Η ερημοποίηση της Μεσογείου τρομάζει. Τι θα γίνει με την Ελλάδα;

Ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, ο παλαιοκλιματολόγος Ζοέλ Γκιγιό προειδοποίησε ότι πολλά εδάφη γύρω από τη Μεσόγειο -η Νότια Ευρώπη, η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική- κινδυνεύουν με ξηρασία και επισήμανε ότι η κλιματική αλλαγή ίσως φέρει στη γειτονιά μας οικοσυστήματα που δεν έχουν υπάρξει εδώ και 10.000 χρόνια.

Μελετώντας δείγματα γύρης από διαδοχικά γεωλογικά ιζήματα του παρελθόντος οι Γάλλοι επιστήμονες κατάφεραν να προσεγγίσουν την πορεία του μεσογειακού κλίματος και των οικοσυστημάτων του τα τελευταία 10.000 χρόνια και στη συνέχεια οι αλγόριθμοι τους οδήγησαν σε υποθέσεις/προβλέψεις για την εξέλιξη των οικοσυστημάτων στο μέλλον.

Τα περισσότερα σενάρια είναι δυσοίωνα καθώς μονάχα εάν και εφόσον η θερμοκρασία δεν ανέβει πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, η Μεσόγειος θα έχει τη γνώριμη εικόνα της.

Διαφορετικά, αν η άνοδος της θερμοκρασίας ξεπεράσει τους δύο βαθμούς Κελσίου, τότε τα φυλλοβόλα δέντρα θα δώσουν τη θέση τους σε θαμνώδη βλάστηση και ολόκληρες περιοχές θα ερημοποιηθούν. Ίσως η νότια Ισπανία θυμίζει Σαχάρα, ίσως η Ελλάδα δεν είναι αυτή που γνωρίζουμε.

Επιπλέον η μελέτη ξεκαθαρίζει ότι έλαβε καν υπόψη τον ανθρώπινο παράγοντα και την επεκτατική του, αστική επέλαση εις βάρος του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με την επιστημονική μελέτη οι περιοχές που θα πληγούν από την ερημοποίηση περιλαμβάνουν τη νότια Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Τουρκία.

Το κλίμα μας, η ιστορία μας

Ο Ζοέλ Γκιγιό υπενθύμισε ότι η εξέλιξη των μεγάλων πολιτισμών της Μεσογείου (αιγυπτιακός, ρωμαϊκός και ελληνικός) ήταν δεμένη με τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούσαν στο παρελθόν μας και μετά αναφέρθηκε στο μέλλον. Η παρατεταμένη ξηρασία στη Μεσόγειο θα εντατικοποιήσει τις προσφυγικές ροές προκαλώντας μετακίνηση πληθυσμών και ιστορικές ανακατατάξεις.

Μόλις πέρυσι μελέτη στις ΗΠΑ που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση “Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών” ανέφερε ότι υπάρχουν στοιχεία που επιβεβαιώνουν πως η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος είχε επιδράσει προσθετικά στην ξηρασία της περιόδου 2007-2010 στη Συρία και ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στον εμφύλιο πόλεμο.

Όπως αναφέρει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (UNCCD) έως και 135 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε κίνδυνο μετανάστευσης επιδεινώνοντας την μη μελετημένη αστικοποίηση.

Η Ελλάδα “καίγεται”

Ο αριθμός των θερμών ημερών ανά έτος αναμένεται να αυξηθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι και κατά 40 μέρες έως το 2100 λόγω της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με εκτιμήσεις επιστημόνων του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Οι ερευνητές Δρ. Δήμητρα Φουντά και Δρ. Χρήστος Γιαννακόπουλος προβλέπουν επίσης ότι οι ημέρες με δυσφορία θα αυξηθούν ιδιαίτερα στη Δυτική Ελλάδα, ενώ ανάλογη θα είναι και η αύξηση των ημερών με απαιτήσεις ενέργειας για ψύξη.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, σε συνδυασμό με τη μείωση περίπου κατά 30% της χειμερινής βροχόπτωσης, η περίοδος ξηρασίας αναμένεται να επιμηκυνθεί κατά ένα μήνα, με ανάλογες αυξήσεις στον αριθμό των ημερών με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς.

Οι μάλλον δυσοίωνες αυτές εκτιμήσεις προκύπτουν από ένα συνδυασμό ιστορικών κλιματικών στοιχείων (χάρη στις μοναδικές ιστορικές χρονοσειρές του Αστεροσκοπείου Αθηνών από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα) και προσομοιώσεων διάφορων κλιματικών μοντέλων, που κάνουν προβλέψεις για το ποιες συνθήκες αναμένεται να επικρατήσουν στην Ελλάδα κατά τα τέλη του 21ου αιώνα.

Σύμφωνα με την κ. Φουντά, η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου βρίσκεται και η χώρα μας, έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως μία από τις πλέον ευάλωτες περιοχές του κόσμου στην κλιματική αλλαγή, κυρίως σε ό,τι αφορά την αύξηση της θερμοκρασίας, τη συχνότητα εμφάνισης καυσώνων και την επικράτηση ξηρότερων συνθηκών στο μέλλον.

Όπως επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η μεταβολή της θερμοκρασίας στη χώρα μας ακολουθεί ποιοτικά την πορεία της θερμοκρασίας του Βορείου Ημισφαιρίου, με θερμότερες και ψυχρότερες περιόδους, ενώ βρίσκεται σε συνεχή άνοδο από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.

Η αύξηση της θερμοκρασίας στην Ελλάδα είναι πιο σημαντική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και φτάνει μέχρι και τον ένα βαθμό Κελσίου ανά δεκαετία, ενώ συνοδεύεται από σημαντική αύξηση των ιδιαίτερα θερμών ημερών και των επεισοδίων καύσωνα, ακόμη πιο έντονα στα αστικά κέντρα.