Οι άστεγοι, σύγχρονοι «άθλιοι» του Παρισιού στη μάχη με το κρύο

"Ο 44χρονος Σενεγαλέζος τους τελευταίους έξι μήνες αφότου έφθασε στη Γαλλία κοιμάται σε μία σκηνή, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες που ο υδράργυρος έχει κατρακυλήσει κάτω από το μηδέν, το καταφύγιό του είναι οι σχάρες εξαερισμού του μετρό στο σταθμό του Αουστερλίτς. Σήμερα όμως ούτε εκεί μπορεί να ζεσταθεί. Το κρύο είναι τσουχτερό, το χιόνι πέφτει ασταμάτητα. Μόνη διέξοδός του το τηλέφωνο έκτακτης ανάγκης 115 του δήμου. Καλεί και ξανακαλεί. Από τα ξημερώματα που άνοιξε τα μάτια του έχει καλέσει τουλάχιστον 63 φορές τον αριθμό αυτό. Μάταια όμως.

Πολλοί άλλοι πριν από αυτόν ή ταυτόχρονα με αυτόν καλούν αυτό το νούμερο σε μία απέλπιδα προσπάθεια να έλθει κάποιος να τους μεταφέρει σε ένα ζεστό μέρος. Η περίπτωση του Τζαφάρ δεν είναι η μοναδική. Εκατοντάδες άστεγοι κινδυνεύουν τις ημέρες αυτές στο παγωμένο Παρίσι.

Παρά τις πρωτοβουλίες που έχουν λάβει κυβέρνηση και ανθρωπιστικές οργανώσεις για την αντιμετώπιση του ψύχους, οι χώροι στέγασης και φιλοξενίας για τους άστεγους είναι ανεπαρκείς στη γαλλική πρωτεύουσα. Και δεν φθάνει μόνο αυτό αλλά η αστυνομία, όπως έχουν καταγγείλει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, τις τελευταίες ημέρες που ο υδράργυρος έπεφτε μερικές φορές στους -10 βαθμούς Κελσίου κατέσχεσε με βίαιο τρόπο, χρησιμοποιώντας κάποιες φορές και δακρυγόνα, τις σκηνές και τις κουβέρτες των αστέγων, απαγορεύοντάς τους μάλιστα να στέκονται στην ουρά περιμένοντας να τους δοθεί μία θέση σε χώρο φιλοξενίας.

Aφιλόξενη πόλη του φωτός

"Το Παρίσι έχει μεγάλες ελλείψεις σε χώρους φιλοξενίας" παραδέχονται κρατικοί φορείς, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Μπερνάρ Καζνέβ διαβεβαίωσε ότι ο αριθμός έκτακτης ανάγκης 115 παρότι πρακτικά έχει κορεσθεί, θα διευρυνθεί προκειμένου να ανταποκριθεί στις κλήσεις όσων έχουν ανάγκη.

"Πολλοί άνθρωποι δυστυχώς καλούν μάταια το 115", παραδέχεται ο Σαντού Εσκιέρ, υπεύθυνος του γραφείου εκτάκτων καταστάσεων στο Κέντρο Κοινωνικής Δράσης στο Παρίσι υπενθυμίζοντας παράλληλα, ότι πρόσφατα δημιουργήθηκαν 300 επιπλέον θέσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από το επερχόμενο κύμα ψύχους.

Για όλο το 2017 έχουν προβλεφθεί τουλάχιστον 10.000 χώροι φιλοξενίας για τους άστεγους, συν 1.200 για τον χειμώνα. Εξάλλου οι χώροι φιλοξενίας, σύμφωνα με τον Εσκιέρ, θα πρέπει να προσαρμόζονται σε διαφορετικά προφίλ αστέγων όπως π.χ. ανύπαντρες μητέρες, οικογένειες, ανήλικοι κ.λπ.

Ο Ερυθρός Σταυρός ο οποίος διαθέτει ένα δίκτυο χιλίων εθελοντών που εξορμούν κάθε βράδυ προς αναζήτηση αστέγων, ενίσχυσε τις δράσεις του σε άλλες 33 περιοχές της πρωτεύουσας. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία η οποία περιλαμβάνει την καθοδήγηση των αστέγων προκειμένου να καταλύσουν σε χώρους φιλοξενίας ή σε κέντρα ημερήσιας φροντίδας τα οποία διευθύνουν κοινωνικές οργανώσεις.

Στο κέντρο αλληλεγγύης του δημαρχείου Σεν Ντινιέ, στο 16ο διαμέρισμα του Παρισιού, η ομάδα είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους άστεγους προσφέροντας ς καφέ, ψυχολογική και ιατρική υποστήριξη και δυνατοτητα για ντους... Η επικεφαλής του κέντρου Ντανγκ Ντουγιέν ζήτησε από τα μέλη της ομάδας να είναι διαθέσιμα σε εθελοντική βάση προκειμένου να παράσχουν βοήθεια επί 18 συνεχείς ώρες στους άστεγους.

"Υπάρχουν δύο κρίσιμες περίοδοι που κινδυνεύει η ζωή των αστέγων, το ψύχος και ο καύσωνας" ομολογεί η Ντουγιέν. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο το κέντρο που δέχεται ημερησίως κατά μέσο όρο 150 άτομα, έφθασε να φιλοξενεί πάνω από 200.

Ο 43χρονος Καμέλ με την άψογη εμφάνιση είναι ένας από αυτούς. Κάθεται σε ένα από τα τραπέζια του κέντρου φιλοξενίας πίνοντας τον καφέ του μαζί με έναν φίλο. Πρώην επικεφαλής σε σούπερ μάρκετ μας διαβεβαιώνει ότι δεν φοβάται το κρύο. "Το πιο ενοχλητικό όμως είναι να έχεις κρύα πόδια" παραδέχεται ο 43χρονος που βρίσκεται εδώ και έξι μήνες στο δρόμο. "Χθες βράδι αναγκάστηκα να κάνω πιρουέτες για να ζεσταθώ, όσο περίμενα στην ουρά προκειμένου να πάρω ένα πιάτο φαΐ από ένα κέντρο διανομής φαγητού" λέει χαμογελώντας.

Μέσα στο σακίδιό του έχει ένα σκούφο και ένα χοντρό ζευγάρι γάντια -"απαραίτητα αξεσουάρ", όπως λέει για να αντέξεις στο κρύο. "Πρόσφατα μας έδωσαν μεγάλες μάλλινες κάλτσες και αθλητικά παπούτσια, οπότε είμαι εντάξει" προσθέτει. Τις τελευταίες ημέρες κοιμάται σε ένα γυμναστήριο κοντά στο κέντρο φιλοξενίας το οποίο επιτάχθηκε το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου στο πλαίσιο των μέτρων ενόψει του κύματος ψύχους.

"Επί έναν μήνα κοιμόμουν σε ένα πάρκινγκ κοντά στο Δημαρχείο, αλλά μου πρόσφεραν μία θέση στο κέντρο φιλοξενίας. Στην αρχή δίστασα λίγο φοβούμενος να βρεθώ μαζί με άλλους 30 φιλοξενούμενος, στο τέλος όμως δέχτηκα. Στο πάρκινγκ αναγκαζόμουν να ξυπνάω στις 4.30 τα ξημερώματα, ενώ εδώ πρέπει να φεύγω πριν από τις 8.30 και να επιστρέφω μεταξύ έξι και δέκα το βράδυ Δεν είναι και άσχημα" ομολογεί ο Καμέλ.

Η αλληλεγγύη της γειτονιάς

Νωρίς σήμερα το απόγευμα, ο Μανουέλ, ένας 53χρονος Μεξικανός με ένα τεράστιο χαμόγελο το οποίο αποκαλύπτει ένα στόμα χωρίς δόντια, κατέφυγε στο κέντρο φιλοξενίας με την ελπίδα ότι θα του προσφέρουν διαμονή. Δυστυχώς όμως όλα τα καταλύματα είχαν δοθεί νωρίτερα σε άλλους άστεγους. Αυτό το βράδι για άλλη μία φορά θα κοιμηθεί έξω -"οπουδήποτε" λέει- αφού πρώτα επισκεφθεί μία εκκλησία για να προσευχηθεί.

"Αυτό που χρειάζομαι είναι να φάω κάτι ζεστό πριν κοιμηθώ. Με κρατά ζεστό και όταν μπαίνω στον υπνόσακό μου δεν νοιώθω το κρύο. Είμαι τυχερός όμως, μου πρόσφεραν ένα μεγάλο ζεστό παλτό και ένα όμορφο κασκόλ" λέει χαμογελώντας διάπλατα. Εύχεται όμως η τύχη αυτή να κρατήσει και τις επόμενες ημέρες.

"Από την αρχή της χειμερινής περιόδου προσπαθήσαμε να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους: τις γυναίκες, τα παιδιά και τους άρρωστους», εξηγεί η Σεσίλ Ρουφινό, κοινωνική βοηθός σε κέντρο φιλοξενίας αστέγων. Υπάρχουν όμως, προσθέτει, περιπτώσεις αστέγων που αρνούνται να φιλοξενηθούν, είτε γιατί δεν αντέχουν την έλλειψη ιδιωτικότητας, είτε γιατί δεν μπορούν χωρίς αλκοόλ όλη τη νύχτα. Αυτοί συνήθως είναι γνωστοί στις γειτονιές και οι κάτοικοι με αυτό το ψύχος βρίσκονται σε επιφυλακή για να συντρέξουν".

Η αλληλεγγύη των κατοίκων είναι ένας σημαντικός παράγοντας στον οποίο υπολογίζουν οι άστεγοι αυτές τις παγωμένες ημέρες. Ο Βασίλι, ένας 50χρονος Ρουμάνος, έφθασε πριν από μία εβδομάδα στη Γαλλία και έκτοτε κοιμάται σε μία πράσινη σκηνή κάτω από την γέφυρα του Μπερσί. Σε διπλανή σκηνή κοιμάται εδώ και δύο χρόνια ένας συμπατριώτης του. "Κάνει κρύο; Αυτό δεν είναι τίποτα σε σχέση με την Ρουμανία" αστειεύεται. "Στη χώρα μου το χιόνι φθάνει μέχρι τα γόνατα με θερμοκρασίες -30 βαθμούς Κελσίου".

Ο Βασίλι ανοίγει την σκηνή του. Μέσα υπάρχουν πέντε κουβέρτες για να τον προστατεύουν από το ψύχος. Ανάμεσα στις δύο σκηνές, πάνω σε ένα άσπρο κομοδίνο υπάρχει μία μικρή γκαζιέρα. Μυρωδιά ζεστού κρασιού διαχέεται στον παγωμένο αέρα. Το προηγούμενο βράδυ οι κάτοικοι της γύρω περιοχής τους έφεραν φαγητό....