Ποια είναι η πλατφόρμα Telegram - Κατά πόσο υπάρχουν πολιτικά κίνητρα στη σύλληψη του ιδρυτή της

Τι είναι όμως τελικά αυτό το Telegram και κατά πόσο υπάρχουν πολιτικά κίνητρα πίσω από την σύλληψη του ιδρυτή του;

Το Telegram, που δημιουργήθηκε το 2013 από τον Πάβελ Ντούροφ και τον αδελφό του Νικολάι, μετρά πάνω 900 εκατομμύρια χρήστες και αναμένεται να ξεπεράσει το όριο του ενός δισεκατομμυρίου ενεργών χρηστών μηνιαίως τον επόμενο χρόνο, είχε επισημάνει ο Ντούροφ σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τον Απρίλιο στον Αμερικανό δημοσιογράφο Τάκερ Κάρλσον.

Το Telegram έχει δεσμευτεί πως δεν θα αποκαλύψει ποτέ δεδομένα των χρηστών του. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια εναλλακτική στους μεγάλους αμερικανικούς ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, που επικρίνονται συχνά για την εμπορική εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους.

Οι άνθρωποι εκτιμούν «την ανεξαρτησία, τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και την ελευθερία» της πλατφόρμας, συμπλήρωσε ο Ντούροφ.

Το Telegram βρίσκεται στον αντίποδα των αμερικανικών αντιπάλων του, το WhatsApp και τους περισσότερους από 2 δισεκ. χρήστες του παγκοσμίως ή το Messenger, οι οποίοι δέχονται επικρίσεις για την εμπορική εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους.

Στη Ρωσία τα κανάλια ενημέρωσης είναι πιο δημοφιλή από τα παραδοσιακά μέσα. Κάποιοι χρήστες έχουν εκατοντάδες χιλιάδες ακόλουθους, όπως ο ουκρανός DeepState και ο ρώσος Rybar, γεγονός που εξηγεί εν μέρει την επιτυχία του Telegram μετά την έναρξη του πολέμου το 2022.

Για τη Στέφανι Λιού, ειδική στα προσωπικά δεδομένα στο ινστιτούτο Forrester, το Telegram είναι «η λιγότερο προστατευμένη» εφαρμογή, διότι ο χρήστης πρέπει «να ενεργοποιήσει χειροκίνητα» το σύστημα κρυπτογράφησης.

«Επίσης είναι μια πλατφόρμα που χρησιμοποιείται πολύ για παράνομες δραστηριότητες», παρατήρησε ο Νταμιέν Μπανκάλ ειδικός κυβερνοασφάλειας και μπλόγκερ στο Zataz. Κυβερνοπειρατές μπορούν για παράδειγμα να πουλήσουν εκεί δεδομένα που έχουν κλέψει.

Καθώς στις ομάδες συζήτησης στο Telegram μπορούν να συμμετέχουν έως και 200.000 άνθρωποι, η πλατφόρμα δέχεται επίσης επικρίσεις για διασπορά ψευδών ειδήσεων, περιεχομένου μίσους, συνωμοσιολογίας, τρομοκρατίας, φιλοναζιστικό, ακόμη και για περιεχόμενο παιδοφιλίας.

Σε συνέντευξή του στους Financial Times τον Μάρτιο ο Ντούροφ δήλωσε ότι σκοπεύει να βελτιώσει τον μηχανισμό ελέγχου του Telegram το επόμενο έτος, κυρίως χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη. Όμως «αν δεν ξεπερνούν τις κόκκινες γραμμές, δεν πιστεύω ότι θα πρέπει να ελέγχουμε τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται οι άνθρωποι», πρόσθεσε.

Ο ρόλος του Κρεμλίνου

Στο μεταξύ η ρωσική πρεσβεία στο Παρίσι δήλωσε στο TASS ότι οι εκπρόσωποι του Ντούροφ δεν είχαν επικοινωνήσει μαζί τους, αλλά οι διπλωμάτες διερευνούν το θέμα.

Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα υπενθύμισε την κατακραυγή της Δύσης και ιδιαίτερα των ανθρωπιστικών οργανώσεων για την απαγόρευση του Telegram από τη Ρωσία το 2018, ρωτώντας αν θα απαιτήσουν τώρα την απελευθέρωση του Ντούροφ ή θα παραμείνουν σιωπηλοί.

«Η απόφαση του Παρισιού να κρατήσει τον συνιδρυτή του Telegram Πάβελ Ντούροφ εγείρει το ερώτημα αν οι διεθνείς οργανισμοί θα απαιτήσουν την απελευθέρωσή του ή θα "καταπιούν τη γλώσσα τους"», ανέφερε η Ζαχάροβα σύμφωνα με το TASS.

Ο Ρώσος βουλευτής και νομοθέτης Βλαντισλάβ Νταβάνκοφ κάλεσε επίσης τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να δράσει, αφήνοντας να εννοεηθεί πως υπάρχουν πολιτικά κίνητρα. Προειδοποίησε ότι η σύλληψη του Ντούροφ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τα δεδομένα των χρηστών του Telegram και ζήτησε διπλωματικές προσπάθειες με τις γαλλικές αρχές.

Ο εκπρόσωπος της Ρωσίας στους διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, Μιχαήλ Ουλιάνοφ, έγραψε επίσης στο Χ: «Ορισμένα αφελή πρόσωπα εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν ότι αν παίζουν περισσότερο ή λιγότερο ορατό ρόλο στον διεθνή χώρο της πληροφόρησης δεν είναι ασφαλές γι' αυτούς να επισκέπτονται χώρες που κινούνται προς πολύ πιο ολοκληρωτικές κοινωνίες».

Δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι η κράτηση του Durov συνδέεται με παράνομο περιεχόμενο στο Telegram.

Περιουσία 15,5 δισεκ. δολαρίων

Με περιουσία 15,5 δισεκ. δολαρίων –την 120η παγκοσμίως—σύμφωνα με το Forbes, ο 39χρονος Ντούροφ έγινε γνωστός το 2006.

Εκείνη τη χρονιά αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης και δημιούργησε με τον αδελφό του Νικολάι το μέσω κοινωνικής δικτύωσης VKontakte (VK), το οποίο γρήγορα έγινε το δημοφιλέστερο στη Ρωσία, ξεπερνώντας το Facebook.

Η επιτυχία του προκάλεσε τριβές τόσο με τους μετόχους ως το 2014, όταν ο Ντούροφ πούλησε το VK, όσο και με τις αρχές. Τελικά έφυγε από τη Ρωσία όταν αρνήθηκε να αποκαλύψει στις υπηρεσίες ασφαλείας τα προσωπικά δεδομένα Ουκρανών φιλοευρωπαίων ακτιβιστών.

Έχει εξηγήσει μάλιστα ότι η ιδέα για τη δημιουργία μιας πλατφόρμας κρυπτογραφημένων μηνυμάτων γεννήθηκε μετά τις πιέσεις που δέχθηκε στη Ρωσία.

Αφού δημιούργησε το Telegram προσπάθησε να εγκατασταθεί στο Βερολίνο, το Λονδίνο, τη Σιγκαπούρη και το Σαν Φρανσίσκο.

Τελικά το 2017 ο Ντούροφ επέλεξε το Ντουμπάι για το ευνοϊκό επιχειρηματικό του περιβάλλον και την «ουδετερότητά του», την ώρα που ΕΕ και ΗΠΑ άρχιζαν να ασκούν πιέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο Ντούροφ έλαβε υπηκοότητα Σαν Κιτς και Νέβις, ένα νησί στην Καραϊβική, και το 2021 τη γαλλική.

Σήμερα στον ανακριτή

Στη Γαλλία η δικαιοσύνη κατηγορεί το Telegram ότι δεν ενεργεί για να εμποδίσει τους χρήστες του να εκμεταλλεύονται την πλατφόρμα για παράνομες ενέργειες, όπως απάτη, διακίνηση ναρκωτικών, διαδικτυακή παρενόχληση, οργανωμένο έγκλημα, ακόμη και εξύμνηση της τρομοκρατίας. Και αυτό κυρίως λόγω έλλειψης ρυθμιστικών κανόνων και συνεργασίας με τις αρχές.

Ο Ντούροφ συνελήφθη χθες το βράδυ στο αεροδρόμιο Μπουρζέ, στο βόρειο Παρίσι και αναμένεται να παρουσιαστεί σήμερα (25/8) ενώπιον της δικαιοσύνης.

Εχθροί παντού

Πολλές χώρες έχουν προσπαθήσει να μπλοκάρουν το Telegram: το Ιράν και η Ρωσία για υπόθαλψη βίαιων ομάδων της αντιπολίτευσης, η Βραζιλία το 2023 επειδή δεν αποκάλυψε στις αρχές στοιχεία νεοναζιστικών ομάδων, η Ισπανία τον Μάρτιο για παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το Telegram χρηματοδοτούνταν πλήρως από τον Ντούροφ ως το 2018. Η πλατφόρμα, που μετρά περίπου 50 πλήρους απασχόλησης εργαζόμενους, έκανε άνοιγμα στις διαφημίσεις το 2021, τονίζοντας ωστόσο ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών της. Το 2022 δημιούργησε σύστημα premium συνδρομής.

Στους Financial Times ο Ντούροφ διαβεβαίωσε ότι η επιχείρησή του έχει «εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια» έσοδα, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εισαχθεί στο χρηματιστήριο.

Τον Μάρτιο η πλατφόρμα έθεσε σε εφαρμογή σύστημα διαμοιρασμού των εσόδων με τους δημιουργούς περιεχομένου.