Νέα Καληδονία: Φουντώνουν οι διαδηλώσεις - Έξι νεκροί στη γαλλική αποικία του Ειρηνικού

Το αρχιπέλαγος της Νέας Καληδονίας είναι γαλλική επικράτεια από τα μέσα του 19ου αιώνα με ταραχώδη όμως ιστορία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Μετά από τρία δημοψηφίσματα (2018, 2020,2021 ) για ανεξαρτησία κατά τα οποία η πλειοψηφία ψήφισε κατά (αν και στο δημοψήφισμα του 2021 ήταν πάνω από 55% η αποχή), η Νέα Καληδονία παραμένει γαλλική κτήση με την πρωτεύουσά της Νουμέα να βρίσκεται 18.000 χλμ. μακριά από το Παρίσι, στον Ειρηνικό Ωκεανό ανατολικά της Αυστραλίας.

Εδώ και μία εβδομάδα οι κάτοικοι βιώνουν ανεκδιήγητες βιαιότητες με μπλόκα συγκρούσεις, φωτιές, πολλούς τραυματίες αλλά και έξι νεκρούς εκ των οποίων δυο χωροφύλακες.

Μέγας εχθρός είναι το γαλλικό κράτος που επιχειρεί συνταγματική αναθεώρηση δίνοντας δικαίωμα ψήφου για τις περιφερειακές εκλογές σε κοντά 25.000 επιπλέον άτομα που γεννήθηκαν ή ζουν στη χώρα τουλάχιστον για μια δεκαετία.

Η συνταγματική αναθεώρηση που ψηφίστηκε από τη γαλλική Βουλή τη νύχτα της περασμένης Τρίτης 14 προς την Τετάρτη 15/5, αποσκοπεί να διευρύνει το εκλογικό σώμα στις περιφερειακές εκλογές, που θεωρούνται κρίσιμες στο αρχιπέλαγος. Εκείνοι που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας εκτιμούν πως έτσι κινδυνεύει να μειωθεί το εκλογικό βάρος τους.

Οι κάτοικοι της Νέας Καληδονίας χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες στους αυτόχθονες τους λεγόμενους Κανάκ (Kanak) με 41% του πληθυσμού και τους απογόνους των λευκών αποίκων ονόματι Καλντός ( Caldoches). Οι φόβοι των Κανάκ είναι ότι με τη μεταρρύθμιση ευνοούνται οι Καλντός ενώ οι ίδιοι θα χάσουν δυνάμεις, πράγμα που δεν αποδέχονται.

Η εκτελεστική εξουσία και η κυβέρνηση ελπίζουν στη σύναψη μιας «συλλογικής συμφωνίας» μεταξύ των τοπικών φορέων, η οποία και θα έχει προτεραιότητα έναντι του ψηφισθέντος κειμένου της αναθεώρησης.

Τις ταραχές, τις πιο σοβαρές στη Νέα Καληδονία από τη δεκαετία του 1980, πυροδότησε η συγκεκριμένη εκλογική μεταρρύθμιση που προκάλεσε την οργή όσων τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας.

Ένας Καλντός (απόγονοες ευρωπαίων αποίκων) σκοτώθηκε το μεσημέρι και άλλοι δύο άνδρες τραυματίστηκαν στην Καάλα-Γκόμεν (βόρεια) σε ανταλλαγή πυρών σε ένα οδόφραγμα που έστησαν οι διαδηλωτές.

Είναι ο πρώτος θάνατος εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Νουμέα, της «πρωτεύουσας» της Καληδονίας, όπου επικεντρώνονται μέχρι τώρα οι κυρίως αστικές ταραχές.

Εκτός από τους έξι νεκρούς - δύο χωροφύλακες και τέσσερις άμαχοι εκ των οποίων τρεις Κανάκ (αυτόχθονες μελανησιακής καταγωγής) και ένας Καλντός - εκατοντάδες είναι οι τραυματίες, σύμφωνα με τις αρχές.

«Είμαστε υπό πολιορκία»

Χθες, Παρασκευή (17/5), το βράδυ, η άφιξη 1.000 επιπρόσθετων ενισχύσεων, πέραν των 1.700 που είχαν ήδη αναπτυχθεί, έδειξε την αποφασιστικότητα των γαλλικών αρχών να ανακτήσουν τον έλεγχο της κατάστασης.

«Οι μέρες μοιάζουν με πυρκαγιά, δήλωσε στο δίκτυο BFMTV η δήμαρχος της Νουμέα, Σόνια Λαγκάρντ, του κόμματος «Αναγέννηση» του προέδρου Μακρόν.

«Αυτή τη στιγμή που σας μιλώ υπάρχουν οδοφράγματα στην ανατολική Νουμέα που έχουν στήσει οι αυτονομιστές. Βλέπω όλες αυτές τις καταστροφές, ιδιωτικές ή δημόσιες περιουσίες που καίγονται, είναι καταστροφή», συνέχισε, λέγοντας πως η κατάσταση δεν βελτιώνεται και καταλήγει: «Μπορούμε να πούμε πως είμαστε σε μια πόλη υπό πολιορκία; Ναι, πιστεύω ότι μπορούμε να το πούμε», πρόσθεσε.

Όταν της τέθηκε ερώτηση για το ύψος των ζημιών, είπε πως είναι αδύνατο να υπολογιστούν. «Είναι τόσες οι δημοτικές δομές που έχουν καεί, κέντρα, σχολεία».

Ζημιές εκατομμυρίων

Σύμφωνα με τοπικές εκτιμήσεις, το ύψος των ζημιών ανερχόταν την Πέμπτη, στα 200 εκατ. ευρώ.

Η καθημερινή ζωή των κατοίκων της Νέας Καληδονίας γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Οι ζημιές περιπλέκουν τον ανεφοδιασμό των καταστημάτων καθώς και τη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, κυρίως στον τομέα της υγείας.

Στη συνοικία Μαζέντα της Νουμέα, ο δρόμος είναι γεμάτος μπάζα και απανθρακωμένα αυτοκίνητα που αποτυπώνουν τις νυχτερινές ταραχές, μεταδίδει το AFP. Μια σημαντική αστυνομική δύναμη έχει αναπτυχθεί εκεί.

Μια πιτσαρία και ένα γιαπωνέζικο εστιατόριο έγιναν στάχτη, όμως ένα σουπερμάρκετ ακριβώς δίπλα άνοιξε και πάλι μόνο για μερικές ώρες, με εκατοντάδες ανθρώπους να σχηματίζουν ουρά απέξω.

Η κυβέρνηση της Νέας Καληδονίας έκανε έκκληση να διαλυθούν τα οδοφράγματα. «Αυτή τη στιγμή σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι», είπε ο Βαϊμούα Μουλιάβα, μέλος της κυβέρνησης, αρμόδιος για τη δημόσια υπηρεσία.

«Άνθρωποι πεθαίνουν ήδη όχι εξαιτίας ένοπλων συγκρούσεων, αλλά γιατί δεν έχουν πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη, δεν έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα».

Οι γαλλικές αρχές ελπίζουν πως η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κηρύχθηκε την Πέμπτη 16/5 θα βοηθήσει να υποχωρήσει η βία, που ξέσπασε τη Δευτέρα έπειτα από κινητοποίηση εναντίον μιας αμφιλεγόμενης εκλογικής μεταρρύθμισης, από εκπροσώπους των αυτοχθόνων Κανάκ.

Απαντώντας, η κυβέρνηση έστειλε αστυνομικές ενισχύσεις, απαγόρευσε το Tik-Tok και ανέπτυξε στρατιώτες.

Τι λέει το Παρίσι

Ο εκπρόσωπος του γαλλικού κράτους στη Νέα Καληδονία, Λουί ντε Φρανκ, παραδέχθηκε χθες (17/5)πως τρεις υποβαθμισμένες συνοικίες της Νουμέα, που κατοικούνται στην πλειονότητά τους από Κανάκ, παραμένουν «στα χέρια ταραξιών».

Υποσχέθηκε την κινητοποίηση του κράτους προκειμένου να «οργανώσει την αποστολή ειδών πρώτης ανάγκης» καθώς και μια «αερογέφυρα» ανάμεσα στην ηπειρωτική Γαλλία και το αρχιπέλαγός της, που απέχουν περισσότερα από 16.000 χιλιόμετρα.

Η βία «κατέστρεψε» το 80% με 90% την εμπορικής αλυσίδας διανομής της πόλης, σύμφωνα με το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο της Νέας Καληδονίας και οι εμπορικές πτήσεις παραμένουν σε αναστολή.

Στο Παρίσι, το υπουργείο Δικαιοσύνης ζήτησε από την εισαγγελία «τη μεγαλύτερη αυστηρότητα για τους δράστες βίαιων ενεργειών». Ο Ερίκ Ντιπόν-Μορετί πρόσθεσε πως προβλέπεται η μεταφορά στη μητρόπολη των «εγκληματιών» που συνελήφθησαν «προκειμένου να μην υπάρξουν μολύνσεις (...) των πιο ευαίσθητων πνευμάτων».

Παράλληλα, η γαλλική δικαιοσύνη ξεκίνησε έρευνα για τους υποκινητές των ταραχών, θέτοντας κυρίως στο στόχαστρο τη συλλογικότητα CCAT (Cellule de coordination des action de terrain), την πιο ριζοσπαστική πτέρυγα όσων τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας.

Συνολικά, από την Κυριακή, 163 άνθρωποι έχουν τεθεί υπό κράτηση, εκ των οποίων 26 έχουν οδηγηθεί ενώπιον της δικαιοσύνης, σύμφωνα με την εισαγγελία.

Την Πέμπτη, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν χαρακτήρισε την CCAT «μαφιόζικη» οργάνωση.

Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, τότε το κείμενο που ψηφίσθηκε στη Βουλή θα πρέπει να επικυρωθεί σε συνεδρίαση του Κογκρέσου (Βουλή και Γερουσία) στις Βερσαλλίες. Ο Εμανουέλ Μακρόν επιχείρησε χθες (17/5) να λύσει το θέμα μέσω τηλεδιάσκεψης εισέπραξε όμως την ειρωνεία των αυτονομιστών με την αποχή τους.

Σήμερα τη σκυτάλη πήρε ο πρωθυπουργός Αττάλ, ενώ ο Ζεράρ Νταρμανέν, κατηγόρησε χθες το Αζερμπαϊτζάν για παρέμβαση στο γαλλικό αρχιπέλαγος.

«Δεν είναι φαντασία είναι πραγματικότητα» δήλωσε χθες ο υπουργός στην κρατική τηλεόραση France 2.

«Αυταρχικά καθεστώτα όπως η Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν αλλά και η Κίνα επωφελούνται από το παραμικρό ελάττωμα στις κοινωνίες μας, αρπάζουν την ευκαιρία για να πολώσουν τη δημόσια συζήτηση και να δημιουργήσουν χάος».

Χθες η CCAT ζήτησε «χρόνο ηρεμίας ώστε να αναχαιτιστεί η κλιμάκωση της βίας». Ένα από τα μέλη της, ο Ροκ Αοκάς, δήλωσε στη δημόσια γαλλική ραδιοφωνία RFI, πως η οργάνωσή του «δεν έχει καλέσει στη βία», αποδίδοντας τις ταραχές σε έναν «περιθωριοποιημένο στην πλειονότητά του πληθυσμό Κανάκ».

Στο πολιτικό μέτωπο, έπειτα από την ακύρωση μιας βιντεοδιάσκεψης με αιρετούς της Νέας Καληδονίας την Πέμπτη, ο πρόεδρος Μακρόν ξεκίνησε χθες τις συνομιλίες με ορισμένους από αυτούς όμως η υπηρεσία Τύπου της γαλλικής προεδρίας αρνήθηκε να πει περισσότερα.