Ισραηλινό «μπλόκο» στην UNRWA: Τι σημαίνουν στην πράξη τα δύο νομοσχέδια της Κνεσέτ

Τα νομοθετήματα αυτά μπλοκάρουν την UNRWA (σ.σ. Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή) από το να δραστηριοποιείται στα παλαιστινιακά εδάφη ενώ παράλληλα «κόβουν» κάθε επικοινωνία της υπηρεσίας με την ισραηλινή κυβέρνηση.

Το Τελ Αβίβ υποστηρίζει ότι μέλη της Χαμάς έχουν παρεισφρήσει στην UNRWA. Οι επικριτές του Ισραήλ λένε με τη σειρά τους ότι στόχος είναι να υποβιβαστεί το ζήτημα των Παλαιστίνιων προσφύγων.

Η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών έχει εδώ και δεκαετίες σημαντική δράση στα παλαιστινιακά εδάφη, προσφέροντας μεταξύ άλλων υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης όχι μόνο στη Γάζα αλλά και στην κατεχόμενη από τους ισραηλινούς Δυτική Όχθη.

Ο επικεφαλής της οργάνωσης, επίτροπος Φιλίπε Λαζαρίνι χαρακτήρισε την ισραηλινή απόφαση «πρωτοφανή» και τόνισε πως τα δύο νομοσχέδια θα «αυξήσουν τα δεινά των Παλαιστινίων, ιδιαίτερα στη Γάζα, όπου οι άνθρωποι έχουν ζήσει πάνω από ένα χρόνο στην κόλαση».

Με τη σειρά του, το Ισραήλ κατηγορεί τα Ηνωμένα Έθνη ότι εθελοτυφλεί και αρνείται να παραδεχτεί ότι στο μισθολόγιό της υπάρχουν μέλη της Χαμάς, που χρησιμοποιούν την ανθρωπιστική βοήθεια αλλά και τις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας για στρατιωτικούς σκοπούς. Μάλιστα, υποστήριξε ότι περίπου 12 από τους 13.000 εργαζόμενους της UNRWA στη Γάζα συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ.

Η υπηρεσία αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες της κυβέρνησης του Ισραήλ και ξεκαθαρίζει ότι δεν βοηθάει ένοπλες ομάδες και δρα ταχύτατα για να απομακρύνει από τους κόλπους της εργαζόμενους που υποπτεύεται ότι έχουν σχέσεις με μαχητές.

Τα νομοσχέδια μπλοκάρουν την ανθρωπιστική βοήθεια

Το πρώτο νομοσχέδιο που έλαβε το «πράσινο φως» από την Κνεσέτ τη Δευτέρα απαγορεύει όλες τις δράσεις και τις υπηρεσίες της UNRWA στα ισραηλινά εδάφη και θα τεθεί σε ισχύ μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.

Το δεύτερο κόβει κάθε επικοινωνία μεταξύ των εργαζόμενων της ισραηλινής κυβέρνησης και του UNRWA και αφαιρεί πλέον τις νόμιμες ασυλίες.

Έτσι, συνδυαστικά, τα δύο νομοσχέδια μπλοκάρουν σχεδόν πλήρως, όπως αναφέρει το Associated Press, τη δράση της οργάνωσης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη και την αναγκάζουν να μεταφέρει τα κεντρικά της γραφεία στην ανατολική Ιερουσαλήμ.

Ο Λαζαρίνι προειδοποίησε στις αρχές του μήνα ότι οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις στη Γάζα ενδεχομένως να σταματήσουν πλήρως και οι Παλαιστίνιοι θα βρεθούν χωρίς στέγη, τροφή και στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη εν μέσω του χειμώνα.

Τα 2,3 εκατομμύρια κατοίκων της Γάζας δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς ανθρωπιστική βοήθεια.

Σχεδόν το 90% του πληθυσμού έχει εγκαταλείψει τις εστίες του και εκατοντάδες χιλιάδες ζουν σε σκηνές καταυλισμών ή σχολεία του UNRWA που έχουν μετατραπεί σε καταφύγια.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται αντιμέτωποι με την ασιτία ενώ δεν έχουν πρόσβαση και σε άλλα βασικά αγαθά.

Το Ισραήλ έχει σκεφτεί να αναλάβει μόνο του την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας ή να επιλέξει μόνο του ποιοι οργανισμοί θα παρέχουν στήριξη. Δεν έχει, ωστόσο, παρουσιάσει κάποιο τελικό σχέδιο, εγείροντας σοβαρούς φόβους για την «επόμενη ημέρα» στη Γάζα.

Μάλιστα, το αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο σημειώνει ότι θα απαιτηθεί μεγάλος αριθμός στρατιωτών για να παράσχει επιτυχώς την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, κάτι το οποίο θα είναι δύσκολο δεδομένου ότι ο ισραηλινός στρατός ήδη πολεμά σε δύο μέτωπα -στη Γάζα και τον Λίβανο.

Άλλες οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών και ανθρωπιστικές ομάδες υπογραμμίζουν ότι η UNRWA είναι αναντικατάστατη: λειτουργεί 96 σχολεία με 47.000 μαθητές, τρία κέντρα εκπαίδευσης και 43 κέντρα υγείας στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη.

Μια αποστολή δεκαετιών

Η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή ιδρύθηκε για να βοηθήσει τους περίπου 700.000 Παλαιστίνιους που διέφυγαν ή εκδιώχθηκαν από το σημερινό Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1948.

Οι υποστηρικτές της UNRWA λένε ότι το Ισραήλ ελπίζει να διαγράψει από το χάρτη το ζήτημα των Παλαιστινίων προσφύγων με την εξάρθρωση του οργανισμού. Το Ισραήλ λέει ότι οι πρόσφυγες θα πρέπει να εγκατασταθούν μόνιμα σε άλλες χώρες και οι Ισραηλινοί αντίπαλοι του οργανισμού πρότειναν ότι ο τερματισμός των υπηρεσιών της UNRWA θα τους ανάγκαζε να το κάνουν.

Οι Παλαιστίνιοι λένε ότι οι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους, που τώρα ανέρχονται σε σχεδόν 6 εκατομμύρια, θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα -βάσει και του διεθνούς δικαίου- να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Το Ισραήλ αρνείται, λέγοντας ότι το αποτέλεσμα θα ήταν μια παλαιστινιακή πλειοψηφία εντός των συνόρων του.

Το ζήτημα ήταν από τα πιο ακανθώδη στην ειρηνευτική διαδικασία, η οποία σταμάτησε το 2009.

Η UNRWA λειτουργεί σχολεία, κλινικές υγείας, έργα υποδομής και προγράμματα βοήθειας σε προσφυγικούς καταυλισμούς που έχουν εξελιχθεί σε αστικές γειτονιές στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, τον Λίβανο, τη Συρία και την Ιορδανία.

Η μακροχρόνια διαμάχη για την ουδετερότητα της UNRWA

Το Ισραήλ λέει ότι εκατοντάδες Παλαιστίνιοι μαχητές εργάζονται για την UNRWA, χωρίς να παρέχει στοιχεία, και ότι περισσότεροι από 12 υπάλληλοι συμμετείχαν στην επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Η UNRWA απέλυσε αμέσως τους υπαλλήλους που κατηγορούνταν ότι συμμετείχαν στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, κατά την οποία μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς σκότωσαν περίπου 1.200 Ισραηλινούς και απήγαγαν περίπου 250.

Μια ανεξάρτητη έρευνα νωρίτερα φέτος διαπίστωσε ότι η UNRWA διέθετε «ισχυρούς» μηχανισμούς για να διασφαλίσει την ουδετερότητά της, αλλά επεσήμανε κενά στην εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού που εκφράζει δημόσια πολιτικές απόψεις και εγχειριδίων με «προβληματικό περιεχόμενο» σε σχολεία που διευθύνονται από την UNRWA.

Η UNRWA λέει ότι ερευνά ενδελεχώς οποιεσδήποτε καταγγελίες για αδικήματα, ελέγχει το προσωπικό και ότι παρέχει λίστες όλου του προσωπικού της στο Ισραήλ και στις χώρες υποδοχής.

Υπογραμμίζει, επίσης, ότι το Ισραήλ έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοήσει τα αιτήματά του να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία για τους ισχυρισμούς του κατά των υπαλλήλων του.

Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα χτυπήσει σχολεία του ΟΗΕ που έχουν μετατραπεί σε καταφύγια, υποστηρίζοντας ότι μαχητές της Χαμάς δρουν μέσα σε αυτά. Έχει ισχυριστεί, επίσης, ότι έχει αποκαλύψει σήραγγες κοντά ή κάτω από τις εγκαταστάσεις της UNRWA.

Η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών είναι εδώ και πολύ καιρό ο μεγαλύτερος εργοδότης στη Γάζα, όπου ο πληθυσμός έχει εξαθλιωθεί μετά από τον πολυετή αποκλεισμό του Ισραήλ και της Αιγύπτου.

Η Χαμάς κυβερνά την επικράτεια από το 2007 και έχει πολιτικό προφίλ παράλληλα μαζί με την ένοπλη πτέρυγά της.

Οι μαχητές της Χαμάς και άλλων ομάδων είναι άκρως μυστικοπαθείς και τα μέλη τους είναι εν πολλοίς άγνωστα, εκτός ίσως από στις υπηρεσίες ασφαλείας.

Αυτό περιπλέκει τις προσπάθειες των πολιτικών οργανώσεων να ελέγξουν το ιστορικό των υπαλλήλων τους .

Ο Φάταχ Σαρίφ, δάσκαλος της UNRWA στο νότιο Λίβανο, σκοτώθηκε τον περασμένο μήνα μαζί με την οικογένειά του σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή. Τότε προέκυψε ότι ήταν ανώτερος διοικητής της Χαμάς, κάτι που είχε κρατήσει μυστικό.

Ο Λαζαρίνι, επικεφαλής της UNRWA, είπε ότι ο Σαρίφ απολύθηκε τον Μάρτιο, αφού η υπηρεσία έμαθε ότι ανήκε στο πολιτικό κόμμα της Χαμάς, λέγοντας παράλληλα ότι είχε ξεκινήσει έρευνα. Υπερτόνισε, επίσης, ότι έμαθε πως ο Σαρίφ ήταν διοικητής μόνο μετά το θάνατό του.

Η UNRWA έχει διεθνή στήριξη

Αρκετές δυτικές χώρες ανέστειλαν τη χρηματοδότηση της UNRWA μετά τις καταγγελίες σχετικά με την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Όλοι, εκτός από τις ΗΠΑ, που ήταν ο μεγαλύτερος δωρητής τους, έχουν έκτοτε αποκαταστήσει τους δεσμούς και τη χρηματοδότησή τους.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν προειδοποίησε πρόσφατα το Ισραήλ ότι εάν δεν επέτρεπε περισσότερη βοήθεια στη Γάζα, θα μπορούσε να χάσει μέρος της κρίσιμης αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην οποία βασίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Η επιστολή που εστάλη από τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και τον υπουργό Άμυνας Λόιντ Όστιν στους Ισραηλινούς ομολόγους τους ανέφερε ότι συμμερίζονται τις ισραηλινές ανησυχίες για «τις σοβαρές καταγγελίες» για τους υπάλληλους της UNRWA και την εμπλοκή τους στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 αλλά και την «κατάχρηση των εγκαταστάσεων της UNRWA από τη Χαμάς».

Ωστόσο, ανέφερε ότι η υιοθέτηση αυτών των νομοσχεδίων «θα κατέστρεφε την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα αυτή την κρίσιμη συγκυρία, κάτι η οποία θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία και πολιτική των ΗΠΑ».

Μια κοινή ανακοίνωση από τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και τη Βρετανία την περασμένη εβδομάδα εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία» για τα δύο αυτά νομοθετήματα.

Μάλιστα, υπογράμμιζε ότι ο οργανισμός παρέχει «ουσιώδη και σωτήρια ανθρωπιστική βοήθεια», που θα ήταν σχεδόν αδύνατη χωρίς αυτόν.