Η συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων περιελάμβανε και τον Ναβάλνι - Ήταν στα σκαριά για χρόνια

Ανάμεσα στα 13 άτομα που απελευθερώθηκαν ήταν τρία άτομα που είχαν εργαστεί ως περιφερειακοί συντονιστές του Ναβάλνι σε διάφορες ρωσικές πόλεις και είχαν φυλακιστεί για «εξτρεμισμό», αλλά δεν εκείνος δεν τα κατάφερε καθώς πέθανε - ή δολοφονήθηκε - στη φυλακή.

Μια λεπτομερής έρευνα, όπως αναφέρει ο Guardian της Wall Street Journal σχετικά με τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή περιέγραψε πώς οι ρίζες της βρίσκονταν σε μια συνάντηση στη Γενεύη μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και των ΗΠΑ λίγο αφότου ο Τζο Μπάιντεν έγινε πρόεδρος, πολύ πριν από τη σύλληψη του Αμερικανού δημοσιογράφου Έβαν Γκέρσκοβιτς.

Εκεί, ο Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε τη δημιουργία ενός ειδικού καναλιού για την αντιμετώπιση της ανταλλαγής κρατουμένων, απόηχο μιας ψυχροπολεμικής πρακτικής. Ο Μπάιντεν συμφώνησε. Τελικά, αυτό οδήγησε στην απελευθέρωση από τη Ρωσία της μπασκετμπολίστριας Μπρίτνεϊ Γκράινερ, η οποία συνελήφθη σε αεροδρόμιο της Μόσχας με μια μικρή ποσότητα χασισέλαιου, σε μια κίνηση που φαινόταν να είναι υπολογισμένη για να πάρει έναν Αμερικανό όμηρο. Την αντάλλαξαν με τον Βίκτορ Μπουτ, έναν από τους πιο διαβόητους εμπόρους όπλων στον κόσμο, ο οποίος βρισκόταν υπό κράτηση στις ΗΠΑ.

Στη συνέχεια, η Μόσχα έστρεψε την προσοχή της στον Βαντίμ Κράσικοφ, έναν δολοφόνο που ταξίδεψε στη Γερμανία με διαβατήριο που τον αναγνώριζε ως Βαντίμ Σοκόλοφ και πυροβόλησε έναν εξόριστο Τσετσένο σε ένα πάρκο το 2019. Συνελήφθη ενώ έβγαζε την περούκα του και προσπαθούσε να διαφύγει από τον τόπο του εγκλήματος. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση και ο δολοφόνος αρνήθηκε να μιλήσει κατά την ανάκριση. Ο δημοσιογράφος Κρίστο Γκρόζεφ έλυσε την υπόθεση, ταυτοποιώντας τον ως Κράσικοφ, μέλος μιας επίλεκτης μονάδας της FSB, της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας.

Μια πηγή στη Μόσχα με γνώση των διαπραγματεύσεων επιβεβαίωσε ότι ο Πούτιν είχε εγκρίνει τη συμφωνία, κατ' αρχήν, το φθινόπωρο. «Οι Γερμανοί δεν ήθελαν να παραδώσουν τον Κράσικοφ, αλλά τότε υπήρχε ένα παγκοσμίου φήμης πρόσωπο, ο Ναβάλνι, που ήταν πολύ γνωστός στη Γερμανία, και αυτό ήταν κάτι που μπορούσαν να πουλήσουν, και ήταν μια ευτυχής συνένωση των περιστάσεων: Ο Πούτιν παίρνει τον Κρασίκοφ, οι Γερμανοί παίρνουν τον Ναβάλνι και οι Αμερικανοί παίρνουν πίσω τους Αμερικανούς», δήλωσε η πηγή.

Με αυτό το πράσινο φως, τα κομμάτια άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Έγιναν τηλεφωνήματα στους συμμάχους στη Σλοβενία και τη Νορβηγία για να εξασφαλιστεί η συμφωνία για τους Ρώσους κατασκόπους που είχαν συλληφθεί εκεί να αποτελέσουν μέρος της ανταλλαγής. Η διεύρυνση της ανταλλαγής είχε σκοπό να κάνει την ιδέα της απελευθέρωσης του Κρασίκοφ πιο ευχάριστη στο Βερολίνο. «Έπρεπε πάντα να είναι ένα αρκετά μεγάλο πακέτο, προκειμένου καμία χώρα να μην αναλάβει συγκεκριμένο εσωτερικό πολιτικό ρίσκο. Έπρεπε να είναι ασαφές», δήλωσε ο Γκρόζεφ.

Η έρευνα της Wall Street Journal έδειξε ότι οι διαπραγματεύσεις παρέμεναν τεταμένες, με τη συμμετοχή πολλών παραγόντων στην Ουάσιγκτον, το Βερολίνο και τη Μόσχα. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η Έλα Μίλμαν, η μητέρα του Γκέρσκοβιτς. Τον Ιανουάριο, πέταξε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός για να συναντήσει τον Βόλφγκανγκ Σμιτ, προσωπάρχη του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς. "Έχετε το κλειδί", του είπε. Ο Σμιτ υποσχέθηκε να βοηθήσει και την ίδια μέρα, ο Σολτς και ο Μπάιντεν μίλησαν στο τηλέφωνο. «Για σένα, θα το κάνω αυτό», είπε αργότερα ο Σολτς στον Μπάιντεν, ανέφερε η Journal.

Τελικά, προέκυψε μια συμφωνία οκτώ προς οκτώ, δήλωσε ο Γκρόζεφ. Αυτή θα περιελάμβανε τον Ναβάλνι, τον Γκέρσκοβιτς και τον πρώην Αμερικανό πεζοναύτη Πολ Γουίλαν μεταξύ εκείνων που θα απελευθερώνονταν από τη Ρωσία, ενώ μια παρόμοια ομάδα Ρώσων με εκείνη που είδαμε αυτή την εβδομάδα θα επέστρεφε στη Μόσχα.

Μόλις όλα ήταν έτοιμα, ο Αμπράμοβιτς επέστρεψε στον Πούτιν για την τελική έγκριση και πάλι η απάντηση ήταν θετική.

Στη συνέχεια ήρθαν συγκλονιστικά νέα. Ο 47χρονος Ναβάλνι είχε πεθάνει, από αδιευκρίνιστα αίτια, στην απομακρυσμένη αποικία φυλακών της Αρκτικής όπου κρατούνταν. «Έλαβα επιβεβαίωση ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονταν στο τελικό τους στάδιο το βράδυ της 15ης Φεβρουαρίου», δήλωσε νωρίτερα φέτος η συνεργάτης του Ναβάλνι, Μαρία Πέβτσιχ. «Στις 16 Φεβρουαρίου, ο Αλεξέι σκοτώθηκε».