Το Ναγκόρνο Καραμπάχ, ένας αρμενικός θύλακος στο νότιο Αζερμπαϊτζάν δίπλα στα σύνορα με την Αρμενία, σχοινοβατεί, χρόνια πολλά τώρα ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη.
Σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ ξεδιπλώνεται η ιστορία της περιοχής μέσα από τις αφηγήσεις της νεαρής Αρέγκα Χοβσεπιάν, της μητέρας της, Λαρίσα, των δημοσιογράφων με τις ελληνικές ρίζες, Νίνα Αβανεσιάν και Σόφη Ιβανίδις, των γυναικών του χωριού Καρεγκά που μαζί με την ομάδα αποναρκοθέτησης HALΟ εντοπίζουν και ‘διώχνουν’ από τη γη τους τον κρυμμένο θάνατο. Στην πρώτη γραμμή του μετώπου, στην περιοχή του Μαρτακέρτ, συναντάμε φαντάρους που δεν έχουν καν κλείσει τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους και μιλάμε με τον επικεφαλής τους, ταγματάρχη Ρουτζίκ Χαγκοπιάν. Με τον Πρόεδρο του Καραμπάχ, Μπάκο Σαχακιάν, τον Πρόεδρο της Βουλής, Ασότ Γκουλιάν και τους υπουργούς άμυνας, αντιστράτηγο Λεβόν Μνατσακανιάν του Ναγκόρνο Καραμπάχ και Βιγκέν Σαρκισιάν της Αρμενίας, συζητάμε πτυχές της σύνθετης και περίπλοκης αυτής πολυετούς κρίσης στον εύφλεκτο Καύκασο. Ο Αρμένιος της Θεσσαλονίκης, Νταβίτ Ιγκιτιάν, ο οποίος πλέον ζει και εργάζεται στο Γιερεβάν, σφραγίζει μουσικά το φινάλε με το πρότζεκτ που ετοιμάζει αυτόν τον καιρό για την ειρήνη.
Ακόμη μερικά στοιχεία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ:
- Με απόφαση του Στάλιν ενσωματώθηκε στην τότε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν και όχι στο Γιερεβάν παρότι οι περισσότεροι κάτοικοί του ήταν Αρμένιοι.
- Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ο, εν εξελίξει από το 1988, ακήρυχτος πόλεμος για την απόσχισή του από το Μπακού πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις· στις συγκρούσεις μεταξύ των, υποστηριζόμενων από το Γιερεβάν, Αρμενίων του Καραμπάχ και των Αζέρων, χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους, εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπίστηκαν και από τις δύο πλευρές.
- Η εκεχειρία που συμφωνήθηκε το Μάιο του 1994, με τη μεσολάβηση των Ρώσων, βρήκε τους Αρμενίους να έχουν όχι μόνο τον έλεγχο του θυλάκου αλλά και περιοχών γύρω απ’ αυτόν.
- Έκτοτε, οι αναφορές γύρω από το ευαίσθητο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, συνήθως, συμπεριελάμβαναν το χαρακτηρισμό 'η παγωμένη σύγκρουση'.
- Η αναζωπύρωση, όμως, το 2016, της ένοπλης αντιπαράθεσης -η χειρότερη από το 1994 και την εκεχειρία που σταμάτησε τον εξαετή πόλεμο- υπενθύμισε ότι συγκρούσεις δίχως λύση και οριστικό τέλος παγώνουν μεν αλλά στο βάθος σιγοκαίνε επικίνδυνα.
