Πώς οι γάτες κατέκτησαν τον κόσμο

Το σίγουρο είναι ότι ήδη οι πρώτοι γεωργοί, όταν μετανάστευαν, τις έπαιρναν μαζί τους. Ακόμη και οι πιο άγριοι κατακτητές αργότερα, όπως οι σκανδιναβοί Βίκινγκ, κουβαλούσαν μαζί τους γάτες σε όποιο μέρος πατούσαν πόδι. Κάπως έτσι, στην πορεία, οι γάτες είναι σήμερα πανταχού παρούσες.

Μία νέα γενετική έρευνα – η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα – ανέλυσε το... γατίσιο DNA και υποστηρίζει ότι οι γάτες εξαπλώθηκαν στη Γη σε δύο κύματα:

Στο πρώτο, με επίκεντρο τη Μέση «κατέκτησαν» την Ανατολική Μεσόγειο και στο δεύτερο με αφετηρία την Αίγυπτο (όπου γίνονταν μέχρι και μούμιες λόγω της θρησκευτικής σημασίας τους) εξαπλώθηκαν στην Ευρασία και στην Αφρική.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την εξελικτική γενετίστρια Eva-Maria Geigl του Ινστιτούτου Ζακ Μονό του Παρισιού, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο 7ο Διεθνές Συμπόσιο Βιομοριακής Αρχαιολογίας στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σύμφωνα με το "Nature".

Οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα μιτοχονδριακού DNA από 209 αρχαίες γάτες, που βρέθηκαν σε 30 αρχαιολογικές τοποθεσίες ανά τον κόσμο, με τις παλαιότερες να ανάγονται στη μεσολιθική εποχή των κυνηγών-συλλεκτών πριν τους πρώτους γεωργούς.

Η γενετική ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι άνθρωποι και γάτες άρχισαν να αλληλεπιδρούν ήδη από την αυγή της γεωργίας, που συνέβη στην «εύφορη ημισέληνο» (Μέση Ανατολή-Μεσοποταμία). Πιθανότατα αυτό συνέβη, επειδή οι γάτες ήταν χρήσιμες για να τρώνε τα τρωκτικά που γυρόφερναν τα αποθέματα δημητριακών των πρώτων αγροτικών κοινοτήτων.

Το πότε ακριβώς συνέβη αυτό το πρώτο κύμα επέκτασης των γατών με αφετηρία τη Μέση Ανατολή, παραμένει κάπως ασαφές. Όμως το δεύτερο κύμα με αφετηρία την Αίγυπτο χρονολογείται με μεγαλύτερη ακρίβεια ανάμεσα στον 4ο αιώνα π.Χ. και στον 4ο αιώνα μ.Χ. Γάτες από τη Βουλγαρία, την Τουρκία και την υποσαχάρια Αφρική βρέθηκαν να έχουν DNA αιγυπτιακών γατών.

Γενετικό υλικό αιγυπτιακών γατών βρέθηκε ακόμη και στη βόρεια Γερμανία, σε ένα καταυλισμό Βίκινγκ μεταξύ 700 και 1000 μ.Χ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι ατρόμητοι Σκανδιναβοί δεν φοβούνταν τους ανθρώπους, αλλά μάλλον έτρεμαν τα ποντίκια και τους αρουραίους μέσα στα πλοία τους, οπότε κατέφευγαν στις γάτες.

Όσον αφορά στις ανακαλύψεις των αρχαιολόγων, το 2004 είχαν βρεθεί στην Κύπρο ένας άνθρωπος και μια γάτα σε κοινό τάφο, που χρονολογείται προ 9.500 ετών. Η ανακάλυψη αυτή έδειξε ότι δεν ισχύει η προηγούμενη αντίληψη πως οι γάτες εξημερώθηκαν στην Αίγυπτο πριν από 4.000 έως 6.000 χρόνια, αλλά στην πραγματικότητα αυτό συνέβη χιλιάδες χρόνια νωρίτερα. Το 2013 επιστήμονες ανακάλυψαν ενδείξεις ότι χωρικοί στην Κίνα είχαν εξημερώσει γάτες προ 3.500 ετών.

Μούμια αιγυπτιακής γάτας. Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λονδίνου