ISIS: ένα ολέθριο ατύχημα της ιστορίας

Εννοείται πως έχει δίκιο.

Πέραν της διαπίστωσης, όμως, ενδιαφέρον έχει να δούμε πώς και γιατί φτάσαμε μέχρις εδώ. Πώς και γιατί εδραιώθηκε στη Μέση Ανατολή Χαλιφάτο τζιχαντιστών που κόβουν κεφάλια, λιθοβολούν, πετούν από τις ταράτσες των κτιρίων και καίνε τους ανθρώπους ζωντανούς, σφαγιάζουν αθώους πολίτες σε χώρες της Δύσης και μισούν, μισούν, μισούν...

Η ιστορία -η πρόσφατη αλλά και η πιο παλιά- κρατά, όπως στις περισσότερες περιπτώσεις, το κλειδί των απαντήσεων.

Το Χαλιφάτο του ISIS

Στις 29 Ιουνίου 2014, η τζιχαντιστική τρομοκρατική οργάνωση "Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία" (ISIS) αυτο-ανακήρυξε Χαλιφάτο -δηλαδή κράτος που κυβερνάται βάσει του ισλαμικού θρησκευτικού κώδικα διαβίωσης- σε όμορα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ που είχε προηγουμένως κατακτήσει και θέσει υπό τον έλεγχό της. Του έδωσε το όνομα "Ισλαμικό Κράτος" (IS) και προειδοποίησε τους μουσουλμάνους απανταχού της γης ότι αποτελεί υποχρέωσή τους να ορκιστούν πίστη και υποταγή στον ανώτατο ηγέτη -εν προκειμένω τον Χαλίφη Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι- και να τον στηρίξουν.

Τζιχαντιστές του ISIS - ΠΗΓΗ: Reuters/Social Media Website

Ο ISIS δεν ήρθε από το πουθενά. Αποτέλεσε μετεξέλιξη του πιο βίαιου από τα παρακλάδια της "Αλ Κάιντα" -συγκεκριμένα της "Αλ Κάιντα στο Ιράκ"- που δημιουργήθηκε μετά την εισβολή των Αμερικανών το 2003, με τη στήριξη αποπεμφθέντων -από τη νέα, τότε, σιιτική κυβέρνηση- σουνιτών στρατηγών του Σαντάμ. Παρότι περιθωριοποιημένος από την Αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν, ο βραχίονας του Ιράκ κατάφερε να επιβιώσει στον χρόνο, επιδεικνύοντας ικανότητα να διεξάγει συγχρονισμένες αιματηρές επιθέσεις στα αστικά κέντρα της χώρας.

Πεποίθηση, ωστόσο, ειδικών σε θέματα τρομοκρατίας, είναι ότι δεν θα κατάφερνε να γιγαντωθεί και να μετεξελιχθεί σε κράτος τρομοκρατών, ένθεν κακείθεν των συνόρων του Ιράκ με τη Συρία, εάν δεν συνέβαιναν, ταυτοχρόνως, δύο γεγονότα:

• ο εμφύλιος στη Συρία που έγινε αιτία να χαθεί ο κυβερνητικός έλεγχος στη μεθόριο με το Ιράκ
• η σεχταριστική προσέγγιση της σιιτικής κυβέρνησης του Αλ Μαλίκι στη Βαγδάτη που ώθησε τη σουνιτική μειονότητα να αναζητήσει προστάτη

Κοντολογίς, όπως σχολιάζει σε έκθεσή του το Soufan Group, που παρέχει υπηρεσίες πληροφοριών σε κυβερνήσεις και πολυεθνικούς οργανισμούς, η τερατογένεση του ISIS μπορεί να αποδοθεί σ' αυτό το "αναπόφευκτο ατύχημα της ιστορίας που ακούσει στο διπλό όνομα Μαλίκι/Συρία".

Χάρτης της επικράτειας του ISIS: ελέγχει τις περιοχές με καφέ (φιλικές) και μαύρο (υποταγμένες) - ΠΗΓΗ: Institute of the Study of War

Ο ISIS, θεωρείται η καλύτερα οργανωμένη, εκπαιδευμένη και πιο πλούσια τζιχαντιστική οργάνωση στον κόσμο. Το Χαλιφάτο που έχει εδραιώσει, υπολογίζεται ότι καταλαμβάνει έκταση 209.789 τετραγωνικών χιλιομέτρων -είναι δηλαδή κατά τι μικρότερο της Μεγάλης Βρετανίας. Τα έσοδά του υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο δολάρια ημερησίως και προέρχονται κυρίως:

• από την εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών στα εδάφη που κατέχει
• από τις ληστείες τραπεζών στα εδάφη που προσαρτά
• από τα λύτρα που του καταβάλλουν για να απελευθερώσει αλλοδαπούς αλλά και ντόπιους που έχει απαγάγει
• από το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων

Στις τάξεις του ISIS πολεμούν έως και 31.500 μαχητές κατά την μετριοπαθή εκτίμηση, τουλάχιστον 200.000 κατά την ακραία. Αυτό που τον διαφοροποιεί σημαντικά από άλλες τζιχαντιστικές οργανώσεις είναι ότι χιλιάδες μεταξύ των μαχητών του, "ενδεχομένως και πάνω από 20.000", όπως επισημαίνεται σε αναφορά του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, είναι αλλοδαποί -δηλαδή δεν είναι πολίτες του Ιράκ και της Συρίας- και προέρχονται από τουλάχιστον 100 χώρες. Παρότι στην πλειοψηφία τους αυτοί οι ξένοι μαχητές είναι πολίτες αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, ένας μεγάλος αριθμός αφορά νεαρούς μουσουλμάνους που μεγάλωσαν ή γεννήθηκαν σε χώρες της Ευρώπης, της Βορείου Αμερικής και την Αυστραλία.

H Shams ή "Bird of Jannah" (πουλί του παραδείσου) είναι μία από τις γυναίκες που μετανάστευσαν στο IS - ΠΗΓΗ: facebook/το προφίλ της δεν είναι πλέον ενεργό

Ο ISIS δεν ασκεί σημαντική έλξη μόνο στους αλλοδαπούς νεαρούς μουσουλμάνους αλλά και στις αλλοδαπές νεαρές μουσουλμάνες. Πολλές από αυτές, όπως ακριβώς και στην περίπτωση των ανδρών, μεγάλωσαν ή γεννήθηκαν σε χώρες της Δύσης, και αρκετές έχουν ήδη εγκαταλείψει σπίτι και οικογένεια και έχουν πάει στο Χαλιφάτο για να το υπηρετήσουν. Κι αυτό, παρά το γεγονός, ότι λόγω φύλου και μόνο, στερούνται θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών ενώ η θέση τους στην κοινωνία πόρρω απέχει από εκείνη των ανδρών. Επί συνόλου στρατολογηθέντων από τη Δύση, το ποσοστό των γυναικών υπολογίζεται ότι είναι 10%. Οι περισσότερες προέρχονται από τη Γαλλία και τη Βρετανία. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία επικοινωνούν και προπαγανδίζουν τη ζωή και την καθημερινότητά τους, όπως και τις "αξίες" του Χαλιφάτου, σε σχεδόν καθημερινή βάση στα πιο διαδεδομένα, παγκοσμίως, social media, όπως το facebook, το twitter, το tumblr.

Τι έλκει στο Χαλιφάτο

Το κλειδί, εδώ, κρατά η παλιότερη ιστορία.

Είναι γνωστό ότι η σχέση του Ισλάμ με τη Δύση είναι πολυτάραχη. Αρκεί να θυμηθούμε τις Σταυροφορίες και την αποικιοκρατία.

Ας συγκρατήσουμε, επίσης, ότι επί δεκαετίες, ηγετικές προσωπικότητες μεταξύ των μουσουλμάνων, είτε από το σουνιτικό είτε από το σιιτικό δόγμα, συστηματικά υπετόνιζαν και εξακολουθούν να το κάνουν, τη σημασία της πνευματικότητας και των οικογενειακών αξιών και πώς αυτές υπερτερούν των υλικών αγαθών και των ατομικών ελευθεριών που βρίσκονται στον πυρήνα της δυτικής αστικής δημοκρατίας.

Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής φαίνεται ανάγλυφα σε δύο έρευνες. Η μία -του 2011, από το ερευνητικό κέντρο Pew, που έδειξε ότι οι δυτικές χώρες θεωρούνται από μεγάλη μερίδα των μουσουλμάνων εχθρικές προς το Ισλάμ. Οι κυρίαρχες γνώμες μεταξύ των ερωτηθέντων ήταν πως οι Δυτικοί είναι εγωιστές, βίαιοι, άπληστοι, ανήθικοι. Η άλλη -του 2007, από το υπουργείο εσωτερικών της Βρετανίας που κατέγραψε ότι κοινή πεποίθηση μεταξύ των μουσουλμάνων είναι ότι 'καλός μουσουλμάνος' είναι ο 'βαθιά θρησκευόμενος οικογενειάρχης'.

Με άλλα λόγια, το συνεχές λέγε-λέγε έχει καλλιεργήσει σε πολλούς μουσουλμάνους την πεποίθηση ότι 'καλός άνθρωπος είναι μόνον ο ευσεβής μουσουλμάνος'.

Εδώ ακριβώς "πατά" ο ISIS για να προσελκύει κόσμο στις τάξεις του. Διότι και εκείνου βασικό αφήγημα είναι ότι 'καλός άνθρωπος είναι μόνον ο ευσεβής μουσουλμάνος' -συνεπώς η θέση του αντανακλά την κυρίαρχη πεποίθηση στον κόσμο του Ισλάμ. Με μία ολέθρια προσθήκη, ωστόσο: η δική μας οργάνωση ξέρει τον τρόπο και έχει τη μέθοδο για να επικρατήσει το σωστό και το καλό στην Οικουμένη.

Οι νέοι -απ' όπου ο ISIS αντλεί, κατά κανόνα, τους μαχητές του- που τους χαρακτηρίζει η αμφιβολία, που, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, αναζητούν απάντηση στο 'ποιος είμαι', που ψάχνουν βαθύτερο νόημα στα πράγματα, έχουν σοβαρή πιθανότητα να παραπλανηθούν, να στραφούν στον εξτρεμισμό και ν' ασπαστούν εντέλει την σκοταδιστική ιδεολογία του τζιχαντισμού. Ένα παραπάνω αυτό έχει ισχύ για τα μουσουλμανόπαιδα δεύτερης γενιάς σε χώρες της Δύσης που πολλές φορές βιώνουν αισθήματα υποτίμησης, ματαίωσης και συχνά υφίστανται διακρίσεις.

Δεν είναι, λοιπόν, ν' απορεί κανείς, γιατί υπάρχουν αυτές οι ροές προς το Χαλιφάτο.

Εκείνο που επείγει είναι να επιτευχθεί ανάσχεση τους.

Τα αντίποινα με βόμβες, πάντως, η ιστορία έχει δείξει, πως, δεν λύνουν τα προβλήματα. Μάλλον τα περιπλέκουν...