Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου: Το βάρος στους «27» - Τι σημαίνουν τα μέτρα για την Ελλάδα

Κόντρα στις αντιδράσεις, οι ευρωβουλευτές υπερψήφισαν και τα πέντε νομοθετικά κείμενα που αφορούν στις διαδικασίες ασύλου, τη διαχείριση των μεταναστευτικών κρίσεων και την προστασία των συνόρων. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης που παρουσίασε ο εισηγητής Tomas TOBÉ (ΕΛΚ, Σουηδία), με 322 ψήφους υπέρ, 266 κατά και 31 αποχές.

Τι προβλέπει το Σύμφωνο

Αυτό το νέο «Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» ενισχύει τους ελέγχους στις αφίξεις στα σύνορα των 27 κρατών-μελών και δημιουργεί ένα σύστημα αλληλεγγύης. Για παράδειγμα, τα κράτη - μέλη πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, θα πρέπει να ενισχύσουν τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τα κράτη-μέλη της κεντρικής και βόρειας ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία ή το Λουξεμβούργο, θα πρέπει να δέχονται έναν συγκεκριμένο αριθμό μεταναστών, ή να καταβάλουν χρήματα στα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής.

Πιο συγκεκριμένα, στο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης, κομβική θεωρείται η καθιέρωση της υποχρεωτικής αλληλεγγύης, με βάση την οποία όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να συνεισφέρουν στη διαχείριση του μεταναστευτικού, είτε οικονομικά είτε φιλοξενώντας μετανάστες, είτε παρέχοντας επιχειρησιακή υποστήριξη.

Οι νέοι κανόνες ρυθμίζουν τον τρόπο αντιμετώπισης των ατόμων που φτάνουν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, τη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου και την ταυτοποίηση αυτών που φτάνουν. Καθορίζονται επίσης νέα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας (πρώην κανόνες του Δουβλίνου).

Σε κάθε περίπτωση, εισηγητές του Συμφώνου ξεκαθάριζαν ότι οι πέντε νόμοι είναι στην πραγματικότητα ενιαίοι. Αν το Ευρωκοινοβούλιο απέρριπτε έστω και έναν, θα κατέπεφτε όλο το Σύμφωνο. Το νέο Σύμφωνο κατά πολλούς θεωρείται από τους μεγαλύτερους πολιτικούς φακέλους της παρούσας θητείας.

Ποιοι διαφωνούν

Την αντίθεσή τους στο νέο Σύμφωνο έχουν εκφράσει γνωστές περιπτώσεις, όπως οι νομοθέτες του ουγγρικού κόμματος του Βίκτορ Ορμπάν Fidesz, αλλά και η ακροδεξιά ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) που στους κόλπους της περιλαμβάνει τη Λέγκα της Ιταλίας, τον Εθνικό Συναγερμό της Γαλλίας και τη γερμανική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα αποδεχθεί έναν μηχανισμό μετεγκατάστασης μεταναστών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά την έγκριση της νομοθεσίας για τη μετανάστευση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Παράλληλα, αντιδράσεις υπάρχουν και στο εσωτερικό των κυρίαρχων ευρωομάδων, με πιο ισχυρό μπλοκ αυτό των 16 Ιταλών ευρωβουλευτών των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.

«Όχι» στο νέο Σύμφωνο και από το λαϊκίστικο Κίνημα Πέντε Αστέρων της Ιταλίας, που θεωρεί ότι είναι άχρηστο για τη χώρα του αλλά και επιζήμιο για τα δικαιώματα των μεταναστών, ενώ οι ευρωβουλευτές του κόμματος της Τζόρτζια Μελόνι «Τα Αδέρφια της Ιταλίας», που συγκατοικεί με τους Ευρωπαϊκούς Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), με κυρίαρχης την πολωνική αντιπροσωπεία του Νόμου και της Δικαιοσύνης που αντιτίθεται στις αλλαγές, είχαν προαναγγείλει ότι «θα εξετάσουν κάθε φάκελο ξεχωριστά».

Αντιστάσεις εκφράστηκαν επίσης από τους 72 ευρωβουλευτές των Πρασίνων και τους 37 της Αριστεράς, κάνοντας λόγο για αυστηρές διατάξεις που θα υποβαθμίσουν τη διαδικασία ασύλου και θα επιτρέψουν παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Απομένει η έγκριση του Συμβουλίου

Μόλις το Συμβούλιο εγκρίνει επίσημα τη νέα δέσμη μέτρων, οι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναμένεται να αρχίσουν να εφαρμόζονται σε δύο χρόνια.

Όσον αφορά την οδηγία για τις συνθήκες υποδοχής, τα κράτη-μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τις αλλαγές στην εθνική τους νομοθεσία.

Με την έγκριση του συμφώνου, το Κοινοβούλιο ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών για την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στην αντιμετώπιση όλων των μορφών παράτυπης μετανάστευσης και την ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με παράλληλο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ομοιόμορφη εφαρμογή κοινών κανόνων σε όλα τα κράτη-μέλη σχετικά με τη χώρα υποδοχής μεταναστών, την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ και τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης και του δίκαιου καταμερισμού ευθυνών, όπως διατυπώνονται στις προτάσεις της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.

Μετσόλα: «Γράψαμε ιστορία»

Αμέσως μετά την υπερψήφιση των πέντε νομοθετικών κειμένων, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα τόνισε ότι «γράψαμε ιστορία». Σε ανάρτησή της στο Χ, σημείωσε ότι «κρατήσαμε τον λόγο μας», προσθέτοντας ότι το το σύμφωνο συνιστά μια «ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης». Παράλληλα, η κεντροδεξιά πανηγύρισε για την έγκριση του μεταναστευτικού συμφώνου.

Ο ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Τόμας Τομπέ υποστήριξε ότι το Ευρωκοινοβούλιο έβαλε «με επιτυχία τέλος στο πολιτικό αδιέξοδο που χαρακτήριζε το μεταναστευτικό για πολλά χρόνια. Η υλοποίηση του νέου Συμφώνου μετανάστευσης θα μας επιτρέψει να ανακτήσουμε τον έλεγχο των εξωτερικών μας συνόρων και να μειώσουμε τη μεταναστευτική πίεση στην ΕΕ».

Από την πλευρά της, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον σημείωσε ότι η σημερινή ψήφος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. «Θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε καλύτερα τα εξωτερικά μας σύνορα, τους ευάλωτους και τους πρόσφυγες, θα επιστρέφονται γρήγορα όσοι δεν δικαιούνται παραμονή, με υποχρεωτική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών».

Φον ντερ Λάιεν: Από τη Λαμπεντούζα μέχρι την Κύπρο

Την υιοθέτηση του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χαιρέτισε και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Η μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια (ενιαία) ευρωπαϊκή λύση», ανέφερε στη συνέχεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι το Σύμφωνο που υιοθετήθηκε σήμερα είναι αποτελεσματικό, δίκαιο και σταθερό. Εξήγησε ότι οι νέοι κανόνες θα καταστήσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα πιο ασφαλή, καθώς θα ελέγχονται και θα καταγράφονται αυτοί που θα τα διασχίζουν, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι διαδικασίες για τους αιτούντες άσυλο θα είναι πιο αποτελεσματικές, κάτι το οποίο σημαίνει ότι όσοι δεν έχουν δικαίωμα ασύλου δεν θα παραμένουν στην ΕΕ, ενώ όσοι ξεφεύγουν από τον πόλεμο θα έχουν την προστασία που χρειάζονται.

Όσον αφορά την πτυχή της «αλληλεγγύης», η Πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε ότι όταν τα κράτη-μέλη πρώτης εισόδου δεχτούν μεταναστευτικές πιέσεις, όλα τα υπόλοιπα κράτη θα πρέπει να μοιραστούν το βάρος, επιλέγοντας με ποιόν τρόπο θέλουν να το κάνουν.

«Θα συνεχίσουμε ανταποκρινόμαστε σε όλες τις κρίσεις: από τη Λαμπεντούζα, μέχρι τα σύνορα της Φινλανδίας και από τα Κανάρια νησιά μέχρι την Κύπρο», είπε η Πρόεδρος της Επιτροπής, τονίζοντας ότι η ΕΕ θα αποφασίζει ποιος και υπό ποιους όρους θα εισέρχεται στο έδαφος της.

Καταλήγοντας, η πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρθηκε στις συνεργασίες που αναπτύσσει η ΕΕ με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης και τέλος πρόσθεσε: «Είμαι περήφανη που τώρα έχουμε μια ευρωπαϊκή λύση, όμως η δουλειά δεν σταματάει εδώ».

«Ιστορικό βήμα» λέει ο Όλαφ Σολτς

«Ιστορικό βήμα» χαρακτήρισε την υπερψήφιση του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, με ανάρτησή του στο Χ.

Στον αντίποδα, οι Πράσινοι επικρίνουν τα νομοθεήματα, λέγοντας ότι «με το νέο μεταναστευτικό σύμφωνο, η έλλειψη αλληλεγγύης προς τους αιτούντες άσυλο και μεταξύ των κρατών μελών μόνο θα επιδεινωθεί».

Μαργαρίτης Σχοινάς: «Λεπτό, ισορροπημένο αποτέλεσμα»

Ο Έλληνας αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε ότι το πακέτο μέτρων που περιλαμβάνει το σύμφωνο είναι «λεπτό, ισορροπημένο αποτέλεσμα».

«Είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε την πόρτα σε ένα νέο σπίτι, που θα βασίζεται στον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της αξιοπρέπειας και των αξιών που εκπροσωπούμε. Όχι σε μία Ευρώπη – φρούριο, αλλά σε ένα καλά φυλασσόμενο σπίτι με πιο ασφαλή εξωτερικά σύνορα και πιο σαφείς κανόνες για το ποιος δικαιούται να εισέλθει. Ένα σπίτι που θα παρέχει καταφύγιο σε όσους διαφεύγουν από τη δίωξη, τον πόλεμο και τη βία, όπου οι αιτήσεις ασύλου θα διεκπεραιώνονται με τον δέοντα τρόπο και δίκαια», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι οι νέοι κανόνες διασφαλίσουν ότι «όσοι δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα να βρίσκονται υπό την προστασία μας θα πρέπει να επιστρέφονται στις χώρες καταγωγής τους με ταχύτητα και αξιοπρέπεια».

Καιρίδης: Τομή για τη διαχείριση του μεταναστευτικού

Τομή για τη διαχείριση του μεταναστευτικού χαρακτηρίζει την ψήφιση του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της Ε.Ε σε δήλωσή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης.

«Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις τριών ετών, υπερψηφίστηκε σήμερα το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πρόκειται για μια μεγάλη τομή και ένα πολύ σημαντικό βήμα προς μια κοινή, και γι' αυτό περισσότερο αποτελεσματική, διαχείριση των μεταναστευτικών προκλήσεων του καιρού μας», επισημαίνει ο υπουργός συμπληρώνοντας παράλληλα:

«Η ελληνική κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή, υποστήριξε αυτή την προσπάθεια και σήμερα χαιρετίζουμε τη θετική της κατάληξη. Πρόκειται αναμφίβολα για μια ιστορική μέρα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, σε ένα κρίσιμο ζήτημα γύρω από το οποίο κάποιοι προτιμούσαν τον διχασμό παρά τη συναίνεση. Σήμερα αποδείξαμε ότι οι ευρωπαϊκοί λαοί μπορούν ενωμένοι να τα καταφέρουν καλύτερα».