Αντίστροφη μέτρηση για το Europa Clipper: Θα αναζητήσει εξηγήινη ζωή στο φεγγάρι του Δία

Προορισμός του είναι η Ευρώπη, ένα μυστηριώδες φεγγάρι που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον μακρινό πλανήτη Δία. Κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του, θα μπορούσε να υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός με διπλάσια ποσότητα νερού από τη Γη.

Η εκτόξευση του Europa Clipper, που προετοιμαζόταν εδώ και χρόνια, καθυστέρησε την τελευταία στιγμή μετά τον τυφώνα Μίλτον που έπληξε τη Φλόριντα τις τελευταίες ημέρες, αναφέρει το BBC News.

Το διαστημόπλοιο μεταφέρθηκε εσπευσμένα σε εσωτερικούς χώρους για να προστατευτεί, αλλά μετά τον έλεγχο της εξέδρας εκτόξευσης στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ για ζημιές, οι μηχανικοί έδωσαν τώρα το πράσινο φως για την απογείωση σήμερα, 14 Οκτωβρίου, στις 19.06 ώρα Ελλάδος.

Ένα φεγγάρι 5 φορές πιο φωτεινό από το δικό μας

Σε απόσταση 628 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, η Ευρώπη είναι λίγο μεγαλύτερη από το φεγγάρι μας, αλλά εκεί τελειώνει η ομοιότητα. Αν βρισκόταν στον ουρανό μας, θα έλαμπε πέντε φορές πιο έντονα, επειδή ο πάγος θα αντανακλούσε πολύ περισσότερο το ηλιακό φως.

Ο παγωμένος φλοιός της έχει πάχος έως και 25 χιλιόμετρα και κάτω από αυτόν θα μπορούσε να υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός αλμυρού νερού. Μπορεί επίσης να υπάρχουν χημικές ουσίες που αποτελούν τα συστατικά για απλές μορφές ζωής.

Οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν για πρώτη φορά ότι η Ευρώπη μπορεί να υποστηρίζει ζωή τη δεκαετία του 1970, όταν, κοιτάζοντας μέσα από ένα τηλεσκόπιο στην Αριζόνα, είδαν το παγωμένο νερό.

Τα διαστημόπλοια Voyager 1 και 2 τράβηξαν τις πρώτες κοντινές εικόνες και στη συνέχεια, το 1995, το διαστημόπλοιο Galileo της NASA πέρασε από την Ευρώπη. Οι φωτογραφίες που τράβηξε έδειχναν μια επιφάνεια γεμάτη με σκούρες, κοκκινοκαφέ ρωγμές, οι οποίες θα μπορούσαν να περιέχουν άλατα και ενώσεις θείου που υποστηρίζουν ζωή.

Έκτοτε, τα τηλεσκόπια Hubble και James Webb έχουν τραβήξει εικόνες από κάτι που μπορεί να είναι πίδακες υδρατμών, οι οποίοι εκτοξεύονται 160 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του φεγγαριού.

Αλλά καμία από τις παραπάνω αποστολές δεν πλησίασε αρκετά κοντά στην Ευρώπη για αρκετό χρονικό διάστημα ώστε να την κατανοήσει πραγματικά.

Τα όργανα και η ακτινοβολία

Τώρα οι επιστήμονες ελπίζουν ότι τα όργανα του διαστημικού σκάφους Clipper της NASA θα χαρτογραφήσουν σχεδόν ολόκληρο το φεγγάρι, συλλέγοντας επίσης σωματίδια σκόνης και πετώντας μέσα από τους πίδακες νερού.

Ένα από αυτά τα όργανα είναι και ένα λέιζερ που θα βλέπει μέσα από τον πάγο, το οποίο ονομάστηκε Reason και δοκιμάστηκε στην Ανταρκτική.

Αλλά σε αντίθεση με τη Γη, όλα τα όργανα στο Clipper θα εκτεθούν σε τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας, κάτι που ανησυχεί πολύ τους επιστήμονες. Το διαστημόπλοιο θα πρέπει να περάσει από την Ευρώπη περίπου 50 φορές και κάθε φορά θα δέχεται ακτινοβολία που ισοδυναμεί με ένα εκατομμύριο ακτίνες Χ.

Το «φαινόμενο σφεντόνας»

Το διαστημόπλοιο είναι το μεγαλύτερο που έχει κατασκευαστεί ποτέ για να επισκεφθεί έναν πλανήτη και έχει μπροστά του ένα μακρύ ταξίδι. Διανύοντας 2,9 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, θα τεθεί σε τροχιά τόσο γύρω από τη Γη όσο και γύρω από τον Άρη ώστε να εκμεταλλευτεί αυτό που ονομάζεται «φαινόμενο σφεντόνας» και να προωθηθεί προς τον Δία.

Με άλλα λόγια, επειδή το Clipper δεν μπορεί να μεταφέρει αρκετά καύσιμα για να καλύψει όλη τη διαδρομή, θα εκμεταλλευτεί την ορμή της βαρυτικής έλξης της Γης και του Άρη.

Με τον τρόπο αυτό θα προσπεράσει το JUICE, το διαστημόπλοιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος που εκτοξεύτηκε τον Απρίλιο του 2023 και το οποίο θα επισκεφθεί επίσης την Ευρώπη, καθ' οδόν προς ένα άλλο φεγγάρι του Δία, τον Γανυμήδη.

Μόλις το Clipper πλησιάσει την Ευρώπη το 2030, θα θέσει ξανά σε λειτουργία τους κινητήρες του για να μπει προσεκτικά στην κατάλληλη τροχιά.

Τι σημαίνει «αναζήτηση ζωής»

Οι επιστήμονες του διαστήματος είναι πολύ προσεκτικοί όταν μιλούν για τις πιθανότητες ανακάλυψης ζωής· δεν υπάρχει καμία προσδοκία ότι θα βρουν πλάσματα που μοιάζουν με ανθρώπους ή ζώα.

«Ψάχνουμε για την πιθανότητα κατοικησιμότητας και χρειάζονται τα εξής: υγρό νερό, μια πηγή θερμότητας και οργανικό υλικό. Αυτά τα τρία συστατικά, επίσης, πρέπει να είναι σταθερά για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να μπορεί να συμβεί κάτι», εξηγεί η Μισέλ Ντόχερτι, καθηγήτρια διαστημικής φυσικής στο Imperial College του Λονδίνου.

Και ελπίζουν ότι αν μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα την επιφάνεια του πάγου, θα ξέρουν πού να προσγειώσουν ένα σκάφος σε μια μελλοντική αποστολή. Όλα τα παραπάνω, από τη σημερινή εκτόξευση μέχρι την εξερεύνηση της Ευρώπης το 2030, θα τα επιβλέπει μια διεθνής ομάδα επιστημόνων της NASA, του Εργαστηρίου Προώθησης Τζετ (JPL) και του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Johns Hopkins.