Έκρηξη που συμβαίνει κάθε 80 χρόνια θα εμφανίσει ένα «νέο αστέρι» στον ουρανό

«Πρόκειται για ένα γεγονός που συμβαίνει μία φορά στη ζωή μας και θα δημιουργήσει πολλούς νέους αστρονόμους εκεί έξω, δίνοντας στους νέους ανθρώπους ένα κοσμικό γεγονός που μπορούν να παρατηρήσουν οι ίδιοι, να κάνουν τις δικές τους ερωτήσεις και να συλλέξουν τα δικά τους δεδομένα», δήλωσε η Δρ. Rebekah Hounsell από το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA. «Αυτό θα τροφοδοτήσει την επόμενη γενιά επιστημόνων».

Το φαινόμενο, γνωστό ως καινοφανής αστέρας (νόβα) θα συμβεί στον αστερισμό Corona Borealis ή Στέφανο Βόρειο όπως τον ονόμασαν οι αρχαίοι Έλληνες που τον σημείωσαν, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ των αστερισμών Βοώτη και Ηρακλή.

Ενώ ένας υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) είναι ο εκρηκτικός θάνατος ενός μεγάλου άστρου, ο καινοφανής αστέρας είναι η ξαφνική, σύντομη έκρηξη ενός καταρρεύσαντος αστεριού, γνωστού ως λευκός νάνος. Ο λευκός νάνος παραμένει άθικτος, απελευθερώνοντας υλικό σε έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο που μπορεί να διαρκέσει για χιλιάδες χρόνια.

«Δεν βλέπουμε συχνά μια επαναλαμβανόμενη έκρηξη κατά τη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, και σπάνια μια τόσο σχετικά κοντά στο δικό μας σύστημα», δήλωσε η Hounsell. «Είναι απίστευτα συναρπαστικό να έχουμε αυτή τη θέση στην πρώτη σειρά».

Το T Coronae Borealis, με το παρατσούκλι «φλογερό αστέρι» είναι ένα δυαδικό σύστημα στον Corona Borealis που περιλαμβάνει έναν νεκρό λευκό νάνο και έναν γερασμένο ερυθρό γίγαντα. Οι ερυθροί γίγαντες σχηματίζονται όταν τα αστέρια έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα υδρογόνου για την πυρηνική σύντηξη και αρχίζουν να πεθαίνουν.

Πώς γίνεται η έκρηξη

Κάθε 80 χρόνια περίπου, το T Coronae Borealis βιώνει ένα εκρηκτικό γεγονός. Τα αστέρια του ζεύγους που βρίσκονται σε τροχιά είναι αρκετά κοντά το ένα στο άλλο ώστε να αλληλεπιδρούν βίαια. Ο ερυθρός γίγαντας γίνεται όλο και πιο ασταθής με την πάροδο του χρόνου καθώς θερμαίνεται, αποβάλλοντας τα εξωτερικά του στρώματα που προσγειώνονται ως ύλη στον λευκό νάνο.

Η ανταλλαγή της ύλης προκαλεί τη σταδιακή θέρμανση της ατμόσφαιρας του λευκού νάνου, μέχρι να βιώσει μια ανεξέλεγκτη θερμοπυρηνική αντίδραση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας καινοφανής αστέρας, όπως φαίνεται στο παρακάτω animation της NASA.

Η πρώτη καταγεγραμμένη παρατήρηση της έκρηξης του T Coronae Borealis ήταν το φθινόπωρο του 1217, και η πιο πρόσφατη το 1946.

Πότε και πώς θα φανεί από τη Γη

«Οι περισσότεροι καινοφανείς αστέρες συμβαίνουν απροσδόκητα, χωρίς προειδοποίηση», δήλωσε ο William J. Cooke, επικεφαλής του Γραφείου Μετεωροειδών Περιβάλλοντων της NASA. «Ωστόσο, ο T Coronae Borealis είναι ένας από τους 10 επαναλαμβανόμενους καινοφανείς στο γαλαξία».

«Γνωρίζουμε από την τελευταία έκρηξη το 1946 ότι το αστέρι θα εξασθενίσει για λίγο περισσότερο από ένα χρόνο πριν αυξηθεί ραγδαία η φωτεινότητά του. Το T Coronae Borealis άρχισε να εξασθενεί τον Μάρτιο του περασμένου έτους, οπότε ορισμένοι ερευνητές αναμένουν ότι θα γίνει νόβα μεταξύ τώρα και του Σεπτεμβρίου».

Το αστρικό σύστημα, που βρίσκεται 3.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη και συνήθως είναι πολύ αμυδρό για να το δούμε με γυμνό μάτι, αναμένεται να φτάσει σε επίπεδο φωτεινότητας παρόμοιο με αυτό του Πολικού Αστέρα.

Μόλις η φωτεινότητα του νόβα κορυφωθεί, θα είναι σαν να έχει εμφανιστεί ένα νέο αστέρι – ένα αστέρι που θα είναι ορατό για λίγες ημέρες χωρίς εξοπλισμό και για λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα με κιάλια, προτού εξασθενίσει και εξαφανιστεί από το οπτικό μας πεδίο για άλλα 80 χρόνια περίπου.

Ο καινοφανής αστέρας θα εμφανιστεί σε ένα μικρό τόξο μεταξύ των αστερισμών του Βοώτη και του Ηρακλή και θα είναι ορατός από το βόρειο ημισφαίριο.

Με πληροφορίες από: ‘Once-in-a-lifetime’ explosion will bring a new star to the night sky by Ashley Strickland, CNN