Βρετανία: «Καμπανάκι» κινδύνου για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα - Πώς βλάπτουν τον οργανισμό

Μέρος της έρευνας αναδημοσιεύει σήμερα ο Guardian, και τα ευρήματα από την πρώτη ολοκληρωμένη ανασκόπηση των στοιχείων έρχονται εν μέσω της ταχέως αυξανόμενης παγκόσμιας κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων, όπως δημητριακά, μπάρες πρωτεΐνης, ανθρακούχα ποτά, έτοιμα γεύματα και «γρήγορο φαγητό».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ, περισσότερο από το ήμισυ της μέσης διατροφής αποτελείται πλέον από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Για μερικούς, ειδικά για άτομα που είναι νεότερα, φτωχότερα ή από μειονεκτικές περιοχές, είναι χαρακτηριστική μια δίαιτα που περιλαμβάνει έως και 80% επεξεργασμένα τρόφιμα.

Τα ευρήματα μέσα από τις δίαιτες

Τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στην «BMJ» υποδηλώνουν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι επιβλαβείς για πολλά στοιχεία της υγείας. Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 10 εκατομμύρια άνθρωποι υπογράμμισαν την ανάγκη λήψης μέτρων για τη στόχευση και τη μείωση της έκθεσης σε επεξεργασμένα τρόφιμα, είπαν οι ερευνητές.

Στην ανασκόπηση συμμετείχαν εμπειρογνώμονες από έναν αριθμό κορυφαίων ιδρυμάτων, όπως η Σχολή Δημόσιας Υγείας, Johns Hopkins, Bloomberg στις ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στη Γαλλία.

Γράφοντας στη «BMJ», κατέληξαν: «Συνολικά, βρέθηκαν άμεσες συσχετίσεις μεταξύ της έκθεσης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και 32 παραμέτρων υγείας που καλύπτουν τη θνησιμότητα, τον καρκίνο και τα ψυχικά, αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, γαστρεντερικά και μεταβολικά αποτελέσματα» και πρόσθεσαν: «Η μεγαλύτερη έκθεση σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο δυσμενών εκβάσεων στην υγεία, ειδικά καρδιομεταβολικών, κοινών ψυχικών διαταραχών και εκβάσεων θνησιμότητας.

«Αυτά τα ευρήματα παρέχουν ένα σκεπτικό για την ανάπτυξη και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης μέτρων με βάση τον πληθυσμό και τη δημόσια υγεία για τη στόχευση και τη μείωση της διατροφικής έκθεσης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα για βελτιωμένη ανθρώπινη υγεία».

Πώς έφτασαν στα συμπεράσματα

Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων συσκευασμένων αρτοσκευασμάτων και σνακ, ανθρακούχων ποτών, δημητριακών με ζάχαρη και έτοιμα προς κατανάλωση ή έτοιμα γεύματα, υφίστανται πολλαπλές βιομηχανικές διεργασίες και συχνά περιέχουν χρώματα, γαλακτωματοποιητές, γεύσεις και άλλα πρόσθετα. Αυτά τα προϊόντα τείνουν επίσης να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, λίπος ή/και αλάτι, αλλά είναι χαμηλά σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τα επεξεργασμένα τρόφιμα με την κακή υγεία, αλλά καμία ολοκληρωμένη ανασκόπηση δεν είχε ακόμη παράσχει μια ευρεία αξιολόγηση των στοιχείων σε αυτόν τον τομέα.

Για να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια τεράστια ανασκόπηση - μια περίληψη στοιχείων υψηλού επιπέδου - 45 διακριτών συγκεντρωτικών μετα-αναλύσεων από 14 άρθρα που συσχετίζουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα με δυσμενή αποτελέσματα για την υγεία.

Όλα τα άρθρα δημοσιεύτηκαν τα τελευταία τρία χρόνια και αφορούσαν 9,9 εκατομμύρια ανθρώπους. Καμία δεν χρηματοδοτήθηκε από εταιρείες που ασχολούνται με την παραγωγή επεξεργασμένων τροφίμων.

Οι εκτιμήσεις της έκθεσης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα λήφθηκαν από έναν συνδυασμό ερωτηματολογίων συχνότητας τροφής, 24ωρων ανακλήσεων διατροφής και διατροφικού ιστορικού και μετρήθηκαν ως υψηλότερη έναντι χαμηλότερης κατανάλωσης, πρόσθετες μερίδες ανά ημέρα ή αύξηση 10%.

Οι ερευνητές βαθμολόγησαν τα στοιχεία ως πειστικά, άκρως υποδηλωτικά, υποδηλωτικά, αδύναμα ή καθόλου στοιχεία. Αξιολόγησαν επίσης την ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων ως υψηλή, μέτρια, χαμηλή ή πολύ χαμηλή.

Συνολικά, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η υψηλότερη έκθεση σε επεξεργασμένα τρόφιμα συσχετίστηκε σταθερά με αυξημένο κίνδυνο 32 δυσμενών εκβάσεων στην υγεία, ανέφερε το «The BMJ».

Αδιαμφισβήτητα στοιχεία

Τα πειστικά στοιχεία έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με περίπου 50% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, 48 έως 53% υψηλότερο κίνδυνο άγχους και κοινών ψυχικών διαταραχών και 12% μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.

Ιδιαίτερα ενδεικτικά στοιχεία έδειξαν επίσης ότι η υψηλότερη πρόσληψη αντίστοιχων τροφών συσχετίστηκε με 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, 40 έως 66% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και προβλήματα ύπνου και 22% αυξημένο κίνδυνο κίνδυνο κατάθλιψης.

Υπήρξαν επίσης στοιχεία για συσχετίσεις μεταξύ επεξεργασμένων τροφίμων και άσθματος, γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων καρκίνων και καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όπως υψηλά λίπη στο αίμα και χαμηλά επίπεδα «καλής» χοληστερόλης, αν και οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα στοιχεία για αυτές τις συνδέσεις παραμένουν περιορισμένα.

Οι ερευνητές αναγνώρισαν αρκετούς περιορισμούς στην ανασκόπηση ομπρέλα, συμπεριλαμβανομένου του ότι δεν μπορούσαν να αποκλείσουν την πιθανότητα ότι άλλοι μη μετρημένοι παράγοντες και παραλλαγές στην αξιολόγηση της πρόσληψης UPF μπορεί να έχουν επηρεάσει τα αποτελέσματά τους.

Ορισμένοι ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα τόνισαν επίσης ότι μεγάλο μέρος της έρευνας που συμπεριλήφθηκε στην ανασκόπηση της ομπρέλας ήταν αδύναμη και επίσης προειδοποίησαν ότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν αιτία και αποτέλεσμα.

Φτάνουν μέχρι και τον πρόωρο θάνατο

Ωστόσο, ο Dr Chris van Tulleken, αναπληρωτής καθηγητής στο University College του Λονδίνου και ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες της UPF στον κόσμο, είπε ότι τα ευρήματα ήταν «εντελώς συνεπή» με έναν πλέον «τεράστιο αριθμό ανεξάρτητων μελετών που συνδέουν σαφώς μια δίαιτα υψηλή σε επεξεργασμένες τροφές, επιζήμια αποτελέσματα για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου θανάτου».

«Έχουμε καλή κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους αυτά τα τρόφιμα προκαλούν βλάβες», πρόσθεσε. «Εν μέρει οφείλεται στο φτωχό διατροφικό τους προφίλ – συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ελεύθερη ζάχαρη.

Αλλά ο τρόπος επεξεργασίας τους είναι επίσης σημαντικός – κατασκευάζονται και διατίθενται στην αγορά με τρόπους που οδηγούν στην υπερβολική κατανάλωση – για παράδειγμα είναι συνήθως μαλακά και ενεργειακά πυκνά και διατίθενται επιθετικά συνήθως σε μειονεκτούσες κοινότητες».

Σε ένα συνδεδεμένο άρθρο , ακαδημαϊκοί από τη Βραζιλία είπαν ότι τα UPF ήταν «συχνά χημικά επεξεργασμένα φθηνά συστατικά» και «γίνονταν εύγευστα και ελκυστικά χρησιμοποιώντας συνδυασμούς γεύσεων, χρωμάτων, γαλακτωματοποιητών, πυκνωτικών και άλλων πρόσθετων».

Πρόσθεσαν: «Είναι πλέον καιρός οι υπηρεσίες του ΟΗΕ, με τα κράτη μέλη, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση πλαίσιο για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ανάλογη με το πλαίσιο για τον καπνό».

Εν τω μεταξύ, μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet Public Health πρότεινε ότι περισσότεροι από 9.000 θάνατοι που σχετίζονται με καρδιακές παθήσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν στην Αγγλία τις επόμενες δύο δεκαετίες, εάν όλα τα εστιατόρια, τα φαστ φουντ, οι καφετέριες, οι παμπ και τα φαγητά βάλουν θερμίδες στο μενού τους.