Πέθανε στην εξορία ο πρώτος αστροναύτης της Συρίας Μοχάμαντ Φαρίς

Το 1987, ο Φαρίς, πέρασε οκτώ ημέρες στο διάστημα με το πρόγραμμα διαστημικών πτήσεων Interkosmos της Σοβιετικής Ένωσης. Ο πιλότος της Συριακής Πολεμικής Αεροπορίας πέταξε με ένα σοβιετικό πλήρωμα στον διαστημικό σταθμό Mir και έγινε ο πρώτος και μοναδικός Σύρος αστροναύτης και ο δεύτερος Άραβας που έφτασε στο διάστημα.

Οι Σύροι συγκεντρώθηκαν για να παρακολουθήσουν τη στιγμή που ο πρώην πρόεδρος της Συρίας Χαφέζ Αλ Ασαντ, πατέρας του σημερινού προέδρου Μπασάρ, μίλησε με τον Φαρίς κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας που μεταδόθηκε ζωντανά από την κρατική τηλεόραση, ενώ ήταν στο διάστημα, και τον ρώτησε τι μπορούσε να δει. Ο Φαρίς απάντησε: «Βλέπω την αγαπημένη μου χώρα, τη βλέπω υπέροχη και όμορφη όπως πραγματικά είναι». Αυτά τα λόγια, αν και φαινομενικά αθώα, σημάδεψαν την αρχή της πτώσης του.

Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2023 που προβλήθηκε στο ειδησεογραφικό δίκτυο Al Jazeera, ο Φαρίς αποκάλυψε ότι είχε επιλέξει να μην διαβάσει μια προγραμμένη ομιλία κατά τη διάρκεια της ζωντανής τηλεφωνικής συνομιλίας και αντ' αυτού έκανε διαφήμιση της χώρας του, ενοχλώντας τον Σύριο δικτάτορα που δεν είχε συνηθίσει να μοιράζεται τα φώτα της δημοσιότητας με άλλον.

Με την επιστροφή του στη Συρία, ο Φάρίς αναγνωρίστηκε ως εθνικός ήρωας από δεκάδες χιλιάδες Σύρους. Ωστόσο, ο Χαφέζ Αλ Ασαντ είχε διαφορετική άποψη. Κατά τη διάρκεια μιας τελετής απονομής μεταλλίων, όπου το πρωτόκολλο ήταν να κρεμάσει ο πρόεδρος το μετάλλιο στο λαιμό του, ο Φαρίς δέχτηκε το μετάλλιο σε ένα κουτί.

Ο Φαρίς είπε σε συνέντευξή του ότι τα τελευταία χρόνια ότι είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Άσαντ να χρηματοδοτήσει ένα εθνικό διαστημικό πρόγραμμα για να βοηθήσει στην εκπαίδευση περισσότερων Σύριων να ακολουθήσουν τα βήματά του στο διάστημα, αλλά ο Άσαντ αρνήθηκε επειδή –σύμφωνα με τον Φάρις– δεν ενδιαφερόταν να βοηθήσει τους συμπατριώτες του να εξελιχθούν.

Ο Φαρίς έζησε μια ήρεμη ζωή στο Χαλέπι μετά την επιστροφή του στη Γη. Μετά τον θάνατο του Χαφέζ Αλ Άσαντ και την ανάληψη του γιου του Μπασάρ στην προεδρία, ο Φαρίς υποστήριξε τη συριακή επανάσταση που ξεκίνησε το 2011. Το 2012 αυτομόλησε και αντιτάχθηκε δημόσια στο συριακό καθεστώς, βάζοντας τη ζωή της οικογένειάς του και τον εαυτό του σε κίνδυνο.

«Όταν αποφασίσαμε να φύγουμε από τη Συρία, σκόρπισα τα παιδιά μου σε διάφορες γειτονιές του Χαλεπίου για να συναντηθούμε σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Φύγαμε με ένα αυτοκίνητο με το άτομο που μας βοήθησε να δραπετεύσουμε», είπε ο Φαρίς στο Al Jazeera το 2023.

«Υπήρχε ένα ελικόπτερο που πετούσε από πάνω, αλλά μόλις μπήκαμε σε μια πόλη όπου ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός είχε πολυβόλα, αποσύρθηκαν», πρόσθεσε ο Φαρίς.

Μέρες αργότερα μετακόμισε στην Τουρκία για να ζήσει ως πρόσφυγας. Έγινε πολύ δημοφιλής στην κοινότητα των Σύριων προσφύγων στην Κωνσταντινούπολη. Το 2020, έλαβε την τουρκική υπηκοότητα.

Στον Φαρίς, ο οποίος είχε ζήσει στη Ρωσία μεταξύ 1985-1987 για εκπαίδευση, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος όμως ήταν επικριτικός για την υποστήριξη της Ρωσίας στο συριακό καθεστώς.

Σε συνέντευξή του στο AP τον Μάρτιο του 2016, είπε ότι λυπάται που η Μόσχα στήριξε τη δικτατορία στη Συρία: «Λυπάμαι πολύ για τη ρωσική παρέμβαση, η οποία στάθηκε στο πλευρό του δικτάτορα Μπασάρ Αλ Άσαντ που σκοτώνει τον συριακό λαό με τα αεροπλάνα του.