ΚΟΣΜΟΣ

Κόκκινο για τον Τραμπ και μπλε για τη Χάρις - Γιατί κάποτε ίσχυε το αντίθετο

Κόκκινο για τον Τραμπ και μπλε για τη Χάρις - Γιατί κάποτε ίσχυε το αντίθετο

Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Κάμαλα Χάρις στην προεκλογική τηλεμαχία

(AP Photo/Matt Rourke)

Ήταν στο μακρινό 1980 όταν το CNNi με ηλικία μόλις λίγων μηνών εγκαινίαζε αυτό που λέμε σήμερα εκλογικός χάρτης, όπου αποτυπώνεται ποιο κόμμα έχει κερδίσει τις περισσότερες περιφέρειες ή πολιτείες στην περίπτωση των ΗΠΑ

Τότε η τεχνολογία δεν ήταν καθόλου μαγική, σε ένα σημείο, ένας παραγωγός φαίνεται να ενημερώνει χειροκίνητα τον χάρτη πίσω από τους παρουσιαστές, με την πλάτη του στην κάμερα. Αλλά καθώς τα αποτελέσματα έρχονταν, οι πολιτείες άλλαζαν χρώμα, μία προς μία, μέχρι που η σαρωτική νίκη του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου προέδρου Ρόναλντ Ρίγκαν επί του Τζίμι Κάρτερ μετέτρεψε τον πορτοκαλί χάρτη σχεδόν εξ ολοκλήρου... μπλε.

Στο NBC εκείνο το βράδυ, ο παρουσιαστής ειδήσεων Ντέιβιντ Μπρίνκλεϊ αστειεύτηκε ότι το δυτικό τμήμα του χάρτη του δικτύου του, που κυριαρχούσαν οι Ρεπουμπλικάνοι, ήταν τόσο μπλε που «άρχισε να μοιάζει με πισίνα προαστίου». Στο CBS, εν τω μεταξύ, ο Γουόλτερ Κρονκάιτ είπε στους τηλεθεατές ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν να είναι σίγουρα κόκκινες, άσπρες και μπλε... αλλά κυρίως μπλε, απόψε».

Ωστόσο, όπως αναφέρει το CNNi η ιδέα ότι οι Ρεπουμπλικάνοι είναι κόκκινοι και οι Δημοκρατικοί είναι μπλε εδραιώθηκε πολύ αργότερα από την προεδρική κούρσα του 2000 στις ΗΠΑ μεταξύ του Τζορτζ Μπους και του Αλ Γκορ.

Μέχρι την έλευση της χιλιετίας τα χρώματα ήταν διαφορετικά. Μάλιστα καθοριστικός ήταν ο ρόλος του μέσου από το οποίο κάποιος ενημερωνόταν και πότε καθώς πολλές φορές τα μέσα άλλαζαν τα χρώματα.

Για παράδειγμα το 1980 το ABC παρουσίαζε τους Ρεπουμπλικανούς με κόκκινο ενώ τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε χρησιμοποιήσει το χρώμα κίτρινο. Η απάντηση για τη χρήση του χρώματος στις εκλογές του 1980 δόθηκε στην κάλυψη του 1984 όταν παρουσιαστής είπε: «Κόκκινο, για το Ρίγκαν, γι' αυτό το επιλέξαμε», καθώς στην αγγλική οι δύο λέξεις στα αγγλικά ξεκινούν από το ίδιο γράμμα.

Οι δεσμοί με το χρώμα μπλε είναι παλαιότεροι από το κόκκινο. Συνδέεται με τον Αμερικανικό Εμφύλιο όταν ο στρατός του Αμπραάμ Λίνκολν φορούσε σκούρες μπλε στολές σε αντίθεση με τις γκρι που φορούσε ο στρατός του Νότου.

Τον 20ο αιώνα οι Ρεπουμπλικανοί υιοθέτησαν το χρώμα μπλε.

Διεθνώς, το μπλε συνδέεται συχνά με τον πλούτο και τον συντηρητισμό, καθώς ιστορικά ήταν το πιο ακριβό χρώμα για την παραγωγή. Το κόκκινο, εν τω μεταξύ, έχει συνδεθεί με τον ριζοσπαστισμό. Το κόκκινο εμφανίζεται στις σημαίες, τα λογότυπα και τα σήματα αριστερών πολιτικών οργανώσεων, από τους ριζοσπάστες κομμουνιστές μέχρι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης, του Καναδά και της Αυστραλίας.

Ως εκ τούτου, ορισμένοι από τους πρώτους εκλογικούς χάρτες, όπως ο Στατιστικός Άτλας των Ηνωμένων Πολιτειών του 1883 του Scribner, χρησιμοποιούσαν ένα κόκκινο για τους Δημοκρατικούς, μπλε για τους Ρεπουμπλικάνους, το οποίο θα ήταν οικείο στους πολιτικούς παρατηρητές εκτός των ΗΠΑ.

Πώς άλλαξαν τα δεδομένα όταν η τηλεόραση έγινε έγχρωμη

Ωστόσο, κανένα από τα δύο κόμματα δεν είχε ποτέ επίσημο χρώμα. Και για τα μέσα ενημέρωσης, αυτό δεν είχε ιδιαίτερη σημασία: Μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι ειδήσεις για τις εκλογές μεταδίδονταν ασπρόμαυρες, ενώ οι εφημερίδες τυπώνονταν ως επί το πλείστον σε φθηνότερη μονοχρωμία, πράγμα που σημαίνει ότι η αντίθεση είχε μεγαλύτερη σημασία από το χρώμα.

Με την έλευση της έγχρωμης τηλεόρασης, δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι τα χρώματα της αμερικανικής σημαίας έγιναν οι κυρίαρχες αποχρώσεις που χρησιμοποιούσαν τα δίκτυα τη νύχτα των εκλογών.

Και όταν, το 1976, το NBC λάνσαρε έναν εκλογικό χάρτη που φωτιζόταν από χιλιάδες λαμπτήρες, φάνηκε φυσικό να ακολουθηθούν οι διεθνείς κανόνες, ιδίως ο βρετανικός.

«Χωρίς να το σκεφτούμε καθόλου, είπαμε μπλε για τους συντηρητικούς, επειδή αυτό είναι το κοινοβουλευτικό σύστημα στο Λονδίνο, κόκκινο για το πιο φιλελεύθερο κόμμα», δήλωσε το 2012 στο περιοδικό Smithsonian ο Ρόι Γουένζελ, τότε γενικός διευθυντής της εκλογικής μονάδας του NBC. «Και αυτό το καθόρισε. Απλά το κάναμε», πρόσθεσε.

Γιατί, λοιπόν, άλλαξαν τα δίκτυα;

Είναι ένα ερώτημα χωρίς οριστική απάντηση.Από το 1984, το CBS μαζί με το ABC χαρακτήριζαν τους Ρεπουμπλικάνους κόκκινους και τους Δημοκρατικούς μπλε.Το CNNi άλλαξε στις προεδρικές εκλογές του 1992 και το NBC ακολούθησε το παράδειγμα το 1996, αν και επέλεξε μια πιο ροζ απόχρωση για τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών εκείνης της χρονιάς, τον Μπομπ Ντόουλ.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα μεγάλα δίκτυα συντονίστηκαν ενεργά- μπορεί απλώς να αντέγραφε το ένα το άλλο μέχρι να ευθυγραμμιστούν όλα με την αυθαίρετη λογική του ABC R-for-Reagan.

Οι καθοριστικές εκλογές

Αν οι τηλεοπτικοί σταθμοί είχαν ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό το 1996, τα έντυπα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούσαν να παίζουν με τους δικούς τους κανόνες.

Το περιοδικό Time ανέφερε το αποτέλεσμα εκείνης της χρονιάς με έναν χάρτη που έδειχνε τον Μπιλ Κλίντον ως κόκκινο και τον Ντόουλ ως μπλε, ενώ το πρωτοσέλιδο της Washington Post για τις εκλογές του 2000 περιείχε επίσης έναν έγχρωμο χάρτη που έδειχνε τους Δημοκρατικούς ως κόκκινους.

Παρ' όλα αυτά, το 2000 σηματοδότησε την αλλαγή. Και αυτό γιατί οι χρωματιστοί χάρτες δεν ήταν, ίσως, ποτέ άλλοτε τόσο σημαντικοί για την κατανόηση του αποτελέσματος μιας εκλογικής αναμέτρησης.

Η αναμέτρηση Μπους εναντίον Γκορ ήταν μια από τις πιο στενές και αμφιλεγόμενες αναμετρήσεις στην ιστορία των ΗΠΑ. Εν μέσω επανακαταμετρήσεων, δικαστικών διαφορών και μιας απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου σχετικά με το καθοριστικό αποτέλεσμα της Φλόριντα (οι 25 ψήφοι του Κολλεγίου Εκλεκτόρων της πολιτείας οδήγησαν τελικά τον Μπους στη νίκη), το εκλογικό θρίλερ συνεχίστηκε για πάνω από ένα μήνα. Οι χάρτες προσέφεραν στα μέσα ενημέρωσης έναν ανεκτίμητο τρόπο επικοινωνίας για το πώς εξελίχθηκε ο αγώνας, σε εθνικό επίπεδο και εντός της Φλόριντα, όπου οι επιμέρους κομητείες βρίσκονταν στην κόψη του ξυραφιού.

Έχει σημασία το χρώμα;

Τα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Διάφορες μελέτες έχουν επισημάνει την καταπραϋντική επίδραση του μπλε χρώματος, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να είμαστε πρόθυμοι να ξοδέψουμε περισσότερα χρήματα σε καταστήματα με μπλε εσωτερικό ή ότι τα μπλε φώτα των δρόμων μπορούν να αποτρέψουν τις αυτοκτονίες και να μειώσουν την εγκληματικότητα.

Το χρώμα έχει επίσης συνδεθεί με την αξιοπιστία, την αξιοπιστία και τη σταθερότητα.

Οι ερευνητές ψυχολογίας έχουν εν τω μεταξύ υποστηρίξει ότι οι αθλητικές ομάδες που φορούν κόκκινο είναι πιο επιθετικές και επιτυχημένες από εκείνες που φορούν άλλα χρώματα, αν και τα ευρήματα αυτά έχουν συχνά αμφισβητηθεί - μεταξύ άλλων από μια πρόσφατη ανάλυση στο International Journal of Sport and Exercise Psychology, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι προσεκτικά ελεγχόμενες εμπειρικές εργασίες σχετικά με το χρώμα στο πλαίσιο του αθλητισμού είναι ελάχιστες».

Republicans are red and Democrats blue. But it wasn’t always that way