Νέο βιβλίο αποκαλύπτει πώς η περιουσία του Ισαάκ Νέυτωνα σχετιζόταν στενά με το δουλεμπόριο

Το βιβλίο με τίτλο «Το όνειρο του Ρικάρντο» (Ricardo’s Dream) του Νατ Ντάιερ, αφορά τη ζωή και το έργο του Ντέιβιντ Ρικάρντο (1772 – 1823), πρωτοπόρου της οικονομικής θεωρίας και πλουσιότερου χρηματιστή της εποχής του. Εξετάζει επίσης εκ νέου την εποχή που ο Νεύτωνας διετέλεσε επικεφαλής του Βασιλικού Νομισματοκοπείου, όπου συγκέντρωσε τεράστιο προσωπικό πλούτο μετά την εγκατάλειψη της ακαδημαϊκής του θέσης στο Κέιμπριτζ, αναφέρει ο Guardian.

Κατά τη διάρκεια της 30ετούς θητείας του στο Νομισματοκοπείο, μέχρι τον θάνατό του το 1727, ο Νεύτων επέβλεψε την εισροή χρυσού που εξορύσσονταν κυρίως από Αφρικανούς σκλάβους στη Βραζιλία. Και ως επικεφαλής, έπαιρνε μια μικρή αμοιβή για κάθε νόμισμα που έκοβε.

Πώς ο μαθηματικός έγινε ζάμπλουτος

«Δείχνω, εν μέρει με τη δική του αλληλογραφία, η οποία ψηφιοποιήθηκε από το Newton Project, ότι επωφελήθηκε από χρυσό – κυρίως από τη Βραζιλία – που εξορύσσονταν από σκλαβωμένους λαούς», δήλωσε ο συγγραφέας του βιβλίου.

«Παρά το γεγονός ότι έχασε πολλά χρήματα στο χρηματιστηριακό κραχ της εποχής, ο Νεύτων πέθανε απίστευτα πλούσιος», πρόσθεσε ο Ντάιερ. «Μεγάλο μέρος της περιουσίας του ήταν στενά συνδεδεμένο με το υπερατλαντικό εμπόριο σκλάβων».

Ο χρυσός έφτανε στην Αγγλία κυρίως μέσω του εμπορίου με την Πορτογαλία, η οποία ήλεγχε μια ταχέως αναπτυσσόμενη επιχείρηση εξόρυξης χρυσού στη Βραζιλία. Συνήθως, οι Βρετανοί έμποροι υφασμάτων που εμπορεύονταν στη Λισαβόνα πληρώνονταν με χρυσό, μεγάλο μέρος του οποίου μετατρέπονταν σε νόμισμα στο Βασιλικό Νομισματοκοπείο.

Πριν αναλάβει θέση στο Νομισματοκοπείο το 1696, ο Νεύτων κέρδιζε 100 λίρες ετησίως (που αντιστοιχούν σε 36.000 λίρες σήμερα) ως καθηγητής μαθηματικών στο Κέιμπριτζ, όπου ανέπτυξε τον νόμο της βαρύτητας. Μέχρι το 1702 κέρδιζε σχεδόν 3.500 λίρες το χρόνο (1,26 εκατ. λίρες σήμερα).

Το βιβλίο παραθέτει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια των τριών δεκαετιών του Νεύτωνα στο Νομισματοκοπείο, η Αγγλία έκοψε περίπου 14 εκατ. λίρες σε χρυσά νομίσματα – σχεδόν όσα είχε κόψει τα προηγούμενα 136 χρόνια.

Θα… «ακυρωθεί» και ο Νεύτων;

Η αλληλογραφία του ίδιου του Νεύτωνα επιβεβαιώνει την προέλευση του χρυσού, συμπεριλαμβανομένου ενός σημειώματος από το 1701 που αναφέρει: «Δεν μπορούμε να έχουμε χρυσό παρά μόνο από τις Δυτικές Ινδίες [Νότια και Κεντρική Αμερική] που ανήκουν στην Ισπανία και την Πορτογαλία». Μια επιστολή προς το Υπουργείο Οικονομικών το 1717 περιγράφει τη δυτική Αγγλία ως «γεμάτη χρυσό» από την Πορτογαλία, που έφερνε «στο Νομισματοκοπείο μεγάλες ποσότητες χρυσού».

«Δεν νομίζω ότι αυτό πρέπει να αλλάξει ριζικά κάθε πτυχή του τι πιστεύουμε για τον Νεύτωνα», πρόσθεσε ο Ντάιερ. «Είναι ένας στοχαστής που καθόρισε την εποχή του. Αλλά ακόμη και οι μεγαλύτεροι επιστήμονες είναι μέρος των καιρών τους».

Για άλλους, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Νεύτων ήταν επωφελήθηκε οικονομικά από τη δουλεία, η οποία βρισκόταν στην καρδιά του υπερατλαντικού εμπορίου. «Όλοι όσοι ασχολήθηκαν με τις τράπεζες και τα χρηματοοικονομικά στις αρχές του 18ου αιώνα στη Βρετανία, κατά μία έννοια, συνδέονταν με την ιστορία της δουλείας και του δουλεμπορίου στη Βραζιλία», δήλωσε ο Λεονάρντο Μαρκές, ιστορικός στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Φλουμινένσε της Βραζιλίας.

«Δεν μπορούμε να εφαρμόζουμε τα δικά μας ηθικά κριτήρια σε ανθρώπους που έζησαν πριν από τριακόσια ή τετρακόσια χρόνια», δήλωσε η Δρ. Πατρίτσια Φάρα από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Ο Νεύτων ήταν περισσότερο ένοχος από κάποιους και πολύ λιγότερο ένοχος από άλλους. Αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι άνθρωποι που βρίσκονται σε βάθρο στο Αββαείο του Ουέστμινστερ ήταν αναμεμειγμένοι στη δουλεία».