Πού το πάει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;

Σίγουρα δεν μπορούν να θεωρηθούν τυχαίες αυτές οι συνεχείς αναφορές του Ερντογάν. Ιδίως ο διορισμός του ιμάμη στην Αγιά Σοφιά, τρεις μήνες μάλιστα μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος (15 Ιουλίου) που έκανε ακόμα πιο ισχυρό τον Τούρκο πρόεδρο, εκπέμπουν με αρκετή σαφήνεια το μήνυμά τους προς τους "εσωτερικούς εχθρούς" και κυρίως τους Κεμαλιστές. Θα σταματήσει εδώ, όμως; Το ερώτημα δεν φαίνεται να έχει απάντηση. Απεναντίας γεννά ένα άλλο; Που το πάει ο Τ. Ερντογάν και σε τι στοχεύει;

Η στόχευσή του είναι διττή, τόσο έναντι του εσωτερικού όσο και έναντι του εξωτερικού ακροατηρίου. Η ρητορική του δεν έχει επιστημονική βάση και είναι σίγουρο ότι αυτό το γνωρίζει και ο ίδιος. Ωστόσο, εκτός από το εσωτερικό της χώρας, επιδιώκει να στείλει μήνυμα και στο εξωτερικό ότι περιμένει πανίσχυρος και ότι οι οπαδοί του εξακολουθούν να τον ακολουθούν πιστά.

Κυρίως όμως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στοχεύει στο εσωτερικό, σε μία προσπάθεια να «χτυπήσει» τους αντιπάλους του Κεμαλιστές και τους πολιτικούς επιγόνους του πρώην προέδρου της Τουρκίας Ισμέτ Ινονού. Σημαντικό είναι να σημειώσουμε ότι ο Ινονού ήταν ένας εκ των διαπραγματευτών της Συνθήκης της Λωζάνης.

Ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει να κυριαρχήσει στη χώρα του μετά το πραξικόπημα, να ενισχύσει τον εθνικισμό των Τούρκων έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του την αναθεώρηση του Συντάγματος και, φυσικά, την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του.

Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η ερμηνεία του τουρκικού Τύπου για τις δηλώσεις του Ερντογάν ότι «η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία». Ο Τύπος της χώρας, κατά την ερμηνεία των λόγων του Τούρκου προέδρου, έβαλε στο κάδρο και τη Δυτική Θράκη ενώ αναφέρθηκε και στο ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος με σκοπ[ο τον επανακαθορισμό του καθεστώτος που πρέκυψε από τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Η πρώτη δήλωση Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάνης

Κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε κοινοτάρχες, στην Άγκυρα στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος Πρόεδρος εξέφρασε την άποψη ότι η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν άκρως επιζήμια για τη χώρα του και επιτέθηκε σε αυτούς που την υπέγραψαν και «προσπάθησαν να την περάσουν ως μία μεγάλη νίκη».

Μας πίεσαν με την Συνθήκη των Σεβρών το 1920 και μας έπεισαν να αποδεχθούμε τη Συνθήκη της Λωζάνης, το 1923. Κάποιοι προσπάθησαν να μας κοροϊδέψουν, παρουσιάζοντας τη συμφωνία αυτή ως νίκη για την Τουρκία. Στην πραγματικότητα, δώσαμε στην Ελλάδα τα νησιά που αν φωνάξεις από δω ακούγεσαι στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, είπε χαρακτηριστικά.

Συνέχισε, δε, λέγοντας ότι «ακόμα και σήμερα, η υπογραφή αυτής της Συνθήκης μας δημιουργεί προβλήματα και μας δυσκολεύει. Αυτοί που κάθισαν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης (Ισμέτ Ινονού) και έβαλαν την υπογραφή τους, μας έφεραν σε δύσκολη θέση. Αν το πραξικόπημα είχε επιτυχή έκβαση, θα ερχόμασταν σε μια κατάσταση ανάλογη με τη Συνθήκη των Σεβρών».

Νέα αμφισβήτηση

Λιγότερο από έναν μήνα μετά, τις παραπάνω δηλώσεις ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανήλθε, μιλώντας σε κοινοτάρχες στο κτίριο της προεδρίας στην Άγκυρα.

«Φέραμε στην επικαιρότητα τη Λωζάνη και το Εθνικό Συμβόλαιο. Φαίνεται πως κάποιες αλήθειες μας τις έμαθαν λάθος. Θέλω από τη νεολαία μας να εξετάσει τη Λωζάνη κι ας ενοχληθούν κάποιοι. Τα λάθη αυτά πρέπει να τα ξέρουμε», είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος Πρόεδρος και πρόσθεσε:

«Το 2016 δεν μπορούμε να κινούμαστε με τη λογική του 1923. Αυτό είναι άδικο δεν μπορούμε να το δεχθούμε. Όταν αλλάζουν τα πάντα στον κόσμο δεν μπορούμε να βρισκόμαστε στο σημείο που βρεθήκαμε τότε».

(Πηγή: REUTERS)

«Από το 1914 που φτάσαμε από τα 2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέσα σε 9 χρόνια στη Λωζάνη μαζί και με το Χατάϊ πέσαμε στα 780.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε μικρό χρονικό διάστημα. Στόχος μας στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν το Εθνικό Συμβόλαιο. Δυστυχώς και στα δυτικά και στα ανατολικά σύνορα μας δεν προστατεύσαμε τα εδάφη μας.

Μια κατάσταση που προέκυψε από ανάγκη την αποδεχθήκαμε και εγκλωβιστήκαμε. Αυτό εμείς το αρνούμαστε. Η Τουρκία ήταν του 1923 και όσοι την εγκλώβισαν είχαν ως στόχο να ξεχαστεί το παρελθόν της που είναι χιλίων ετών με Οθωμανική Αυτοκρατορία και με τους Σελτζούκους», κατέληξε την ομιλία του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η νέα πρόκληση με τον μόνιμο ιμάμη στην Αγιά Σοφιά

Στην επικίνδυνη ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έρχεται να προστεθεί και ο διορισμός μόνιμου ιμάμη στην Αγιά Σοφιά, λίγους μήνες μάλιστα μετά την ανάγνωση του Κορανίου μέσα στην Αγιά Σοφιά καθ’ όλη τη διάρκεια του Ραμαζανιού.

Αν και υπήρχε θέση ιμάμη στο οργανόγραμμα στην Αγιά Σοφιά από το 1935, οπότε και έγινε μουσείο με απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ, επίσημα αυτή η θέση παρέμενε κενή, σύμφωνα με το πρακτορείο Ανατολή, αλλά πρόσφατα η Τουρκία αποφάσισε να την καλύψει.

(Πηγή: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ//EYROKINISSI/φωτογραφία αρχείου)

Δημοσίευμα της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος, φέρνει στο φως απόφαση της μουφτείας της περιοχής Φάτιχ και της Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων, όπου εντάσσεται η Αγιά Σοφιά, σύμφωνα με την οποία ο νέος μόνιμος ιμάμης θα είναι υπεύθυνος για όλες τις προσευχές της ημέρας.

Μέχρι τώρα η προσευχή των μουσουλμάνων ακουγόταν δύο φορές την ημέρα από την Αγία Σοφιά και οι μουσουλμάνοι προσεύχονταν και θα προσεύχονται στον χώρο που βρίσκεται έξω από τον ναό, σε κτίριο που έχει χτίσει ο Μουράτ ο Α’. Μέσα στον χώρο του μουσείου, δεν επιτρέπεται καμία προσευχή.

Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, «τώρα από τους τέσσερις μιναρέδες της Αγίας Σοφίας θα ακούγεται η φωνή του ιμάμη πέντε φορές την ημέρα ενώ μέχρι τώρα αυτό γινόταν δύο φορές».

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούλιο είχε απαγγελθεί το Κοράνι για πρώτη φορά μέσα από το εσωτερικό της Αγιάς Σοφιάς, ενώ το Σάββατο, μουεζίνης απήγγειλε το «αζάν» τη μουσουλμανική ψαλμωδία για κάλεσμα της προσευχής προς τους μουσουλμάνους, ενώ μεταδόθηκε και ζωντανά από το κρατιό τηλεοπτικό δίκτυο TRT Diyanet.

Τι λένε στο CNN Greece έγκριτοι αναλυτές

Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Χριστόδουλος Γιαλουρίδης και ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Δ/ντης Ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, μίλησαν στο CNN Greece για τις δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Χριστόδουλος Γιαλουρίδης εξέφρασε την ανησυχία του πως μετά την λεκτική αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάννης, οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε πράξεις, όπως στημένα ή επεισόδια τύπου Ίμια και άλλες προβοκατόρικες ενέργειες κυρίως στο Αιγαίο. Χαρακτηριστικά είπε: «Αν συνεχιστεί ο επιθετικός βερμπαλισμός και συνοδευτεί από ενέργειες, θα οδηγήσει νομοτελειακά σε πολεμικές αντιπαραθέσεις».

«Αυτή τη φορά ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να θέσει θέμα αναβίωσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπό τη μορφή της σύγχρονης Τουρκίας», υπογράμμισε ο κύριος Γιαλουρίδης και πρόσθεσε: «Δεν είναι η πρώτη φορά που θέτει τέτοιου είδους ζητήματα, ωστόσο για πρώτη φορά τα θέτει με τόσο έντονο και ξεκάθαρο τρόπο». Ο καθηγητής που αναμένει συνέχεια και κλιμάκωση των ενεργειών του Τούρκου Προέδρου διαπιστώνει πως δεν υπάρχει διεθνής παράγοντας που μπορεί να βάλει φρένο στον Ερντογάν και χαρακτηρίζει τη στιγμή που επιλέγει ο Τούρκος πρόεδρος ως timing που απευθύνεται στο εσωτερικό της χώρας και όχι μόνο. «Θέλει να κυριαρχήσει απόλυτα στην χώρα του μετά το πραξικόπημα και να διαμορφώσει μία ατζέντα αντι-Κεμάλ. Επίσης θέλει να παίξει ρόλο στην Μέση Ανατολή».

Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Δ/ντης Ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, ανέφερε πως ο Τούρκος Πρόεδρος διαχωρίζει τον εαυτό του από όλα όσα έγιναν λαθεμένα στο παρελθόν και αποδίδει ευθύνες στο Κεμαλικό κατεστημένο.

Τόνισε ωστόσο ότι σέβεται τα σημερινά σύνορα αν και τα διαχωρίζει από τα σύνορα «της καρδιάς» των Τούρκων. Ως προς το εσωτερικό ακροατήριο, ο Ερντογάν ενισχύει τον εθνικισμό των Τούρκων και προσβλέπει στην αναθεώρηση του Συντάγματος γεγονός που θα ενισχύσει τις αρμοδιότητές του.

Ως προς το εξωτερικό ακροατήριο προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το momentum σε σχέση με το μεταναστευτικό, τη Συρία, το Ιράκ και το Κουρδικό. Σύμφωνα με τον κύριο Φίλη, ο Ερντογάν, μπορεί να στέλνει μηνύματα στους εταίρους του γνωρίζει όμως καλά ότι η συνθήκη της Λωζάννης δεν αλλάζει.