Εκλογές Ολλανδία: Η μάχη υπό τη «σκιά» του Ερντογάν και τα σενάρια της επόμενης ημέρας

Οι Ολλανδοί καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στον Φιλελεύθερο πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε - που φαίνεται να έχει ευνοηθεί ιδιαίτερα από την κόντρα με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν - και στον ακροδεξιό Γκέερτ Βίλντερς που οι δηλώσεις του έχουν κατά καιρούς προκαλέσει και διχάσει την κοινή γνώμη.

(Πηγή: REUTERS/Michael Kooren)

(Πηγή: REUTERS/Dylan Martinez)

Οι Ολλανδοί στις κάλπες

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις ολλανδικές εκλογές είναι πολύ υψηλότερη απ’ ό,τι ήταν πριν από πέντε χρόνια, σύμφωνα με την εταιρία δημοσκοπήσεων Ipsos, που διενεργεί επίσης και το exit poll.

Στις 14:45 ώρα Ελλάδας και ενώ οι κάλπες είναι ήδη ανοικτές για περισσότερο από έξι ώρες, η συμμετοχή εκτιμάτο στο 33%, συγκριτικά με 27% στις προηγούμενες εκλογές του 2012, όταν το τελικό ποσοστό συμμετοχής διαμορφώθηκε στο 74,6%.

(Πηγή: REUTERS/Toussaint Kluiters)

Με τα εκλογικά κέντρα να είναι ανοικτά έως τις 22:00 (ώρα Ελλάδας), οι φετινές εκλογές είναι από τις πλέον αμφίρροπες στην ιστορία της χώρας, με πέντε διαφορετικά κόμματα να δίνουν μάχη στήθος με στήθος για την πρώτη και δεύτερη θέση, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.

Σημειώνεται ότι στις τελευταίες εκλογές, η συμμετοχή ανήλθε στο 74,3%.

(Πηγή: REUTERS/Cris Toala Olivares)

«Μάχη» για μία θέση στη Βουλή για τα μικρότερα κόμματα

Σχεδόν τα μισά από τα 28 κόμματα που κατέρχονται στις εθνικές εκλογές μπορούν να εξασφαλίσουν μία θέση στην ολλανδική Βουλή, λόγω του αναλογικού συστήματος που υπάρχει στη χώρα: Ένα κόμμα για τα δικαιώματα των ζώων, ένα άλλο για τους ηλικιωμένους, ένα για τις μειονότητες.

Με ένα πλήρες αναλογικό σύστημα, με ελάχιστο όριο της τάξης του 0,65%, αρκούν 60.000 ψήφοι για να εξασφαλισθεί μία από τις 150 έδρες της ολλανδικής Βουλής. Η μάχη φυσικά παίζεται μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και του κόμματος του ακροδεξιού Γκέερτ Βίλντερς, ωστόσο ακολουθούν στη σειρά και άλλα μικρότερα κόμματα, όπως το Σοσιαλιστικό ή το GroenLinks των οικολόγων. Καθώς και μία βεντάλια από μικρά σχήματα τα οποία πιθανόν δεν θα καταφέρουν να συμμετάσχουν σε έναν μελλοντικό κυβερνητικό συνασπισμό, σίγουρα όμως θα παίξουν τον ρόλο της αντιπολίτευσης.

Αυτά τα μικρά πολιτικά σχήματα δεν υπερασπίζονται μία παγκόσμια ιδεολογία, αλλά έναν λόγο ή ένα τμήμα μία σαφώς καθορισμένης κοινωνίας.

(Πηγή: REUTERS/Cris Toala Olivares)

«Η Ολλανδία έχει μακρά παράδοση πολλών και διαφορετικών κομμάτων: θρησκευτικά, κοσμικά, χριστιανικά, προτεσταντικά, αριστερά, δεξιά», υπενθυμίζει ο ιστορικός Εντι Χάμπεν Γιάνσεν, διευθυντής του Prodemos, μια μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την ενημέρωση των πολιτών σε θέματα δημοκρατίας στην Ολλανδία. Αυτό όμως που έχει αλλάξει τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι ότι τα κυρίαρχα κόμματα έχουν χάσει πολλή από την επιρροή τους, και πλέον έρχονται δεύτερα. Το πολιτικό τοπίο είναι πλέον κατακερματισμένο.

Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των σημερινών βουλευτικών εκλογών στην Ολλανδία, τα μεγάλα κόμματα δήλωσαν κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να συνεργασθούν ή να συμμαχήσουν για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με το κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς, το οποίο μέχρι την παραμονή των εκλογών ερχόταν δεύτερο στις δημοσκοπήσεις.

«Ένας κυβερνητικός συνασπισμός χωρίς τον Βίλντερς θα είναι ένας πραγματικός μαθηματικός γρίφος», εκτιμά ο Rem Korteweg ερευνητής στο Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση (CER). «Το σύστημα αυτό δίνει το πλεονέκτημα σε κόμματα που υπερασπίζονται έναν μοναδικό σκοπό, το αποτέλεσμα όμως είναι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να κυριαρχήσουν στην πολιτική σκηνή», προσθέτει.

(Πηγή: REUTERS/Cris Toala Olivares)

Ας δούμε, με τη βοήθεια της Liberation, ποιο είναι αυτό το μωσαϊκό των μικρών και νέων πολιτικών ομάδων, οι οποίες μπορεί να εξασφαλίσουν έδρες στο ολλανδικό κοινοβούλιο και να αποτελέσουν τον αντίλογο σε έναν μελλοντικό ετερόκλιτο συνασπισμό.

- Denk, το κόμμα -αντίποδας στον Βίλντερς

Σε μία χώρα που η τελευταία προεκλογική εκστρατεία «πνίγηκε» από την ισλαμοφοβική και αντι-μεταναστευτική ρητορική του Βίλντερς, το κόμμα Denk, πρώτο κόμμα του οποίου οι επικεφαλής είναι Ολλανδοί ξένης καταγωγής, πάει ενάντια στο ρεύμα. Ιδρύθηκε το 2015 από δύο πρώην βουλευτές τουρκικής καταγωγής με στόχο να υπερασπισθεί την μεταναστευτική πολιτική, τις μειονότητες, την πολυπολιτισμικότητα και παράλληλα, στοχεύει στην καταπολέμηση του «θεσμικού ρατσισμού» με τη δημιουργία ενός εθνικού μητρώου ρατσιστικών δηλώσεων. Για τον Γιάνσεν το κόμμα Denk παρουσιάζεται ως μία ριζοσπαστική εναλλακτική λύση στο όραμα του Βίλντερς. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αναμένεται να το ψηφίσουν περίπου 2 εκατ. Ολλανδοί ξένης καταγωγής, εξασφαλίζοντας δύο έδρες στην βουλή.

- 50Συν- οι προ-συνταξιούχοι

Όπως και στην Γαλλία, το κόμμα 50Συν, το οποίο εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ηλικιωμένων, μοιάζει λίγο φολκλορικό. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά στην Ολλανδία που σχηματίζεται ένα τέτοιο κόμμα για τους ηλικιωμένους. Δύο άλλα παρόμοια κόμματα είχαν μπει στο ολλανδικό κοινοβούλιο τη δεκαετία του '90. Κύριο μέλημά του είναι η συνταξιοδότηση στα 65 χρόνια. Ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε έχει ξεκινήσει μία αντιλαϊκή μεταρρύθμιση, κυρίως για το σοσιαλδημοκρατικό εκλογικό σώμα, που αφορά στον καθορισμό της συνταξιοδότησης στα 67. Το κόμμα των συνταξιούχων τάσσεται επίσης υπέρ ενός κράτους πρόνοιας αλλά και υπέρ των αυστηρότερων ελέγχων στη μετανάστευση και ως εκ τούτου, παραμένει δύσκολο να τοποθετηθεί σε ένα πολιτικό φάσμα. Έχει ήδη έναν αντιπρόσωπο στην Βουλή και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα εξασφαλίσει άλλους τέσσερις.

- Κόμμα για τα Ζώα, οι φιλόζωοι

Το κόμμα αυτό τάσσεται κατά των σφαγείων, κατά της κλιματικής αλλαγής, και υπέρ της πράσινης οικονομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, κυρίως όμως, υπέρ της καλής διαβίωσης και των δικαιωμάτων των ζώων, όπως ορίζει και το όνομά του. Τάσσεται επίσης κατά των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου και εξετάζει τρόπους για την έξοδο της Ολλανδίας από το ενιαίο νόμισμα. Κατέχει ήδη δύο έδρες στο κοινοβούλιο και ενδέχεται να εξασφαλίσει άλλες επτά.

- Τα κόμματα VNL και FVD- εξελιγμένοι ευρωσκεπτικιστές

Τα VoorNederland (VNL) και το Forum voor Δημοκρατία (FVD), είναι δύο μικροί πολιτικοί σχηματισμοί που μοιράζονται τον ίδιο ευρωσκεπτικισμό, με μία έμφαση στην άμεση δημοκρατία για το δεύτερο. Στο παρελθόν οι δύο αυτοί σχηματισμοί πρωτοστάτησαν για τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος για τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας (η οποία καθιέρωσε μια πολιτική και οικονομική ένωση) τον Απρίλιο. Τα VNL και FVD ανήκουν σε μία πιο σοφιστικέ δεξιά από ό,τι ο Βίλντερς. «Τάσσονται υπέρ του περιορισμού της μετανάστευσης, με έμφαση στην ολλανδική κουλτούρα και την ταυτότητα, όχι όμως υπέρ της ισλαμοφοβίας σε αντίθεση με τον Βίλντερς», εξηγεί ο Γιάνσεν. Εικάζεται ότι θα εξασφαλίσουν μία με δύο έδρες το καθένα.

(Πηγή: REUTERS/Dylan Martinez)

Ο παλμός των εκλογών με τη ματιά των ψηφοφόρων

O Χέριτ είναι 43 ετών και πατέρας δύο παιδιών. Είναι ένας κοσμοπολίτης Ολλανδός που φέτος ζει στη Βουδαπέστη, πέρυσι βρισκόταν στο Βανκούβερ, ενώ έχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην Αυστραλία. Βρέθηκε σήμερα στη Χάγη για να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, καθώς, όπως λέει, δεν είναι εύκολο να ψηφίσει κανείς από απόσταση.

Ο Xέριτ σίγουρα δεν αντιπροσωπεύει τον μέσο Ολλανδό ψηφοφόρο, ωστόσο έχει μια ισχυρή άποψη για το ποια είναι η κατάσταση των πραγμάτων στη γενέτειρά του, αναγνωρίζοντας ότι το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών θα είναι βαρόμετρο για την άνοδο ή όχι του ακροδεξιού λαϊκισμού στην Ευρώπη. «Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τελικά δεν είναι ο δημοκρατικός θεσμός που θέλει να πιστεύει ότι είναι. Οι Ολλανδοί ψήφισαν σε δύο δημοψηφίσματα κατά της ΕΕ και η φωνή τους με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο δεν εισακούστηκε» λέει ο Χέριτ στο Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Ο ίδιος σημειώνει πως οι ακροδεξιοί λαϊκιστές και στην Ολλανδία, όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ, εκμεταλλεύονται την αδυναμία των παραδοσιακών κομμάτων να ανταποκριθούν στους φόβους και τις ανησυχίες των πολιτών που αφορούν τόσο την ασφάλεια όσο και την απασχόληση. «Την ίδια ώρα γίνεται λόγος για ευρωπαϊκή φορολογία και ευρωπαϊκό στρατό. Οι Βρυξέλλες τρέχουν αλλά ο κόσμος δε θέλει να ακολουθήσει», καταλήγει ο Χέριτ.

(Πηγή: REUTERS/Dylan Martinez)

Ωστόσο, η δυναμική του Χερτ Βίλντερς, του ηγέτη του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος φαίνεται να μειώνεται όλο και περισσότερο, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. «Το εθνικιστικό τσουνάμι που πέρασε από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, όλα δείχνουν ότι θα σταματήσει στην Ολλανδία. Πρέπει να ξανασκεφτούμε κατά πόσο είναι πραγματικό όλο αυτό το ζήτημα», υπογραμμίζει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Ρενέ Κουπίρες, πολιτικός αναλυτής στο ερευνητικό κέντρο του εργατικού κόμματος (PvdA) και αρθρογράφος στην εφημερίδα de Volkskrant.

Ο ίδιος επισημαίνει πως το παιχνίδι άλλαξε σε μεγάλο βαθμό η διπλωματική κρίση με την Τουρκία. «Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ο Ερντογάν νίκησε τον Βίλντερς», λέει χαρακτηριστικά.

Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε την κόντρα με την Τουρκία ο νυν προωθυπουργός Μαρκ Ρούτε από το κεντροδεξιό, φιλελεύθερο κόμμα, τόνισε το ηγετικό του προφίλ είναι πολύ πιθανό να τερματίσει πρώτος και σε αυτές τις εκλογές, αν και αποδυναμωμένος σε σχέση με τις προηγούμενες.

«Ο Ρούτε είναι δυνατός και ξέρει να παίρνει θέση σε σημαντικά ζητήματα. Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι η σταθερότητα», λέει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο η Μαράικα, 53 ετών. «Ελπίζω ότι η Ολλανδία δεν θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Αμερικής με τον Τραμπ και θα καταψηφίσει τον Βίλντερς», προσθέτει η ίδια, τονίζοντας τη μεγάλη δυσκολία που θα έχει αυτή τη φορά ο σχηματισμός κυβέρνησης λόγω των «πολλών μικρών κομμάτων».

«Το βασικό χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών είναι ο κατακερματισμός του πολιτικού τοπίου. Ο κάθε ένας έχει το κόμμα του. Έχουμε κόμμα για τους συνταξιούχους, κόμμα για τους Τούρκους μετανάστες ακόμα και κόμμα για τους φιλόζωους» εξηγεί ο Κουπίρες.

Σε αυτό το πλαίσιο, αξιοσημείωτη είναι η δυναμική των ραγδαία ανερχόμενων Πρασίνων, με επικεφαλής τον 30χρονο Τζέσε Κλάβερ του οποίου οι γονείς κατάγονται από το Μαρόκο και την Ινδονησία. «Το διεθνές περιβάλλον είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό. Βλέπουμε τι γίνεται στην Τουρκία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Όμως εγώ προτιμώ να στηρίξω την ιδέα ενός καλύτερου κόσμου», σημειώνει η 39χρονη Τζάσμιν, ψηφοφόρος των Πρασίνων. «Κανένα από τα μεγάλα κόμματα δεν ενδιαφέρεται για την κλιματική αλλαγή», λέει από τη μεριά της η 19χρονη Ρενέ, που επίσης στήριξε του Πράσινους.

(Πηγή: REUTERS/Cris Toala Olivares)

Στον αντίποδα των δύο γυναικών αλλά και του 43χρονου Χέριτ, βρίσκεται ένας άλλος πατέρας δύο παιδιών, με ινδονησιακή καταγωγή, ο οποίος αρνείται να πει το όνομα και την ιδιότητα του. Μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο σημειώνει πως δεν ψήφισε το ακροδεξιό κόμμα της Ελευθερίας, αλλά «κατανοεί» όσους το έκαναν.

«Υπάρχει μεγάλος θυμός. Ο πατέρας μου είναι από την Ινδονησία, αλλά θέλω τα δικά μου παιδιά να πάνε σε λευκό σχολείο. Θέλω να μάθουν σωστά ολλανδικά. Όμως οι μετανάστες είναι πλέον πάρα πολλοί. Τα πράγματα καθυστερούν, υπάρχουν προβλήματα στα σχολεία. Είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε σπίτι και έτσι πληρώνουμε ακόμα ενοίκιο», υπογραμμίζει ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι ψήφισε «Δεξιά, γιατί η Αριστερά δεν μπορεί να προσφέρει λύσεις».