Η απίθανη αποστολή μιας γυναίκας σε ένα παλιό σοβιετικό αεροσκάφος

Το σκληρό κλίμα της Σιβηρίας και η εγκατάλειψη για χρόνια μετέτρεψαν ένα Tupolev Tu-104A της Aeroflot σε παρηκμασμένο ερείπιο.

Ώσπου στο κάδρο μπήκε η Μαρία Καρμάνοβα (Maria Karmanova).

Ακούγοντας ότι ένα παλιό Tupolev σκούριαζε στο τοπικό αεροδρόμιο του Μπερσκ, κοντά στο Νοβοσιμπίρσκ, έβαλε σκοπό να το επαναφέρει στην παλιά του δόξα.

Μαθηματικός με σκοπό

Η 31χρονη Καρμάνοβα είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στα μαθηματικά και εργάζεται για το Μαθηματικό Ινστιτούτο Sobolev στο Ακαντέμγκοροντοκ, μια από τις λεγόμενες «επιστημονικές» πόλεις της Ρωσίας.

Η ίδια έγινε λάτρης της αεροπλοΐας, αφότου πραγματοποίησε αεροπορικά ταξίδια μεγάλων αποστάσεων σε επιστημονικά συνέδρια ανά τον κόσμο.

Όσο το ενδιαφέρον της μεγάλωνε για τα παλιά αεροσκάφη σοβιετικής κατασκευής, ταξίδευε στη Ρωσία, τις πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης και πέρα απ’ αυτές για να τα εντοπίσει και να πετάξει με αυτά.

Η λίστα της συμπεριέλαβε αεροσκάφη, όπως τα Lisunov Li-2, Ilyushin Il-14, Il-18, Il-62 και IL-76, τα Tupolev Tu-134 και Tu-154B-2, το Antonov An-12, καθώς και τα ελικόπτερα Mil Mi-2 και Mi-17.

Παρόλα αυτά, η πιο έντονη και πολλά υποσχόμενη εμπειρίας αεροπλοΐας την περίμενε κοντά στο σπίτι της: το εγκαταλελειμμένο Tupolev Tu-104A στο Μπερντσκ.

Θρυλικό αεροσκάφος

Το Tupolev Tu-104A υπήρξε ένα από τα θρυλικότερα αεροσκάφη της εποχής του.

Επιχείρησε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 και, επιγραμματικά, ήταν το μοναδικό λειτουργικό αεροσκάφος γραμμής – ένα σύμβολο της σοβιετικής τεχνολογικής υπεροχής σε μια εποχή που οι δυτικοί κατασκευαστές πάλευαν να φτιάξουν βιώσιμα και αξιόπιστα αεριωθούμενα.

Με χωρητικότητα 115 επιβατών και ακτίνα πτήσης 1.500 ναυτικών μιλίων, παρέμεινε η κινητήριος δύναμη της σοβιετικής πολιτικής αεροπορίας έως τη δεκαετία του ’70.

Το αεροσκάφος αυτής της ιστορίας (με μητρώο CCCP-42383) παραδόθηκε στον σοβιετικό αερομεταφορέα της Aeroflot και παρέμεινε σε υπηρεσία για τα επόμενα είκοσι χρόνια.

Στην αρχή, πραγματοποίησε διεθνή δρομολόγια από το αεροδρόμιο Vnukovo της Μόσχας σε προορισμούς πέρα από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.

Αργότερα, μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο Pulkovo κοντά στην Αγία Πετρούπολη (πρώην Λένινγκραντ) και μετά στο αεροδρόμιο Tomalchevo στο Νοβοσιμπίρσκ, πριν αποστρατευτεί το 1978 στο Μπερντσκ.

Τα χρόνια της σύνταξης χρησιμοποιούνταν από την τοπική αερολέσχη ώστε να εκπαιδευτούν αλεξιπτωτιστές και πιλότοι ανεμόπτερων, αλλά προοδευτικά έπεσε σε κατάσταση αχρηστίας, η οποία επιδεινώθηκε από βανδαλισμούς και κλοπή εξοπλισμού.

Η Καρμάνοβα άκουσε για το Tupolev το 2009 και όδευσε προς αναζήτησή του στο Μπερντσκ.

Το σχέδιο ανακατασκευής άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά και σύντομα την απορρόφησε πλήρως. Η πρόκληση τη στοίχειωνε.

Δεν είχε άλλη εμπειρία από διαδικασίες αποκατάστασης και ανακατασκευής αεροσκάφους, καμία ιδέα για το ποια ανταλλακτικά χρειάζονταν ή που αυτά πήγαν, κανένα πρωτότυπο πάνω στο οποίο να δουλέψει.

Χαμένα κομμάτια

Η Καρμάνοβα ξεκίνησε να ψάχνει όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσε να βρει για το πιλοτήριο του Tu-104A.

Στην τοπική αερολέσχη τη συμβούλευσαν να επικοινωνήσει με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας Δυτικής Σιβηρίας, όπου πρώην πιλότοι ίσως να μπορούσαν να της δώσουν συμβουλές.

Μπίνγκο!

Με αυτόν τον τρόπο συνάντησε έναν πρώην συγκυβερνήτη του Tu-104A, ο οποίος, εκτός από κάποιες προσωπικές σκέψεις, μοιράστηκε μαζί της και ένα εγχειρίδιο πτήσης για τα πληρώματα του Tu-104A.

Επίσης, τη βοήθησε να έρθει σε επαφή με άλλον έναν πρώην υπάλληλο της Aeroflot, που είχε εργαστεί ως μηχανικός στον ίδιο τύπο αεροσκάφους. Αυτός με τη σειρά του της έδωσε τα τεχνικά εγχειρίδια του αεροσκάφους – μια απίθανη ανακάλυψη.

Αφού είχε αρκετές λεπτομέρειες για το πιλοτήριο και τα τεχνικά μέρη, η Καρμάνοβα άρχισε να ψάχνει για μεταχειρισμένα μέρη στην αγορά.

Έκπληκτη ανακάλυψε ότι πολλά ανταλλακτικά Tu-104A μπορούν να βρεθούν στη Ρωσία και τις γειτονικές χώρες μέσω του διαδικτύου.

Και έτσι, κομμάτι το κομμάτι, με δικά της χρήματα, η Καρμάνοβα επανασυναρμολόγησε το αεροπλάνο.

«Το πιλοτήριο είναι κατά 60%-70% αποκαταστημένο στην αρχική του κατάσταση, αλλά μένουν πολλά να γίνουν», δηλώνει υπερήφανη.

Παρόλο που ξεκίνησε το ταξίδι της αυτό μόνη, μετά από έναν χρόνο βρήκε συνοδό από τον συντηρητή Βλαντιμίρ Τσεμπότνικοφ (Vladimir Chebotnikov), ο οποίος τη βοηθά να εγκαταστήσει τα βαριά κομμάτια, ανασκευάζοντας πολλά από αυτά.

Άλλοι τρεις άνθρωποι συνδέθηκαν με το πρότζεκτ πιο πρόσφατα, οι οποίοι συνδράμουν στον εντοπισμό κάποιων χαμένων κομματιών και εργάζονται για την αποκατάσταση μέρους του ηλεκτρικού συστήματος.

Λάτρης των αιθέρων

Η Καρμάνοβα είναι ρεαλίστρια ως προς τον απώτατο στόχο του σχεδίου της.

«Φυσικά, το όνειρό μου είναι να κάνω αυτό το αεροπλάνο να πετάξει», λέει. «Αλλά, αυτό θα απαιτούσε πάρα πολλά χρήματα, γραφειοκρατία και τεράστια τεχνική δουλειά και δεν νομίζω ότι πρόκειται να συμβεί στο ορατό μέλλον».

Ένας πιο περιορισμένος αλλά εφικτός στόχος είναι να επιδιορθώσει μέρος του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, ώστε να επανέλθουν στη ζωή τα φώτα και ο τηλεπικοινωνιακός μηχανισμός.

Σε τελική ανάλυση, η βασική ιδέα είναι να μετατραπεί αυτό το αεροπλάνο σε επίγειο μουσείο στον αεροδιάδρομο του Μπερντσκ.

Υπάρχει ήδη η δυνατότητα να επισκεφτεί κανείς το αεροσκάφος κατά τη διάρκεια της άνοιξης και των καλοκαιριών μηνών.

Όταν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση, το αεροσκάφος θα είναι έτοιμο να δεχθεί επισκέπτες και θα αποτελεί τοπική τουριστική ατραξιόν.

Ποιος ξέρει, ίσως μια μέρα να εμπνεύσει μια νέα γενιά από λάτρεις των αιθέρων, αφοσιωμένους στη διατήρηση της ιστορικής κληρονομιάς της αεροπλοΐας.

Russian woman's remarkable mission to restore Soviet jet airliner
By Miquel Ros