Ο Γερμανός ψηφοφόρος στο «ντιβάνι»

Τους τελευταίους μήνες, πολύ μελάνι έχει χυθεί για τους υποψηφίους, το προφίλ και την ατζέντα τους. Όχι, όμως, και για τους ψηφοφόρους, των οποίων οι σκέψεις, οι επιθυμίες, οι απογοητεύσεις, οι αξιώσεις αποτυπώνονται μόνο ως τάση στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις. Τα ευρήματα μίας έρευνας του Ινστιτούτου Ράινγκολντ (Rheingold Institute) είναι εξόχως αποκαλυπτικά – καίτοι κάθε άλλο παρά αντιπροσωπευτικά, λόγω περιορισμένου δείγματος – για την ψυχολογία του Γερμανού ψηφοφόρου.

Ένας «πατερούλης»... μεσσιανικών διαστάσεων

Ο επικεφαλής του Ινστιτούτου, ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «η Γερμανία στο ντιβάνι», Στέφαν Γκρίνεβαλντ εκτιμά, μέσω συνέντευξής του στο Νιλς Μίνκμαρ (Nils Minkmar) του Der Spiegel πως, παρότι η αποκαλούμενη “Mutti”, η «Μητερούλα» Μέρκελ δίνει ένα αίσθημα ασφαλείας στους Γερμανούς, θωρακίζοντάς τους από τις «έξωθεν απειλές», εντούτοις η γερμανική κοινωνία «βράζει» αθόρυβα και υπογείως.

Πολύγλωσσος, χωρίς πανεπιστημιακές σπουδές, πρώην αλκοολικός και με μακρά θητεία στο Ευρωκοινοβούλιο, ο Μάρτιν Σουλτς επέστρεψε στη γερμανική πολιτική σκηνή ως υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών - Sascha Schuermann/Getty Images

«Εν μέσω έντονου σκεπτικισμού απέναντι από τη Μέρκελ, ο Μάρτιν Σουλτς (υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών, SPD) εμφανίστηκε, στις αρχές του χρόνου, ως μια φιγούρα προσγειωμένη, έτοιμη να αναλάβει καθήκοντα. Ο κόσμος τον είδε ως τον πατέρα που επιστρέφει, ως κάποιον που ήρθε επιτέλους για να καλύψει το πατρικό κενό στη γερμανική πολιτική – δίνοντάς του σχεδόν μεσσιανικές διαστάσεις. Ο άνθρωπος Σουλτς δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτές. Μοιάζει περισσότερο σαν τον φιλικό θείο. Το SPD βρίσκεται δυνητικά προ της πανωλεθρίας σ’αυτές τις εκλογές».

Η κρυφή πληγή του προσφυγικού

Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας ήταν πως όλοι οι συνεντευξιαζόμενοι θέλησαν να μιλήσουν μετ’επιτάσεως για την προσφυγική κρίση κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον Γκρίνεβαλντ «παρότι τεχνηέντως έμεινε εκτός προεκλογικής εκστρατείας, εξακολουθεί να είναι μία πληγή που δεν θεραπεύτηκε από τους πολιτικούς».

«Η προσφυγική κρίση βύθισε τους ψηφοφόρους σε ένα δίλημμα, για το οποίο ακόμα δεν έχουν σαφή απάντηση. Ανοίγω την πόρτα ή την κλείνω; Από τη μία, θέλουν να είναι μέρος μίας φιλόξενης κουλτούρας, από την άλλη φοβούνται πως θα κατακλυστούν από ξένους και σε λίγο δε θα αναγνωρίζουν καν τη χώρα τους. Ήθελαν από τους κυβερνώντες ένα σχέδιο, μία μέση λύση. Εκείνοι δεν είχαν. Αποτέλεσμα; Τώρα οι ψηφοφόροι αισθάνονται εγκαταλειμμένοι, αποπροσανατολισμένοι και γεμάτοι ανασφάλειες. Περιγράφουν τη Γερμανία ή σαν προβληματική, καταβεβλημένη χώρα ή σαν ένα ασφαλές νησί αφθονίας σε μία θάλασσα κινδύνου. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά εύθραυστη και οδηγεί σε συναισθηματικές εκρήξεις. Ποτέ μου δεν ξανάδα τόση οργή και μίσος σε τέτοιου είδους έρευνα», λέει ο Γκρίνεβαλντ.

Δύο προσφυγόπουλα από τη Συρία κρατούν αυτοσχέδια "πλακάτ" που γράφουν "αγαπώ τη Μέρκελ". Η απόφαση της καγκελαρίου να ανοίξει τα σύνορα σε περίπου 1 εκατομμύριο πρόσφυγες προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση στη συντηρητική βάση του CDU, της κόστισε δημοσκοπικά αλλά, όπως φαίνεται, στο τέλος την ευνόησε - Sean Gallup/Getty Images

Ο ίδιος ξεκαθαρίζει πως δεν αναμένει, τουλάχιστον προς το παρόν, περαιτέρω πολιτική ριζοσπαστικοποίηση των Γερμανών καθώς, όπως λέει, όταν βλέπουν να σκληραίνουν τα όρια, κάνουν ένα βήμα πίσω: «Σκέφτονται πως δεν έχουν το περιθώριο της παράδοσης στην πόλωση γιατί περιστοιχιζόνται από τρεις σκληροπυρηνικούς - Τραμπ, Ερντογάν, Πούτιν. Η οργή εκφράζεται στους σκιώδεις ψηφιακούς κόσμους, όμως στον αναλογικό κόσμο αυτοπεριορίζονται».

Τα κόμματα - ρυθμιστές

Όπως κατέδειξαν τα αποτελέσματα της έρευνας, που έβαλε 50 Γερμανούς ψηφοφόρους στο «ντιβάνι», το ακροδεξιό AfD (Alternative für Deutschland, Εναλλακτική για τη Γερμανία), παρότι τροφοδοτεί και απορροφά πολύ από τον θυμό των Γερμανών, δεν έχει ηγέτη ικανό που θα ξεσηκώσει τον συγκρατημένο Γερμανό ψηφοφόρο. Ο κόσμος θεωρεί τους Πρασίνους αλαζόνες και θεωρεί πως τα προβλήματά τους έγκεινται αλλού.

Ο Κρίστιαν Λίντνερ, 38 Μαΐων, στα 19 του είχε αγοράσει την πρώτη του Πόρσε και στα 21 είχε γίνει ο νεότερος βουλευτής του Κοινοβουλίου της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας - Steffi Loos/Getty Images

Ως προς το κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP), όπως λέει ο Γκρίνεβαλντ, υπήρξε πραγματική λατρεία στις συνεντεύξεις για τον ηγέτη του κόμματος, Κρίστιαν Λίντνερ: «Βλέπουν τον υποψήφιο του FDP σαν έναν σύγχρονο τηλεοπτικό αστέρα, κάποιου είδους 007, που μπορεί να φέρει την αλλαγή. Κάτι σαν ‘ντριμ τιμ’, μία καταξιωμένη Μέρκελ και ένας μίνι Γερμανός Μακρόν ως το δεξί της χέρι. Κάπως έτσι, προβλέπω συνασπισμό των συντηρητικών της Μέρκελ με το FDP».