Οι επιστήμονες ξεκλειδώνουν τα μυστικά ενός τεράστιου, κινούμενου αμμόλοφου στη Σαχάρα

Όπως αναφέρει ο Guardian, επιστήμονες κατάφεραν να προσδιορίσουν την ηλικία ενός «αμμόλοφου-αστέρι» (star dune) σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Μαρόκου και έχουν αποκαλύψει λεπτομέρειες σχετικά με τον σχηματισμό του και τον τρόπο με τον οποίο κινείται στην έρημο. Η σχετική μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Scientific Reports.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Τζεφ Ντάλερ του τμήματος Γεωγραφίας και Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Aberystwyth στην Ουαλία, «πρόκειται για φυσικά θαύματα του κόσμου. Από το έδαφος μοιάζουν με πυραμίδες, αλλά από ψηλά βλέπεις μια κορυφή από την οποία εκτείνονται προς τρεις ή τέσσερις κατευθύνσεις βραχίονες, που τις κάνουν να μοιάζουν με αστέρια».

Η ομάδα ταξίδεψε στο νοτιοανατολικό Μαρόκο για να μελετήσει έναν αμμόλοφο ύψους 100 μέτρων και πλάτους 700 μέτρων στην περιοχή Erg Chebbi της Ερήμου Σαχάρα, γνωστό ως Lala Lallia, που σημαίνει «το υψηλότερο ιερό σημείο» στη γλώσσα των Βέρβερων.

Αμμόλοφος 13.000 ετών

Ανακάλυψαν ότι η βάση του αμμόλοφου είχε ηλικία 13.000 ετών, αλλά εξεπλάγησαν από το γεγονός ότι το ανώτερο τμήμα του είχε σχηματιστεί μόλις τα τελευταία 1.000 χρόνια περίπου.

Η βάση συνέχισε να χτίζεται μέχρι πριν από περίπου 9.000 χρόνια. «Στη συνέχεια η επιφάνεια σταθεροποιήθηκε. Πιστεύουμε ότι ήταν λίγο πιο υγρή από ό,τι σήμερα. Μπορούμε να δούμε ίχνη από παλιές ρίζες φυτών, που σημαίνει ότι ο αμμόλοφος σταθεροποιήθηκε από τη βλάστηση. Φαίνεται ότι παρέμεινε έτσι για περίπου 8.000 χρόνια. Στη συνέχεια το κλίμα άρχισε να αλλάζει και πάλι και αυτός ο αμμόλοφος-αστέρι άρχισε να σχηματίζεται».

Γιατί κινείται ο αμμόλοφος

Ο Ντάλερ εξηγεί ότι ο αμμόλοφος σχηματίστηκε επειδή ο άνεμος φυσάει από δύο αντίθετες κατευθύνσεις – από τα νοτιοδυτικά και τα βορειοανατολικά – με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται η άμμος. Ένας σταθερός τρίτος άνεμος που πνέει από τα ανατολικά μετατοπίζει τον αμμόλοφο αργά προς τα δυτικά με ρυθμό περίπου 50 εκατοστά το χρόνο.

«Αυτό είναι σημαντικό όταν σκέφτεστε να κατασκευάσετε δρόμους, αγωγούς ή οποιουδήποτε είδους υποδομή», επισημαίνει ο Ντάλερ. «Αυτά τα πράγματα όντως κινούνται».

Πώς γίνεται η χρονολόγηση

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τεχνικές χρονολόγησης με φωταύγεια για να ανακαλύψουν την τελευταία φορά που τα ορυκτά στην άμμο εκτέθηκαν στο φως του ήλιου και να προσδιορίσουν την ηλικία τους.

«Δεν εξετάζουμε πότε σχηματίστηκε η άμμος – αυτό έγινε εκατομμύρια χρόνια πριν – αλλά πότε αποτέθηκε», λέει ο Ντάλερ. «Οι κόκκοι άμμου έχουν μια ιδιότητα που τους κάνει να μοιάζουν με μικροσκοπικές επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Μπορούν να αποθηκεύσουν ενέργεια που λαμβάνουν από τη φυσική ραδιενέργεια. Όταν τους φέρνουμε πίσω στο εργαστήριο, μπορούμε να τους κάνουμε να απελευθερώσουν αυτή την ενέργεια. Βγαίνει με τη μορφή φωτός το οποίο μπορούμε να μετρήσουμε, και η φωτεινότητα μας λέει πότε ο κόκκος άμμου είδε φως της ημέρας για τελευταία φορά».