Διπλωματία κορυφής για την μετά Άσαντ εποχή: Μαραθώνια περιοδεία Μπλίνκεν - «Ευκαιρία» για τη Γάζα

Διπλωμάτες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Αραβικό Σύνδεσμο και την Τουρκία συναντήθηκαν στην Ιορδανία για να συζητήσουν πώς θα βοηθήσουν τη μετάβαση της Συρίας μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ πριν από μία εβδομάδα.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν συναντήθηκε με υπουργούς Εξωτερικών και ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών στην Ιορδανία για να προσπαθήσουν να βρουν συναίνεση επί του θέματος, αν και δεν είχαν οριστεί να παραστούν εκπρόσωποι της Συρίας.

Ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των περιφερειακών εταίρων ότι η νέα κυβέρνηση της Συρίας πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς, να σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων, να απορρίπτει την τρομοκρατία και να διασφαλίζει και να καταστρέφει τα ύποπτα αποθέματα χημικών όπλων της εποχής Άσαντ.

Ο Μπλίνκεν ολοκληρώνει μια περιφερειακή περιοδεία τριών χωρών στην Άκαμπα, αφού επισκέφθηκε το Ιράκ, την Τουρκία και την Ιορδανία.

Νωρίτερα το Σάββατο, σε συνάντηση με τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για τη Συρία Γκιρ Πέντερσον, ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι αναμένεται να μιλήσει για τις προκλήσεις που έχει μπροστά της η Συρία και «την αποφασιστικότητά μας να συνεργαστούμε για να υποστηρίξουμε μια μετάβαση υπό την ηγεσία της Συρίας, όπου τα Ηνωμένα Έθνη διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο, ιδίως όσον αφορά την παροχή βοήθειας, την προστασία των μειονοτήτων».

Ο κ. Πέντερσον συμφώνησε, λέγοντας: «Αυτό που είναι τόσο κρίσιμο στη Συρία είναι να δούμε μια αξιόπιστη και χωρίς αποκλεισμούς πολιτική διαδικασία που θα φέρει κοντά όλες τις κοινότητες στη Συρία. Και το δεύτερο σημείο είναι ότι πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι κρατικοί θεσμοί δεν θα καταρρεύσουν και ότι θα παράσχουμε ανθρωπιστική βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Και αν μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό, ίσως υπάρξει μια νέα ευκαιρία για τον συριακό λαό».

Σε τελική δήλωση μετά τις συνομιλίες στο ιορδανικό λιμάνι της Άκαμπα στην Ερυθρά Θάλασσα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ιορδανίας, του Ιράκ, της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου, του Λιβάνου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν και του Κατάρ δήλωσαν ότι συμφώνησαν να «υποστηρίξουν μια ειρηνική διαδικασία μετάβασης» στη Συρία, «στην οποία θα εκπροσωπούνται όλες οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις».

Εκλογές υπό την επίβλεψη των Ηνωμένων Εθνών

Οι υπουργοί Εξωτερικών, που συναντήθηκαν στην Άκαμπα παρουσία του αρχηγού του Αραβικού Συνδέσμου, Ahmed Aboul Gheit, δήλωσαν ότι η πολιτική διαδικασία στη Συρία θα πρέπει να υποστηριχθεί από τα Ηνωμένα Έθνη και τον Αραβικό Σύνδεσμο, σύμφωνα με τις αρχές του ψηφίσματος 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του 2015, το οποίο καθόρισε έναν οδικό χάρτη για μια διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων.

Οι Άραβες διπλωμάτες δήλωσαν επίσης ότι υποστηρίζουν έναν μεταβατικό κανόνα που συμφωνήθηκε από τους Σύρους, ο οποίος θα επέτρεπε «ένα πολιτικό σύστημα που αντιστοιχεί στις προσδοκίες όλων των τμημάτων του συριακού λαού, μέσω ελεύθερων και δίκαιων εκλογών υπό την επίβλεψη των Ηνωμένων Εθνών».

Προειδοποίησαν επίσης για «οποιεσδήποτε εθνοτικές, θρησκευτικές ή θρησκευτικές διακρίσεις» και ζήτησαν «δικαιοσύνη και ισότητα για όλους τους πολίτες».

Στη δήλωσή τους, οι υπουργοί ανέφεραν ότι οι κρατικοί θεσμοί πρέπει να διατηρηθούν για να σταματήσει η Συρία από το να «γλιστρήσει στο χάος», καλώντας επίσης να ενισχύσουν τις κοινές «προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας… καθώς αποτελεί απειλή για τη Συρία και την ασφάλεια της περιοχής και του κόσμου».

Καταδίκασαν την «εισβολή του Ισραήλ στην ουδέτερη ζώνη με τη Συρία», απαιτώντας «την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων» από το συριακό έδαφος.

Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι δεν θα εμπλακεί στη σύγκρουση στη Συρία και ότι η κατάληψη της ουδέτερης ζώνης που δημιουργήθηκε το 1974 ήταν μια αμυντική και προσωρινή κίνηση.

Οι Άραβες υπουργοί Εξωτερικών κατήγγειλαν επίσης τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στη Συρία, οι οποίες στόχευσαν μαζικά βασικά στρατιωτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων τοποθεσιών χημικών όπλων, πυραύλων, αεράμυνας, αεροπορίας και ναυτικών στόχων σε ολόκληρη τη χώρα τις τελευταίες ημέρες.

Το Ισραήλ είπε ότι ξεκίνησε τη μεγάλη επιχείρηση σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τα στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία από το να πέσουν στα χέρια εχθρικών στοιχείων.

Σάλιβαν: Ευκαιρία για εκεχειρία στη Γάζα τέλος του έτους

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι συζήτησε τις προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν και τον απεσταλμένο των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή Μπρετ ΜακΓκαρκ, ανέφερε το γραφείο του.

Η δήλωση έγινε ενώ η εφημερίδα Al-Akhbar, που πρόσκειται στη Χεζμπολάχ, ανέφερε ότι ένας ανώνυμος Αιγύπτιος αξιωματούχος δήλωσε ότι το Ισραήλ έχει αντιρρήσεις για ορισμένα από τα ονόματα των Παλαιστινίων κρατουμένων που η Χαμάς επιδιώκει να απελευθερώσει σε αντάλλαγμα για τους ομήρους που απήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου 2023, συμπεριλαμβανομένου του δημοφιλούς ηγέτη της Φατάχ Μαρουάν Μπαργκούτι.

Ο Μπαργκούτι εκτίει πέντε φορές ισόβια κάθειρξη σε ισραηλινή φυλακή για τη συμμετοχή του στο σχεδιασμό τριών τρομοκρατικών επιθέσεων με νεκρούς πέντε Ισραηλινούς.

«Το Ισραήλ έχει εναλλακτικούς καταλόγους παλαιστίνιων κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που συνελήφθησαν πρόσφατα, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει την κατάρτιση της συμφωνίας», ανέφερε η αιγυπτιακή πηγή.

Η πηγή πρόσθεσε ότι το Ισραήλ έχει ζητήσει να σταλούν στο εξωτερικό ορισμένοι από τους Παλαιστίνιους κρατούμενους αντί για τη Δυτική Όχθη ή τη Γάζα, «κάτι που μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους διαμεσολαβητές ως συμβιβασμός για να τερματιστεί αυτό το νέο εμπόδιο».

Το βράδυ της Παρασκευής, ο Σάλιβαν δήλωσε στο δελτίο ειδήσεων του ισραηλινού Channel 12 ότι οι περιφερειακές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της σοκαριστικής κατάρρευσης του καθεστώτος Άσαντ, της εκεχειρίας με τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο και της δολοφονίας ηγετών της Χαμάς από το Ισραήλ, παρουσιάζουν μια ευκαιρία για μια συμφωνία για την απελευθέρωση των 100 αιχμαλώτων που κρατούνται στη Γάζα.

Μετά τις παρατηρήσεις του Σάλιβαν σχετικά με τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας, ανώνυμος ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος, τον οποίο επικαλείται το ειδησεογραφικό κανάλι Channel 12, συμφώνησε με την εκτίμηση των ΗΠΑ ότι είναι δυνατόν να εξασφαλιστεί συμφωνία πριν από το τέλος του έτους.

Εν τω μεταξύ, το Kan news μετέδωσε την Παρασκευή ότι παλαιστινιακές πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις εξέφρασαν για πρώτη φορά συγκρατημένη αισιοδοξία σχετικά με την προθυμία της Χαμάς να καταλήξει σε συμφωνία. Οι πηγές πίστωσαν την ταυτόχρονη πίεση που ασκήθηκε στην τρομοκρατική ομάδα από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ένας Άραβας διπλωμάτης δήλωσε στους Times of Israel ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ισραήλ και η Χαμάς είναι πρόθυμοι να συμβιβαστούν όσον αφορά τους όρους της αποχώρησης του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, ο διπλωμάτης υπογράμμισε ότι το κύριο εμπόδιο στις συνομιλίες - εάν η κατάπαυση του πυρός θα είναι μόνιμη, όπως απαιτεί η Χαμάς, ή προσωρινή, όπως απαιτεί το Ισραήλ - παραμένει άλυτο.

Πιστεύεται ότι 96 από τους 251 ομήρους που απήγαγε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου παραμένουν στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων των σορών τουλάχιστον 34 νεκρών που έχουν επιβεβαιωθεί από τις IDF.

Η Χαμάς απελευθέρωσε 105 πολίτες κατά τη διάρκεια μιας εβδομαδιαίας εκεχειρίας στα τέλη Νοεμβρίου, ενώ τέσσερις όμηροι απελευθερώθηκαν πριν από αυτό. Οκτώ όμηροι έχουν διασωθεί από τα στρατεύματα ζωντανοί και έχουν επίσης ανακτηθεί τα πτώματα 38 ομήρων, συμπεριλαμβανομένων τριών που σκοτώθηκαν κατά λάθος από τον στρατό καθώς προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τους απαγωγείς τους.

Η Χαμάς κρατά επίσης δύο ισραηλινούς πολίτες που εισήλθαν στη Λωρίδα της Γάζας το 2014 και το 2015, καθώς και τις σορούς δύο στρατιωτών των IDF που σκοτώθηκαν το 2014.