Πώς έκανε τα 61 τατουάζ του ο προϊστορικός Άνθρωπος των Πάγων
Είναι ίσως το πιο μελετημένο πτώμα στον κόσμο, και κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι το επισκέπτονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Νοτίου Τιρόλου, στο Μπολζάνο της Ιταλίας. Τα εντυπωσιακά καλοδιατηρημένα λείψανα του Ότζι, του Ανθρώπου των Πάγων, δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει όλα τα μυστικά τους∙ και ένα από αυτά σχετίζεται με τα 61 τατουάζ που τα διακοσμούν.
Η αρχική ανάλυση έδειξε ότι τα τατουάζ χαράχτηκαν με λεπίδα και στη συνέχεια εμποτίστηκαν με μαύρη χρωστική ουσία. Τώρα, η πιο πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει ότι πίσω από τα σημάδια θα μπορούσε να βρίσκεται ένα εργαλείο διάτρησης με μία αιχμή, και κάρβουνο ως χρωστική ουσία.
«Πολλές από τις μελέτες που έγιναν για τα τατουάζ του Ότζι πραγματοποιήθηκαν από εξαιρετικούς επιστήμονες, που όμως δεν είχαν οι ίδιοι τατουάζ και δεν είχαν προσωπική εμπειρία με τη διαδικασία της δερματοστιξίας», λέει στο CNNi ο Aaron Deter-Wolf, επικεφαλής συγγραφέας της νέας μελέτης.
«Κατά τη διάρκεια των ετών, είχα πολλές συζητήσεις με επαγγελματίες tattoo artists και όταν τους έδειχνα τις φωτογραφίες έλεγαν "όχι, όχι, αυτά δεν είναι με τίποτα χαραγμένα στο δέρμα"... αλλά αυτό δεν είχε αποδειχθεί σε ένα επιστημονικά άρτιο περιβάλλον», εξηγεί ο Deter-Wolf, προϊστορικός αρχαιολόγος στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Τενεσί, ο οποίος έχει ένα τατουάζ παρόμοιο με αυτό του Ότζι στον καρπό του.
Πού βρίσκονται και πώς έγιναν
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Archaeology στις 13 Μαρτίου, εξέτασε την υπάρχουσα βιβλιογραφία σχετικά με τα τατουάζ του Ότζι και βασίστηκε σε σημερινά πειράματα που αναπαράγουν τις αρχαίες τεχνικές τατουάζ.
«Τα περισσότερα από αυτά ήταν στο κάτω τμήμα των ποδιών και στους αστραγάλους. Ένα στον αριστερό καρπό, και δύο στο κάτω μέρος της πλάτης, γύρω από την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης», δήλωσε ο Deter-Wolf. «Πρόκειται για γραμμές που σε ορισμένες περιπτώσεις διασταυρώνονται, αλλά συχνότερα είναι παράλληλες μεταξύ τους. Κυμαίνονται από δύο έως πέντε ή έξι γραμμές».
Σε μια μελέτη του Σεπτεμβρίου 2022 ο Deter-Wolf και οι συνάδελφοί του πειραματίστηκαν με διαφορετικές αρχαίες τεχνικές τατουάζ, οι οποίες είχαν διαπιστωθεί από παλαιότερες μελέτες σε μουμιοποιημένα λείψανα Αιγυπτίων, Κινέζων και Ίνκας. Χρησιμοποιώντας οκτώ εργαλεία κατασκευασμένα από οστά ζώων, οψιδιανό, χαλκό και χαυλιόδοντα αγριόχοιρου, μαζί με μια σύγχρονη ατσάλινη βελόνα, ο Νεοζηλανδός tattoo artist και συν-συγγραφέας της μελέτης Danny Riday έκανε τατουάζ στο πόδι του.
Τα τατουάζ στο σώμα του Ότζι έχουν στρογγυλεμένες άκρες που συνάδουν με τατουάζ που τρυπήθηκαν, και δεν χαράχτηκαν, με εργαλείο πιθανότατα φτιαγμένο με οστό ή χαλκό, λέει ο Deter-Wolf. Αντίθετα, το τατουάζ με τομή δημιουργεί μυτερές άκρες λόγω του τρόπου με τον οποίο οι γραμμές χαράσσονται στο δέρμα.
Γιατί έκανε τα τατουάζ;
Γιατί ο Ότζι είχε τόσα πολλά τατουάζ; Μια εξήγηση που προβάλλεται στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι ότι επρόκειτο περισσότερο για μια αρχαία θεραπευτική τεχνική, παρόμοια με μια πρώιμη μορφή βελονισμού, παρά για καλλιτεχνική διακόσμηση του σώματος. Πολλά από τα τατουάζ θα μπορούσαν να είναι ένας αρχαίος τρόπος αντιμετώπισης του πόνου των αρθρώσεων στη μέση, τα γόνατα, το ισχίο και τους καρπούς.
«Δεν διαφωνούμε με την ιδέα ότι θα μπορούσαν να είναι θεραπευτικά. Νομίζω ότι όλα αυτά είναι στο τραπέζι. Επειδή κάτι μπορεί να είναι θεραπευτικό, δεν σημαίνει ότι δεν έχει πολιτισμικά συμβολική αξία», λέει ο Deter-Wolf.
Με πληροφορίες από: Ötzi the Iceman’s 61 tattoos weren’t made in the way archaeologists first thought by Katie Hunt, CNN