Το διάστημα είναι η νέα «Άγρια Δύση» - Γιατί η ΕΕ θέλει να θεσπίσει κανόνες

Στόχος είναι να μπαίνει μελλοντικά σε πυραύλους και δορυφόρους που θα εκτοξεύονται στο διάστημα. «Κάθε μέρα που περνάει, το διάστημα μοιάζει όλο και περισσότερο με την Άγρια Δύση και είναι καιρός να έχουμε ευρωπαϊκούς κανόνες», δήλωσε ο Κριστόφ Γκριντλέρ, Γάλλος Ευρωβουλευτής, ο οποίος ηγείται των νομοθετικών εργασιών για το IRIS2, την απάντηση της Ε.Ε. στο σύστημα δορυφορικών επικοινωνιών Starlink της SpaceX.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει την πρώτη ολοκληρωμένη διαστημική νομοθεσία στον κόσμο μετά το Πάσχα.

Σύμφωνα με το POLITICO οι διπλωμάτες της Ε.Ε. έχουν ενημερωθεί ήδη για τα σχέδια για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Διαστημικής Ετικέτας, η οποία θα χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό εταιρειών που τηρούν τους νέους κανόνες βιωσιμότητας και ασφάλειας, με τον ίδιο τρόπο που η Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιεί οικολογικά σήματα για την πιστοποίηση πλυντηρίων ρούχων ή τηλεοράσεων.

Οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο διάστημα και θέλουν να συνεργαστούν με την Ε.Ε. θα πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες λέει ο Νίκλας Νινάς, Ευρωβουλευτής με τους Γερμανούς Πράσινους, οι οποίοι ασκούσαν πιέσεις εδώ και καιρό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βάλουν κανόνες σε σχέση με το διάστημα προσθέτοντας ότι το προσχέδιο έχει σαν στόχο την δημιουργία μιας κοινής αγοράς.

Νομοθεσία

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το διάστημα θα θέσει τις βάσεις για τη μείωση της μόλυνσης που προκαλείται από την παρουσία δορυφόρων και τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου καθώς και τη ρύπανση που προκαλούν οι εκτοξεύσεις πυραύλων.

Επίσης θα αναληφθούν πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των συνεχώς αυξανόμενων διαστημικών σκουπιδιών παράλληλα με τη διασφάλιση ότι τα συντρίμμια θα πέφτουν με ασφάλεια από το διάστημα.

«Στα 60 και πλέον χρόνια διαστημικής δραστηριότητας έχουμε πάνω από 60.000 αντικείμενα τα οποία θα πρέπει να εντοπιστούν στο διάστημα και πάνω από ένα εκατομμύριο κομμάτια από συντρίμμια», λέει ο Γκριντλέρ. «Αν δεν κάνουμε κάτι δεν θα μπορούμε πλέον να εκτοξεύουμε δορυφόρους καθώς το διάστημα θα είναι γεμάτο».

Όλα αυτά αποτελούν μέρος των σχεδίων για την ανάπτυξη κανόνων οδικής κυκλοφορίας για τη διαχείριση της διαστημικής κίνησης, δεδομένου ότι ο αριθμός των δορυφόρων σε χαμηλή γήινη τροχιά - η όλο και πιο πολυσύχναστη ζώνη που είναι κρίσιμη για τις τηλεπικοινωνίες και τα διαστημικά σκάφη παρατήρησης - έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, υπάρχουν σήμερα περίπου 9.000 λειτουργικοί δορυφόροι σε τροχιά, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Η Ε.Ε. στέλνει φέτος σε τροχιά άλλα τέσσερα διαστημόπλοια Galileo, καθώς και δορυφόρους Sentinel για την παρατήρηση της Γης.

Το πρόγραμμα IRIS2 σημαίνει ότι εκατοντάδες ακόμη δορυφόροι της Ε.Ε. θα βρεθούν στο διάστημα τα επόμενα χρόνια.

Χαμένοι στο διάστημα

Η αύξηση της διαστημικής δραστηριότητας ανάγκασε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ανακοινώσει πέρυσι τα σχέδια για το διαστημικό νόμο.

Παγκοσμίως υπάρχουν πολύ λίγοι αναγνωρισμένοι κανόνες που έχουν να κάνουν με το διάστημα. Ο σημαντικότερος είναι η δέσμευση των Ηνωμένων Εθνών που χρονολογείται από το 1967 για απαγόρευση ανάπτυξης πυρηνικών όπλων.

Ωστόσο, η αναγκαιότητα για να θεσπιστούν κανόνες έχει γίνει πιεστική καθώς ο αριθμός των δορυφόρων αυξάνεται όπως και η οικονομική σημασία του διαστήματος. Σύμφωνα με την τράπεζα επενδύσεων Morgan Stanley η εν λόγω οικονομία θα έχει αξία ένα τρισεκατομμύριο δολάρια μέχρι το 2040.

Ήδη οι ΗΠΑ και η Κίνα δημιουργούν συνασπισμούς εφαρμόζοντας τους δικούς τους κανόνες. Με τη σειρά τους οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. έχουν υπογράψει τις μη δεσμευτικές συμφωνίες Άρτεμις της Αμερικής για συνεργασία στην πολιτική εξερεύνηση της Σελήνης, του Άρη, των κομητών και των αστεροειδών για ειρηνικούς σκοπούς.

Η Κίνα έχει υποβάλει τη δική της πρόταση για την ειρηνική χρήση του διαστήματος.

Αυτός ο αγώνας δρόμου για τη δημιουργία ομάδων καθιστά πιο πιεστική την κίνηση της Ε.Ε. να νομοθετήσει και η Επιτροπή στοχεύει να χρησιμοποιήσει το δέλεαρ της ενιαίας αγοράς της ως δύναμη για να κάνει τους νέους κανόνες να ισχύσουν.

«Η πρόσβαση στην αγορά είναι σίγουρα μια πτυχή που πρέπει να εξεταστεί», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Χέρμαν Λούντβιχ Μέλερ, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής. «Αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να υπάρχει», καταλήγει.