Συρία: Απομακρύνονται χιλιάδες άμαχοι Κούρδοι από τη Χασάκα

Αυτό έγινε γνωστό από αυτόπτες μάρτυρες και τον επίσημο εκπρόσωπο της κουρδικής πολιτοφυλακής.

Δεκάδες άμαχοι σκοτώθηκαν τις τελευταίες 48 ώρες, δήλωσε ο εκπρόσωπος των YPG Ρεντούρ Τζελίλ (Rêdûr Xelîl).

Πρόσθεσε δε πως στο διάστημα αυτό δόθηκαν οι σκληρότερες μάχες ανάμεσα στην οργάνωσή του και τις δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης στα πάνω από πέντε χρόνια που διαρκεί ο συριακός εμφύλιος. «Στη Χασάκα διεξάγεται τώρα πραγματικός πόλεμος», είπε χαρακτηριστικα, σύμφωνα με το σχετικό τηλεγράφημα του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Όπως ανέφερε οι περισσότεροι από τους αμάχους που απομακρύνθηκαν ήταν γυναίκες και παιδιά. «Όποιος μπορεί να φέρει όπλα πολεμάει το καθεστώς και τις συμμορίες του», τόνισε.

Η ανακοίνωση των YPG υπογραμμίζει ότι με τις κινήσεις του κάτα των Κούρδων το καθεστώς Άσαντ ενισχύει το Daesh, κάνοντας λόγο για «αυτοκτονία».

Η Χασάκα είναι μια από τις σημαντικότερες πόλεις στο καντόνι Τζαζίρα (Cizîrê‎), ένα από τα τρία του λεγόμενου Δυτικού Κουρδιστάν (Rojava) μαζί με αυτά του Κομπάνι (Kobanî) και του Αφρίν (Efrînê‎).

Σύμφωνα με ντόπιο δημοσιογράφο τον οποίο επικαλείται το Γαλλικό Πρακτορείο, οκτώ αεροπορικές επιδρομές πραγματοποιήθηκαν σήμερα από τις κυβερνητικές δυνάμεις εναντίον στόχων στο νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης, τα δύο τρίτα της οποίας ελέγχονται από τους Κούρδους και το υπόλοιπο από δυνάμεις πιστές στον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντ (Bashar al-Assad).

Τουλάχιστον δεκατρείς άνθρωποι, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, σκοτώθηκαν από το πυροβολικό του συριακού στρατού, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Διπλωματικοί ελιγμοί στον Ευφράτη

Χθες, ήταν η πρώτη φορά από την αρχή της σύγκρουσης στη Συρία, τον Μάρτιο του 2011, που η συριακή πολεμική αεροπορία έπληξε κουρδικές θέσεις. Έως σήμερα οι Κούρδοι και Σύροι καθεστωτικοί απέφευγαν να αντιπαρατεθούν στρατιωτικά, οι μεν πρώτοι εστιάζοντας κατά του ISIS, οι δε δεύτεροι περιορισμένοι στα μέτωπα της δυτικής Συρίας κατά των ανταρτών της σουνιτικής αντιπολίτευσης.

Όπως αναφέρουν κουρδικά δίκτυα, τις ημέρες μετά από την κατάληψη του Μάνμπιτζ σημειώθηκε ένταση ανάμεσα σε δυνάμεις του συριακού στρατού και πολιτοφυλακές Κούρδων στη Χασάκα, αλλά κανείς δεν περίμενε χτυπήματα από αέρος.

Το κουρδικό πρακτορείο Firat (Ajansa Nûçeyan a Firatê – ANF) μεταδίδει ότι οι YPG έχουν προωθηθεί εις βάρος των συριακών μονάδων στη Χασάκα, καταλαμβάνοντας φιλοκυβερνητικές συνοικίες στο κέντρο της πόλης.

Αργότερα, ο συριακός στρατός εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί ήταν η «κατάλληλη απάντηση» της Δαμασκού στην προσπάθεια των Κούρδων να καταλάβουν την πόλη.

Στην όλη υπόθεση εισήλθαν και οι Αμερικανοί που έστειλαν αεροσκάφη της συμμαχίας στην περιοχή ως απάντηση στη Δαμασκό. Όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής ενημέρωσης του Πενταγώνου, Πλοίαρχος Τζεφ Ντέιβις (Jeff Davis), τα δυτικά αεροσκάφη κατέφτασαν την ώρα που αποχωρούσαν τα δύο συριακά Su-24. «Αυτό έγινε για να προστατευτούν οι δυνάμεις της συμμαχίας. Δείξαμε καθαρά ότι τα αμερικανικά αεροσκάφη θα υπερασπιστούν τα χερσαία στρατεύματα αν απειληθούν».

Εκείνες τις ώρες, στο έδαφος επιχειρούσαν και άντρες των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ, οι οποίοι πρώτοι έδωσαν σήμα. Στη συνέχεια, οι Αμερικανοί επικοινώνησαν μέσω ειδικού καναλιού με τους Ρώσους. Οι τελευταίοι διαβεβαίωσαν ότι τα Sukhoi δεν ήταν δικά τους. «Όπως έχουμε πει στο παρελθόν, το συριακό καθεστώς θα ήταν καλύτερα να μην παρεμβαίνει στις συμμαχικές δυνάμεις ή τους εταίρους μας». Ήταν η πρώτη φορά που αμερικανικά αεροσκάφη σηκώθηκαν για να αναχαιτίσουν συριακά, με τον Αμερικανό εκπρόσωπο να σημειώνει ότι «δεν έχει ξαναϋπάρξει τέτοια δράση εναντίον των Κούρδων εκ μέρους του καθεστώτος Άσαντ».

Οι τελευταίες εξελίξεις έρχονται μετά τις κινήσεις προσέγγισης που παρατηρούνται τον τελευταίο μήνα στον άξονα Άγκυρας–Τεχεράνης: με τις προ του πραξικοπήματος δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ (Binali Yildirim) «είμαι σίγουρος πως οι σχέσεις μας με το Ιράν θα ομαλοποιηθούν» και μόλις την περασμένη Τρίτη με δηλώσεις του ιδίου στο κοινοβούλιο για προκαταρκτική συμφωνία με την Τεχεράνη «επί θεμελιωδών αρχών για τη διευθέτηση της συριακής σύγκρουσης».

Η τελευταία αυτή δήλωση επιβεβαιώθηκε την ίδια μέρα από τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών του Ιράν Χοσέιν Τζαμπέρι Ανσάρι (Hossein Jaberi Ansari), ο οποίος υπογράμμισε –σύμφωνα με την αραβόφωνη εφημερίδα του Λονδίνου Al Hayat– ότι «αυτή η συμφωνία σε γενικές γραμμές θα συνεισφέρει στη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για την επίλυση της συριακής κρίσης».

Γίνεται φανερό ότι η ανάδειξη των Κούρδων της Συρίας σε πρωταγωνιστή των συριακών υποθέσεων έχει θορυβήσει Τουρκία και Ιράν. Παρά το γεγονός πως οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαφορετικά στρατόπεδα πάνω στον χάρτη της Συρίας, οι ιρανοτουρκικές σχέσεις δεν έχουν διαρραγεί. Είναι, μάλιστα, οι συναλλαγές χρυσού–πετρελαίου ανάμεσα στις δύο χώρες (ως παράκαμψη του εμπάργκο) που οδήγησαν τον Δεκέμβριο του 2013 στις δικαστικές διώξεις κατά στελεχών του Ερντογάν, σηματοδοτώντας την οριστική σύγκρουση ανάμεσα στο AKP και το κίνημα Γκιουλέν.

«Σε κάποια ζητήματα έχουμε διαφορετικές απόψεις αλλά ποτέ δεν κόψαμε γέφυρες. Από την αρχή της κρίσης στη Συρία δώσαμε έμφαση στον εποικοδομητικό ρόλο που παίζει το Ιράν για μια μόνιμη λύση στη Συρία», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου (Mevlüt Çavuşoğlu) στη κοινή συνέντευξη τύπου που παραχώρησε με τον Ιρανό ομόλογό του πριν από μια εβδομάδα στην Άγκυρα.

Από την πλευρά του ο Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ (Mohammad Javad Zarif) συνεχάρη το τουρκικό έθνος για την στάση του στην απόπειρα πραξικοπήματος. «Έδειξαν στους ανθρώπους της περιοχής ότι δεν θα επιτρέψουν να τους πάρουν τη δημοκρατία και τα δικαιώματά τους μέσω πραξικοπημάτων και χρήσης βίας». Χαιρετώντας την επαναπροσέγγιση Άγκυρας–Μόσχας ο Ζαρίφ είπε ότι «όλα τα μέρη πρέπει να συνεργασούν ώστε να διασφαλιστεί η ειρήνη και να σταματήσουν οι συγκρούσεις στην περιοχή, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε και με την Τουρκία και με τη Συρία για αυτό το θέμα».

Στη συνέχεια ο Ιρανός αξιωματούχος είχε τρίωρη κατ' ιδίαν συνομιλία με τον πρόεδρο Ερντογάν.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ και ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξη τύπου στην Άγκυρα, την Παρασκευή 12 Αυγούστου 2016 - Πηγή: REUTERS/Stringer

Την ίδια Παρασκευή που η Άγκυρα γινόταν αποδέκτης του μηνύματος της Τεχεράνης, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (QSD) –αραβοκουρδική συμμαχία το μεγαλύτερο μέρος της οποίας αποτελείται από μαχητές των YPG– δήλωναν ότι κατέλαβαν τη στρατηγική σημασίας πόλη Μάνμπιτζ (Manbij) δυτικά του Ευφράτη.

Μετά από δύο μήνες μαχών, οι άλλοτε πολιορκημένοι του Κομπάνι κατάφεραν να συντρίψουν τους τζιχαντιστές, αποκόβοντας την Ράκα (Raqqa) –de facto πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία– από τις γραμμές ανεφοδιασμού της στη συροτουρκική μεθόριο. Η νίκη των Κούρδων χαιρετίστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως ένα σημαντικό βήμα για την τελική υποταγή του ISIS και θέτει εκ των πραγμάτων ως επόμενο μεγάλο στόχο την ίδια τη Ράκα.

Οι ΗΠΑ συμμετέχουν ενεργά στην κουρδική προέλαση, προβάλλοντας με τον πιο επίσημο τρόπο τους Κούρδους ως κομβικούς εταίρους στη δυτική συμμαχία υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον κατά του ISIS. Η στάση των Αμερικανών εξοργίζει την Άγκυρα, που πασχίζει να απεγκλωβιστεί απο τις παράτολμες επιλογές της στο συριακό· εκεί όπου κοινό μυστικό παραμένουν οι αμαρτωλές σχέσεις του συστήματος Ερντογάν με τους τζιχαντιστές.

Όμως, και οι Ρώσοι χρησιμοποιήσαν το κουρδικό ζήτημα ως μοχλό πίεσης κατά της Άγκυρας, ανοίγοντας δίαυλο επικοινωνίας με τον Κούρδο ηγέτη Σελαχατίν Ντεμιρτάς (Selahattin Demirtaş) στον απόηχο της κατάρριξης των ρωσικού μαχητικού τον περασμένο Νοέμβριο. Tο τουρκικό κατεστημένο δεν διαχωρίζει το κόμμα του Ντεμιρτάς –τρίτο μεγαλύτερο στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση– από το PKK ή τις YPG.

Μετά το πραξικόπημα, η τουρκική κυβέρνηση υψώνει διαρκώς τους τόνους απέναντι στη Δύση, αφήνοντας να εννοηθεί πως πίσω από την αποτυχημένη απόπειρα κρύβεται αμερικανικός δάκτυλος. Την ίδια στιγμή μοιάζει να δίνει γη και ύδωρ στη Μόσχα, αναζητώντας αγωνιωδώς στηρίγματα.

Κανείς δεν μπορεί ακόμα να πει με βεβαιότητα αν η στάση αυτή συνιστά μια διπλωματική κίνηση υψηλού ρίσκου για απόσπαση ανταλλαγμάτων ή σηματοδοτεί μια γεωπολιτική στροφή άνευ προηγουμένου και την οριστική ενσωμάτωση της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και τα δράματά της– είτε ως μια ισλαμιστική εκδοχή της Αίγυπτο είτε ως μια κοσμική εκδοχή της Σαουδικής Αραβίας, όχι πάντως ως πρότυπο δυτικού τύπου δημοκρατίας στην καρδιά του μουσουλμανικού κόσμου.

Άν κάτι δεν πρέπει κανείς να ξεχνά είναι ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdoğan) περισσότερο από αυταρχικός ηγέτης είναι ένας μάστορας των ελιγμών και πως πίσω από τα δράματα της Μέσης Ανατολής κρύβεται πάντα μια προδοσία. Θα αντέξουν οι Κούρδοι της Σύριας;