Γιατί αναζωπυρώθηκε ο πόλεμος στην Συρία - Στο κενό οι εκκλήσεις για αποκλιμάκωση

Το επίκεντρο των μαχών βρίσκεται κοντά στην πόλη της Χάμα, με τον ρωσικό στρατό να συνδράμει τον συριακό πραγματοποιώντας αεροπορικές επιδρομές σε βάρος των ανταρτών, σύμφωνα με το BBC.

Το χρονικό του πολέμου στη Συρία

Οι συγκρούσεις, όμως, αυτές, δεν ήρθαν ως κεραυνός εν αιθρία. Το 2011 μια εξέγερση κατά του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ μετατράπηκε γρήγορα σε εμφύλιο πόλεμο ευρείας κλίμακας, στον οποίο άρχισαν να εμπλέκονται περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις.

Οι μάχες έχουν στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερο από μισό εκατομμύριο ανθρώπους, έχουν αναγκάσει σε φυγή ακόμη 12 εκατομμύρια Σύρους. Από αυτούς περίπου πέντε εκατομμύρια έγιναν πρόσφυγες που χρειάστηκε να ζητήσουν άσυλο στο εξωτερικό.

Αφότου η κυβέρνηση του Άσαντ ανέκτησε τον έλεγχο, με τη βοήθεια της Ρωσίας, του Ιράν και των ενόπλων δυνάμεων που υποστηρίζονταν από την Τεχεράνη, η κατάσταση αποκλιμακώθηκε, ωστόσο οι ισορροπίες στην περιοχή παραμένουν εύθραυστες καθώς μεγάλα τμήματα της χώρας τελούν εκτός του άμεσου ελέγχου της κυβέρνησης.

Ανάμεσά τους βόρειες και ανατολικές περιοχές που ελέγχονται από μια συμμαχία ένοπλων ομάδων υπό την ηγεσία των Κούρδων που υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το τελευταίο προπύργιο των ανταρτών βρίσκεται στις επαρχίες του Χαλεπίου και της Ιντλίμπ, που συνορεύουν με την Τουρκία και φιλοξενούν περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους.

Στα βορειοδυτικά κυριαρχεί η ισλαμιστική μαχητική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (Tahrir al-Sham - HTS), αλλά οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία αντάρτικες φατρίες - γνωστές ως Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA) - ελέγχουν επίσης εδάφη με την υποστήριξη των τουρκικών στρατευμάτων.

«Συντριβή» των ανταρτών υπόσχεται ο Άσαντ

Ο Άσαντ έχει ορκιστεί να «συντρίψει» τους αντάρτες, που τους χαρακτηρίζει «τρομοκράτες».

Μιλώντας με τον Ιρανό ομόλογό του, Μασούντ Πεζεσκιάν τη Δευτέρα (2/12), εξαπέλυσε δριμύ κατηγορώ στις ΗΠΑ και τη Δύση για την επίθεση, αναφέροντας πως προσπαθούν να «ξανασχεδιάσουν τον χάρτη» της περιοχής.

Από την πλευρά του, ο Πεζεσκιάν τόνισε ότι το Ιράν θα βρίσκεται «σταθερά στο πλευρό της συριακής κυβέρνησης και του λαού» και ότι η διατήρηση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της περιφερειακής στρατηγικής του.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η κατάσταση που επικρατεί γύρω από το Χαλέπι είναι «επίθεση στη συριακή κυριαρχία» και «είναι υπέρ των συριακών αρχών να βάλουν τάξη στην περιοχή και να αποκαταστήσουν τη συνταγματική τάξη το συντομότερο δυνατό».

Εκκλήσεις για αποκλιμάκωση από τη Δύση - Τι λέει η Τουρκία

Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία - που είναι αντίθετες στον Άσαντ - εξέδωσαν κοινή δήλωση τη Δευτέρα (2/12) απευθύνοντας εκκλήσεις για «αποκλιμάκωση από όλα τα μέρη και προστασία των αμάχων και των υποδομών για να αποτραπεί περαιτέρω εκτοπισμός και διακοπή της ανθρωπιστικής πρόσβασης».

Απηύθυναν κάλεσμα επίσης για εξεύρεση «πολιτικής λύσης στη σύγκρουση υπό την ηγεσία της Συρίας», όπως περιγράφεται σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2015.

Την ίδια ώρα, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Σον Σάβετ, δήλωσε ότι η άρνηση του Άσαντ να εμπλακεί σε μια πολιτική διαδικασία και η «εξάρτησή του από τη Ρωσία και το Ιράν» «δημιούργησαν τις συνθήκες που εκτυλίσσονται τώρα». Ισχυρίστηκε, δε, ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καμία σχέση με αυτήν την επίθεση».

Να σημειωθεί επίσης, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, είπε επίσης ότι «θα ήταν λάθος αυτή τη στιγμή να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τα γεγονότα στη Συρία με οποιαδήποτε ξένη παρέμβαση» και κάλεσε τη συριακή κυβέρνηση «να συμφιλιωθεί με τον δικό της λαό και τη νόμιμη αντιπολίτευση».

Οι Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (Tahrir al-Sham), η πίστη στην Αλ Κάιντα και η εδραίωση

Τι είναι και τι επιδιώκει η οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (Οργανισμός για την Απελευθέρωση του Λεβάντε); Η οργάνωση αυτή ιδρύθηκε το 2012 με διαφορετικό όνομα, ως Μέτωπο Αλ-Νούσρα και ορκίστηκε πίστη στην Αλ Κάιντα το 2013.

Το Μέτωπο Αλ-Νούσρα θεωρήθηκε ως μια από τις πιο αποτελεσματικές και θανατηφόρες ομάδες που ήταν το αντίπαλο δέος του Άσαντ. Αλλά η τζιχαντιστική ιδεολογία της φαινόταν να είναι η κινητήριος δύναμή της και όχι ο επαναστατικός της ζήλος. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο φαινόταν να μην συμπλέει με τον κύριο συνασπισμό των ανταρτών, τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό.

Το 2016, η Αλ Νούσρα διέκοψε τους δεσμούς της με την Αλ Κάιντα και πήρε το όνομα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ όταν συγχωνεύθηκε με άλλες φατρίες το 2017. Ωστόσο, ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και ορισμένες άλλες χώρες συνεχίζουν να θεωρούν ότι η HTS έχει δεσμούς με την Αλ Κάιντα και συχνά την αναφέρουν ως Μέτωπο Αλ- Νούσρα..

Η οργάνωση εδραίωσε τη δύναμή της στις επαρχίες Ιντλίμπ και Χαλέπι συντρίβοντας τους αντιπάλους της, συμπεριλαμβανομένων των πυρήνων της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ), και δημιούργησε τη λεγόμενη Κυβέρνηση της Συριακής Σωτηρίας για τη διαχείριση της επικράτειας.

Ο τελικός στόχος της είναι να ανατρέψει τον Άσαντ και να δημιουργήσει κάποια μορφή ισλαμικής διακυβέρνησης. Αλλά μέχρι πριν λίγες ημέρες ήταν ελάχιστα τα δείγματα που είχε δώσει για την πρόθεσή της να ξεσπάσει σύγκρουση σε μεγάλη κλίμακα.

Γιατί «χτύπησαν» τώρα;

Για αρκετά χρόνια, η Ιντλίμπ βρισκόταν στο επίκεντρο των προσπαθειών των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων να ανακτήσουν τον έλεγχο.

Το 2020, η Τουρκία και η Ρωσία μεσολάβησαν για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, θέτοντας αναχώματα στις προσπάθειες της κυβέρνησης της Συρίας να ανακαταλάβει την Ιντλίμπ. Η κατάπαυση του πυρός σε μεγάλο βαθμό τηρήθηκε παρά τις σποραδικές μάχες που μπορεί να έχουν δοθεί.

Τον Οκτώβριο, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία είχε κάνει γνωστό ότι η οργάνωση HTS είχε πραγματοποιήσει μεγάλη επιδρομή σε περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση, με τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις να απαντούν βομβαρδισμούς με drone και την Ρωσία να συνδράμει την κυβέρνηση του Άσαντ με αεροπορικές επιδρομές για πρώτη φορά εδώ και μήνες.

«Ευκαιρία»

Ενώ όμως οι σύμμαχοι της Συρίας, το Ιράν και η Ρωσία έχουν να ασχοληθούν με τις δικές τους συγκρούσεις, η οργάνωση HTS και οι συμμαχικές της ομάδες βρήκαν την ευκαιρία να χτυπήσουν, εξαπολύοντας επίθεση για να «αποτρέψουν την επιθετικότητα». Κατηγόρησαν, δε, την κυβέρνηση και τις συμμαχικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν για κλιμάκωση στα βορειοδυτικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Χεζμπολάχ ήταν βασικός πυλώνας βοήθειας του Άσαντ. Όμως ενώ είχε συμβάλλει στην απώθηση των ανταρτών στα πρώτα χρόνια του πολέμου, ο πόλεμος στον Λίβανο ανέτρεψε τα δεδομένα, με ισραηλινά πλήγματα να εξαλείφουν τους Ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές στη Συρία και να υποβαθμίζουν τις γραμμές εφοδιασμού για -Κυβερνητικές πολιτοφυλακές εκεί.

• «Οι Σύριοι αντάρτες εκμεταλλεύτηκαν την εκεχειρία στο Λίβανο», λέει ο ηγέτης της αντιπολίτευσης

Η Ρωσία, από την άλλη, απασχολεί σημαντικές δυνάμεις στον πόλεμο στην Ουκρανία. Χωρίς αυτούς, οι δυνάμεις του Άσαντ έχουν μείνει εκτεθειμένες.