UNICEF: Γιατί αναγκάζονται να μεταναστεύσουν τα παιδιά

Η έρευνα βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 850 εφήβους ηλικίας 15-17 ετών, που πραγματοποιήθηκαν στις δύο κύριες πύλες προς την Ευρώπη, την Ιταλία και την Ελλάδα. Όλα τα παιδιά άφησαν πίσω τους χώρες στις οποίες αισθάνονταν ότι δεν είχαν πρόσβαση στα θεμελιώδη δικαιώματά τους και δεν έβλεπαν προοπτικές για το μέλλον τους. Για πολλά παιδιά η Ιταλία ή η Ελλάδα δεν είναι ο τελικός προορισμός τους καθώς σκοπεύουν να επανενωθούν με την οικογένειά τους σε άλλη χώρα. Άλλα δήλωσαν ότι θα ήθελαν να μείνουν στην Ιταλία ή στην Ελλάδα για να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους και να συνεχίσουν τη ζωή τους στη χώρα υποδοχής τους.

Τα παιδιά των προσφύγων και μεταναστών στην Ιταλία ανέφεραν ομόφωνα το χρονικό διάστημα που πέρασαν στη Λιβύη ως το πιο τραυματικό μέρος του ταξιδιού τους στην ξηρά. Σχεδόν τα μισά από αυτά (47%) είπαν ότι είχαν απαχθεί για λύτρα στη Λιβύη και ένα στα τέσσερα παιδιά (23%) ανέφερε ότι συνελήφθη αυθαίρετα και κρατήθηκε στη φυλακή χωρίς να απαγγελθούν κατηγορίες. Στην πλειοψηφία τους τα παιδιά προέρχονται από διάφορες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής.

Το 75% των παιδιών προσφύγων και μεταναστών που έδωσαν συνεντεύξεις στην Ιταλία έλαβαν την απόφαση να ξεκινήσουν το ταξίδι μόνα τους. Το 31% των παιδιών αποφάσισε να μεταναστεύσει εξαιτίας της βίας ή προβλημάτων στο σπίτι τους και/ή με τις οικογένειές τους. Ο γάμος σε παιδική ηλικία αναφέρθηκε επίσης ως ο κύριος λόγος για τη φυγή από το 1 στα 5 κορίτσια που ερωτήθηκαν. Λιγότερα από τα μισά παιδιά ανέφεραν ότι έφυγαν από το σπίτι τους με σκοπό να φτάσουν στην Ευρώπη. Το 20% δήλωσε ότι έφυγε με σκοπό να πάει στη Βόρεια Αφρική και το 12% να παραμείνει σε κάποια γειτονική χώρα. Ανάμεσα στα παιδιά που έφυγαν με σκοπό να φτάσουν στην Ευρώπη, η πρόσβαση στην εκπαίδευση (38%) και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (18%) ήταν σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν την απόφασή τους. Αντίθετα, ανάμεσα στα παιδιά που σχεδίασαν το ταξίδι τους με σκοπό να φτάσουν σε χώρες της δυτικής ή της βόρειας Αφρικής, ο κύριος παράγοντας για την απόφασή τους ήταν η αναζήτηση εργασίας.

Στην Ελλάδα, τα παιδιά τείνουν να έχουν πάρει μια κοινή απόφαση με την οικογένειά τους και έρχονται εδώ με την οικογένειά τους (91% των ερωτηθέντων). Προερχόμενα από χώρες, όπως η Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, πήραν την απόφαση να φύγουν κυρίως λόγω των συρράξεων, του αισθήματος ανασφάλειας στην πατρίδα τους και της αίσθησης ότι η κατάσταση εκεί δεν θα βελτιωθεί σύντομα. Επίσης, οι συνεντεύξεις έδειξαν ότι ένας στους τρεις γονείς ή φροντιστές δήλωσε, εκτός από τον παράγοντα της ασφάλειας, ότι η αναζήτηση εκπαίδευσης για τα παιδιά τους ήταν ο βασικός λόγος που άφησαν τις χώρες τους για την Ευρώπη. Επίσης, ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις που τα παιδιά και οι γονείς στην Ελλάδα ήθελαν να μείνουν στη χώρα ως τελικό τους προορισμό. Οι πιο συχνοί προορισμοί στους οποίους σκόπευαν να πάνε είναι η Γερμανία, η Σουηδία και η Ελβετία.

Πάντως, οι συνεντεύξεις μεταξύ των παιδιών προσφύγων και μεταναστών αποκάλυψαν ότι οι μακροχρόνιες διαδικασίες και η σύγχυση σχετικά με τα δικαιώματά τους οδήγησαν πολλά παιδιά να εγκαταλείψουν τα ιταλικά και ελληνικά συστήματα υποδοχής, χάνοντας την εκπαίδευση και εκθέτοντάς τα σε υψηλό κίνδυνο κακοποίησης και εκμετάλλευσης.