Πώς δημιουργήθηκε ένα από τα πιο αγαπημένα χρώματα

Τότε, ήταν ένας απλός 18χρονος φοιτητής του Royal College of Chemistry, που είχε ως στόχο να εντυπωσιάσει τον καθηγητή του. Η εργασία των διακοπών του ζητούσε να διεξάγει πειράματα τα οποία θα έφερναν ως αποτέλεσμα έναν φθηνό τρόπο για παραγωγή κινίνης (ουσία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας).

Ο νέος William πίστευε πως μπορούσε να το καταφέρει μόνος του, στο εργαστήριο του σπιτιού του στο Λονδίνο. Έτσι, άρχισε να ανακατεύει τα υλικά που είχε συγκεντρώσει...

Μία μαύρη κόλλα

Για να δημιουργήσει τεχνητή κινίνη, ο Perkin στράφηκε προς την ανθρακόπισσα. Υπήρχε η θεωρία πως οι δύο ουσίες είχαν μία κοινή χημική δομή.

Όταν όμως τελείωσε το παρασκεύασμά του, αντί να έχει στα χέρια του μία άχρωμη κινίνη, κατέληξε με μία παχιά και μαύρη κόλλα.

Στην προσπάθειά του να το καθαρίσει, αυτό άφηνε πίσω του ένα έντονο μωβ χρώμα.

Μπορεί ο William Henry Perkin να απέτυχε στην παραγωγή κινίνης, κατάφερε όμως –έστω και κατά λάθος- να δημιουργήσει την πρώτη συνθετική βαφή.

Το σωστό χρώμα τη σωστή στιγμή

Το μωβ έγινε απλά το πιο πολυπόθητο χρώμα της εποχής. «Ποικίλες αποχρώσεις του μωβ, όπως το ροζ και το λιλά καθώς και το ίδιο το χρώμα, έγιναν η πρώτη λέξη της μόδας την άνοιξη του 1856» αναφέρει η Regina Lee Blaszczyk, καθηγήτρια της ιστορίας των επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Λιντς και συγγραφές του βιβλίου “The Color Revolution”.

Ο Perkin αντιλήφθηκε αμέσως πως είχε κάνει μια σημαντική ανακάλυψη. Ως τότε, υπήρχαν μόνο φυσικές βαφές που δημιουργούνταν είτε από φυτά και ζώα.

Οι χρωματικές επιλογές ήταν περιορισμένες, τα διαθέσιμα χρώματα αδιάφορα και οι τιμές στα ύψη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαδικασία εκχύλισης ήταν αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα, ιδιαίτερα για το μωβ. «Δημιουργούνταν από ένα είδος οστρακοειδών που μεγάλωνε σε επιλεγμένα μέρη της Μεσόγειου» αναφέρει η Blaszczyk. «Η διαδικασία ήταν ακριβή, ακατάστατη και γενικότερα ένας μεγάλος κόπος».

Τελικά, καθώς ο κόσμος καλωσόριζε την μετα-βιομηχανική εποχή, οι διαδικασίες κατασκευής του χρώματος ήταν έτοιμες.

Αυτή η τεράστια ανακάλυψη δεν πέρασε απαρατήρητη όπως διηγείται ο Simon Garfield στο βιβλίο του “Mauve”. Σε ένα σημείο του, αναφέρει πως ο Perkin δε θα μπορούσε να διαλέξει καταλληλότερη στιγμή για την ανακάλυψή του.

Η επανάσταση στη μόδα

Ο Perkin ονόμασε το νέο του χρώμα “Tyrian Purple” αλλά ύστερα επέλεξε την πιο μοντέρνα, γαλλική λέξη “mauve”. «Το χρώμα ήταν η πρώτη επιλογή των γυναικών στα μέσα της δεκαετίας του 1850» αναφέρει η Lee Blaszczyk.

«Εντυπωσίασε τη σύζυγο του Ναπολέοντα Β’, Ευγενία, η οποία ήταν από τις πρώτες γυναίκες που «μετέφεραν» τη μόδα στην Ευρώπη. Το καλοκαίρι του 1857, ντύθηκε με ένα απλό λιλά μεταξωτό φόρεμα και ένα εντυπωσιακό καπέλο. Το στυλ της από εκεί και έπειτα, μιμήθηκαν πολλές κυρίες του Παρισιού.

Για να προλάβει να αξιοποιήσει το εύρημά του, ο Perkin δημιούργησε ένα εργοστάσιο για να παράγει τη βαφή βιομηχανικά, με το τίμημα να εγκαταλείψει το σχολείο και να ζητήσει από τον πατέρα του οικονομική υποστήριξη.

Ο Perkin όχι μόνο δημιούργησε κάτι εντελώς καινούργιο και επιθυμητό, αλλά το είχε κάνει μέσα από τη χημεία: γεγονός που δεν ήταν καθόλου σύνηθες ως προσπάθεια για κέρδος εκείνη την εποχή. Σε μία πλάκα που βρίσκεται στο σπίτι του στο Λονδίνο, αναγράφεται ότι «ίδρυσε την επιστημονική βιομηχανία».

Ο καθοριστικός ρόλος της ανακάλυψης

Η μανία με το χρώμα δε διήρκησε για πάντα καθώς από το 1870 άρχισαν να εμφανίζονται κι άλλα εντυπωσιακά χρώματα. Όμως, η επίδραση της ανακάλυψης του Perkin, ήταν αιώνια. «Τοποθετώντας τα θεμέλια για τη συνθετική βιολογική χημική βιομηχανία, ο Perkin βοήθησε στην επανάσταση στον κόσμο της μόδας» δήλωσε η Blaszczyk.

Η βαφή του έλυσε δύο βασικά προβλήματα: πρώτον το γεγονός πως τα χρώματα φθείρονταν μετά την έκθεσή τους στο φως ή μετά το πλύσιμο και δεύτερον το κόστος της δημιουργίας. «Για πρώτη φορά, μία απλή δασκάλα για παράδειγμα είχε την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει υφάσματα σε τέτοια φωτεινά χρώματα και να ράψει φορέματα» αναφέρει η Lee.

Ο William Perkin εξελίσσοντας και τελειοποιώντας την τεχνολογία του, δημιούργησε κι άλλα χρώματα, αλλά το σημαντικότερο είναι πως ξεκίνησε έναν νέο κλάδο στη χημεία, ο οποίος προκάλεσε σημαντικές ανακαλύψεις σε διάφορους τομείς.

«Ο κλάδος αυτός δεν έφερε μόνο νέα χρώματα, χρωστικές ουσίες και βαφές σε όλο τον κόσμο, αλλά έπαιξε και καθοριστικό ρόλο σε ανακαλύψεις όπως το συνθετικό καουτσούκ, οι ίνες (π.χ νάιλον και πολυεστέρας) και σε φάρμακα μεγάλης σημασίας, όπως η πενικιλίνη» δήλωσε η καθηγήτρια και συγγραφέας.

«Ο William Henry Perkin δεν έχει καμία διαφορά με τον Bill Gates, τον Steve Jobs ή τον Jeff Bezos. Όλοι αυτοί οι επιχειρηματίες σε πολύ νεαρή ηλικία, βρήκαν ιδέες που έφεραν την επανάσταση».

William Henry Perkin

The color purple: How an accidental discovery changed fashion forever