Σύνοδος Κορυφής: Η τελική «βούλα» για τα ανώτατα αξιώματα της Ε.Ε. - Οι αποφάσεις και οι γκρίνιες

Η διήμερη σύνοδος ξεκινά στις 3 το μεσημέρι παρουσία και του Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκου Μητσοτάκη, ο ρόλος του οποίου υπήρξε καθοριστικός στο να υπάρξει συμφωνία για τα πρόσωπα που θα καταλάβουν τις θέσεις κλειδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αισιόδοξο σενάριο κάνει λόγο για συμφωνία ακόμη και σήμερα, ενώ άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί και περιμένουν ότι το τοπίο θα ξεκαθαρίσει μόνο όταν ξεκινήσει η σύνοδος.

Τι συμφώνησαν για τα πρόσωπα κλειδιά οι Ευρωπαίοι ηγέτες

Οι έξι διαπραγματευτές από τις τρεις πολιτικές οικογένειες, ο Έλληνας και Πολωνός πρωθυπουργός από το ΕΛΚ, ο Γερμανός Καγκελάριος και ο Ισπανός πρωθυπουργός από τους Σοσιαλδημοκράτες και ο Γάλλος Πρόεδρος με τον Ολλανδό πρωθυπουργό από τους κεντρώους-Φιλελεύθερους κατέληξαν σε μια άτυπη συμφωνία, η οποία αναμένεται να επικυρωθεί από τους ευρωπαίους ηγέτες με ειδική πλειοψηφία. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι:

• η πρόταση πρέπει να υπερψηφιστεί από το 55% των κρατών μελών — στην πράξη αυτό σημαίνει 15 από τα 27 κράτη μέλη
• η πρόταση πρέπει να υποστηριχθεί από κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ

Τα πρόσωπα αυτά είναι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το ΕΛΚ, υποψήφια για μια δεύτερη θητεία στην Προεδρία της Κομισιόν, ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, από τους Σοσιαλδημοκράτες, υποψήφιος για Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για θητεία 2,5 ετών με δυνατότητα ανανέωσης και η Εσθονή πρωθυπουργός, Κάγια Κάλας, υποψήφια για Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε..

Ευρωπαϊκή πηγή παραδέχθηκε ότι «μπορεί να υπάρχουν επιφυλάξεις» από έναν ή δύο ηγέτες, κρίνοντας ωστόσο ότι τα πρόσωπα είναι τα «κατάλληλα» και παράλληλα τηρείται η ισορροπία γεωγραφίας, πολιτικής και φύλου.

Η στάση της Ιταλίας

Μία από τους ηγέτες που δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά της για τις εξελίξεις είναι η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι. Η ίδια έχει καταγγείλει τη συμφωνία και έχει δηλώσει ότι για πολλοστή φορά δεν συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, παρόλο που η πολιτική της ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πλέον η τρίτη μεγαλύτερη μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Οι ηγέτες της Ε.Ε. μπορούν να προωθήσουν τη συμφωνία για τις θέσεις κλειδιά χωρίς την Μελόνι, αλλά οι ισορροπίες είναι ευαίσθητες, δεδομένου του ρόλου της Ιταλίας ως ενός από τα ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Ελπίζω ότι θα έχουμε την τρίτη μεγαλύτερη χώρα της ευρωζώνης στο πλευρό μας», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε. πριν από τη συνάντηση.

Το πιο πιθανό είναι ότι θα υπάρξει σκληρή διαπραγμάτευση και ενδεχομένως θα υπάρξουν ανταλλάγματα προς την Ιταλίδα πρωθυπουργό, ίσως μια θέση αντιπροέδρου στην Κομισιόν σε συνδυασμό με ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο.

Τελευταία η σύνοδος για τον Ρούτε

Αυτή η σύνοδος κορυφής θα είναι η τελευταία για τον απερχόμενο Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, ο οποίος είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 2010.

Ο Ρούτε, το κόμμα του οποίου έχασε τις ολλανδικές εκλογές πέρυσι, γίνεται ο επόμενος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, αφού και τα 32 μέλη της συμμαχίας συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα ότι θα διαδεχθεί τον Γενς Στόλτενμπεργκ.

Στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες θα μεταβεί ο υποψήφιος πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ντικ Σουφ.

Πλούσια η ατζέντα των συνομιλιών

Η νέα ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι το μόνο σημαντικό θέμα συζήτησης καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, θέματα ασφάλειας και άμυνας, καθώς και για την ανταγωνιστικότητα. Για την έγκριση απαιτείται συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών. Άγνωστο παραμένει αν η Ουγγαρία θα αντιταχθεί, λόγω αντιρρήσεων στον διορισμό των προσώπων για τα κορυφαία αξιώματα. Ωστόσο, ευρωπαϊκή πηγή ανέφερε ότι η Ουγγαρία έχει υποβάλει κάποιες τροπολογίες, αλλά δεν έχει εκφράσει τέτοια πρόθεση.

Ασφάλεια και Άμυνα

Σημαντική κρίνεται η συζήτηση που θα γίνει για τον τομέα της ασφάλειας και άμυνας. Στο σχέδιο συμπερασμάτων αναφέρεται ότι η ΕΕ πρέπει «να μειώσει τη στρατηγική της εξάρτηση, να αυξήσει τη συνολική αμυντική ετοιμότητα και τις δυνατότητές της και να ενισχύσει περαιτέρω την αμυντική της τεχνολογική και βιομηχανική βάση αναλόγως». Σε συνέχεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για το ζήτημα της κινητοποίησης κονδυλίων για την ευρωπαϊκή άμυνα, με αρκετές χώρες να πιέζουν για αυξημένες επενδύσεις στον τομέα αυτόν.

Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, οι «27» αναμένεται να καλέσουν «την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ να παρουσιάσουν τις επιλογές χρηματοδότησης «για την ενίσχυση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης και την κάλυψη κρίσιμων κενών». Οι επιλογές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν νέους ίδιους πόρους, δυνατότητα δανείου και κινητοποίηση της ΕΤΕπ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Η Επιτροπή είχε αναλάβει να παρουσιάσει μια έκθεση επ' αυτού, όμως τελικά η έκθεση θα υποβληθεί προφορικά από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ουκρανία

Το πρώτο θέμα στην ατζέντα, ωστόσο, θα είναι η Ουκρανία, παρουσία του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Αυτή θα είναι μια ευκαιρία να συζητήσουμε την κατάσταση επί τόπου, αλλά και να λάβουμε υπόψη ορισμένα επιτεύγματα από την τελευταία μας συνάντηση», τονίζει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, στην καθιερωμένη επιστολή-πρόσκληση προς τους 27 ηγέτες. Κατά τη συνάντηση, αναμένεται να υπογραφεί η συμφωνία ασφαλείας μεταξύ της ΕΕ και του Κιέβου, η οποία περικλείει τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η ΕΕ έναντι της Ουκρανίας, όσον αφορά την ασφάλεια και την άμυνα, αλλά και σε ότι αφορά τη διαδικασία ένταξής της στην ΕΕ, την οικονομική υποστήριξη και την ανασυγκρότησή της.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να ζητήσει να εντατικοποιηθεί η παροχή στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. «Συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, πυρομαχικά και πύραυλοι χρειάζονται επειγόντως για την προστασία του πληθυσμού της Ουκρανίας και των ζωτικών ενεργειακών υποδομών», αναφέρεται στο σχέδιο συμπερασμάτων.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται, επίσης, να τονίσουν ότι προκειμένου να βοηθήσει καλύτερα στην κάλυψη των αναγκών εκπαίδευσης του ουκρανικού στρατού, «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να αυξήσει περαιτέρω την ικανότητα της Αποστολής Στρατιωτικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποστήριξη της Ουκρανίας (EUMAM Ukraine)».

Μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σχετικά με τη χρήση έκτακτων εσόδων από δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, τον Ύπατο Εκπρόσωπο και το Συμβούλιο της ΕΕ να συνεχίσουν τις εργασίες για την παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης στην Ουκρανία «μέχρι το τέλος του έτους με τη μορφή δανείων. Ο στόχος είναι να συγκεντρωθούν περίπου 50 δισεκ. ευρώ, σε συνεργασία με τους εταίρους της ΕΕ, για να καλυφθούν οι στρατιωτικές ανάγκες και η ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.

Μέση Ανατολή

Σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή, στην επιστολή του προς τους «27», ο Σαρλ Μισέλ τονίζει ότι η ΕΕ θα ζητήσει την πλήρη εφαρμογή των όρων της πρότασης του Προέδρου των ΗΠΑ, για κατάπαυση του πυρός, όπως ορίζεται στο Ψήφισμα 2735 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και την εφαρμογή των διαταγών του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να επαναλάβουν την έκκλησή τους για άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, απελευθέρωση όλων των ομήρων και αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Θα επαναλάβουν, επίσης, την ακλόνητη δέσμευσή τους για μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη στη βάση της λύσης των δύο κρατών.

Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, οι «27» αναμένεται να καλέσουν το Ισραήλ να σταματήσει τη στρατιωτική χερσαία επιχείρηση στη Ράφα.

Σε ό,τι αφορά την αυξανόμενη ένταση μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, και τις ανησυχίες για περιφερειακή κλιμάκωση, οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να καλέσουν όλες τις πλευρές για αυτοσυγκράτηση, αποτροπή περαιτέρω κλιμάκωσης και συμμετοχή σε διεθνείς διπλωματικές προσπάθειες.

Μεταναστευτικό

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν μια σύντομη συζήτηση για το μεταναστευτικό ζήτημα. Η Πρόεδρος της Επιτροπής απέστειλε στους ευρωπαίους ηγέτες μια νέα επιστολή σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην ευρωπαϊκή μετανάστευση και την πολιτική ασύλου, στην οποία αναφέρεται ότι η Επιτροπή ενδιαφέρεται για τη δυνατότητα εξέτασης καινοτόμων λύσεων και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.