Μη κρατικά πανεπιστήμια: Το μοντέλο της Κύπρου

Την ίδια ώρα, μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον αναμένεται να προσελκύσει το κεφάλαιο μη κρατικά πανεπιστήμιαμέσα από μια σειρά πρωτοβουλιών, όταν και αναμένεται να τεθεί επί τάπητος η εφαρμογή του νόμου το 2025 στην Ελλάδα, με το υπουργείο Παιδείας να ακολουθεί το κυπριακό μοντέλο και το κυβερνητικό επιτελείο να θέτει ως βασικό «στοίχημα» τις υψηλές προδιαγραφές.

Φημισμένα ιδρύματα της Αμερικής καθώς και δύο από την Κύπρο έχουν στρέψει το βλέμμα τους στην ελληνική επικράτεια, ενώ στόχος της πολιτείας μεταξύ άλλων είναι να επαναπατριστούν πάνω από 35.000 Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό.

Άλλωστε, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, πρόσφατα δήλωσε πως ήδη μεγάλα ξένα πανεπιστήμια δείχνουν ενδιαφέρον για συνεργασία με ελληνικά, αναφέροντας μεταξύ άλλων το Yale, το Duke αλλά και το New York University.

Η λειτουργία των παραρτημάτων στην Ελλάδα θα γίνει υπό την αυστηρή επίβλεψη της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία θα θέσει τα κριτήρια αλλά και τις προϋποθέσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα των σπουδών.

Το «παράδειγμα» της Κύπρου

Η περίπτωση της Κύπρου ομολογουμένως αποτελεί case study στο πεδίο ανάπτυξης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης από το οποίο η Ελλάδα μπορεί να διδαχθεί, την ώρα που η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης φαίνεται να χαίρει ευρείας αποδοχής από την κοινή και πολιτική γνώμη, παρά τις αντιδράσεις.

Τα μη κρατικά πανεπιστήμια της Κύπρου άρχισαν να λειτουργούν τον Σεπτέμβριο του 2007, όταν και εφαρμόστηκε ο νόμος «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων». Σήμερα, το νησί διαθέτει τρία δημόσια πανεπιστήμια και εννέα ιδιωτικά. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι, τρία πανεπιστήμια της Κύπρου βρίσκονται στις θέσεις 500-600 για το σύνολο των πανεπιστημίων σχεδόν 200 χωρών του πλανήτη.

Βέβαια, μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη των ιδιωτικών κυπριακών ΑΕΙ έπαιξαν τόσο οι Έλληνες φοιτητές όσο και οι πανεπιστημιακοί, αλλά και οι επενδύσεις εκατομμυρίων που έγιναν, οι οποίες αναβάθμισαν τον ακαδημαϊκό «χάρτη» του νησιού, αξιοποιώντας παράλληλα τα γεωγραφικά οφέλη με αναπτυσσόμενες χώρες της Μέσης Ανατολής.

Η διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών, η σύσφιξη των ακαδημαϊκών δεσμών με τα ελληνικά πανεπιστήμια (ελληνόφωνα προγράμματα), τα μαθήματα εξ αποστάσεως, η οργάνωση, η έρευνα, η ολοκλήρωση των σπουδών χωρίς καταλήψεις, η μη ύπαρξη «αιώνιων» φοιτητών, αλλά και το κόστος διαβίωσης, συγκαταλέγονται στα θετικά των κυπριακών ΑΕΙ.

Επιπλέον, η καλή απορρόφηση από εταιρείες της Κύπρου, αλλά και η διασύνδεση με την αγορά της ευρύτερης περιοχής, τόσο από Ελλάδα και Μέση Ανατολή, δίνει τη δυνατότητα στους αποφοίτους να έχουν μια ευκαιρία καριέρας σε χώρες όπως το Κατάρ, το Ντουμπάι και η Σαουδική Αραβία.

«Η Κύπρος παρουσιάζει πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα στον τομέα της Ανώτερης Εκπαίδευσης. Αποτελεί ιδανικό προορισμό σπουδών, αφού οι ξένοι φοιτητές μπορούν να πραγματοποιούν υψηλού επιπέδου σπουδές σε ποικίλα και καινοτόμα αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών σε ένα ασφαλές, φιλικό και πολυπολιτισμικό περιβάλλον, με υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκούς, εξαιρετικές εγκαταστάσεις, προσιτό κόστος, υποστηρικτικές υπηρεσίες στήριξης των φοιτητών/τριών, και υψηλές διεθνείς κατατάξεις. Τόσο τα Δημόσια όσο και τα Ιδιωτικά ΙΑΕ προσφέρουν εκπαίδευση, η οποία συνδυάζει θεωρητικές επιστημονικές γνώσεις με δεξιότητες που χρειάζεται η σύγχρονη αγορά εργασίας. Επιπλέον, τα ΙΑΕ της Κύπρου έχουν συνεργασίες με άλλα ΙΑΕ του εξωτερικού με τα οποία προσφέρουν Κοινά Προγράμματα Σπουδών», τονίζει στο CNN Greece ο Λουκάς Ξενοφώντος, Μορφωτικός Σύμβουλος από το Γραφείο της Πρεσβείας της Κύπρου.

Έλληνας, ένας στους τρεις φοιτητές

Περίπου 20.000 φοιτητές από την Ελλάδα σπουδάζουν σήμερα συνολικά στα πανεπιστήμια της Κύπρου, αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στο 1/3 του συνολικού φοιτητικού πληθυσμού της χώρας.

Ειδικότερα, βάσει των στοιχείων του υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) της Κύπρου, το 2020-2021 στα κυπριακά ΑΕΙ σπούδαζαν 52.544 φοιτητές, εκ των οποίων οι 20.654 ήταν Έλληνες.

Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κυπριακής Στατιστικής Υπηρεσίας, σήμερα στην Κύπρο, υπάρχουν περίπου 55.000 φοιτητές συνολικά, εκ των οποίων το 43% είναι Κύπριοι, 36% προέρχεται από χώρες-μέλη της Ε.Ε. και 21% από τρίτες χώρες. Ενδεικτικό μάλιστα είναι ότι ένας στους τρεις φοιτητές είναι Έλληνας.

Σημειώνεται μάλιστα ότι τα πτυχία αναγνωρίζονται στην Ελλάδα από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ).

Το κόστος ζωής και ενοικίων

Η Κύπρος παραμένει μια «οικονομική» λύση, καθώς το κόστος διαβίωσης είναι χαμηλότερο, όπως αντίστοιχα και το κόστος των ενοικίων, σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης, ειδικά στην μετά Brexit εποχή.

Για παράδειγμα, ένας φοιτητής στο Ηνωμένο Βασίλειο θα χρειαστεί περίπου 1.200 ευρώ τον μήνα στο ενοίκιο, ενώ στην Κύπρο δεν θα ξεπεράσει τα 550 ευρώ. Μάλιστα, υπάρχουν επιλογές και για διαμερίσματα με 400-450 ευρώ.

Ενδεικτικά, ένας καφές κοστίζει τρία ευρώ, ενώ ένα γεύμα σε εστιατόριο περίπου 10 ευρώ. Η σύνδεση για απεριόριστο ίντερνετ ανέρχεται γύρω στα 30 ευρώ τον μήνα, ενώ η μηνιαία κάρτα απεριορίστων διαδρομών στα ΜΜΜ στοιχίζει 40 ευρώ.

Συνεπώς, το μηνιαίο κόστος διαβίωσης ενός φοιτητή -συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών από το σούπερ μάρκετ- ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 750-950 ευρώ.

Επιπλέον, τα γραφεία ευημερίας των πανεπιστημίων υποστηρίζουν τους φοιτητές στη διαδικασία εύρεσης σπιτιού, ενώ αρκετά κυπριακά πανεπιστήμια επενδύουν και στην ανέγερση φοιτητικών εστιών.

Τα κριτήρια εισαγωγής, οι κλάδοι και οι τιμές για τα δίδακτρα

Σημαντικό ρόλο όσον αφορά την εισαγωγή των φοιτητών στα ιδιωτικά κυπριακά ΑΕΙ, είναι το γεγονός ότι δεν ακολουθείται το μοντέλο των Πανελληνίων, καθώς η εισαγωγή γίνεται βάσει ακαδημαϊκών κριτηρίων που εφαρμόζει η εκάστοτε σχολή. Κατά βάση, η εισαγωγή γίνεται είτε μέσω του Απολυτηρίου Λυκείου (το οποίο κρίνεται με βαθμολογική προτεραιότητα) ή ειδικών εξετάσεων (SAT tests).

Ενδεικτικά, ο μέσος όρος των ετήσιων διδάκτρων κυμαίνεται μεταξύ 6.500 και 9.000 ευρώ. Φυσικά σε ορισμένες περιπτώσεις -ανάλογα με το Πανεπιστήμιο και τον κλάδο- οι τιμές ξεπερνούν ακόμη και τις 20.000 ευρώ. Αντίθετα, ειδικά για Έλληνες, υπάρχουν και σχολές που προσφέρουν μειωμένα δίδακτρα με 2.500 - 3.000 ευρώ τον χρόνο, κατόπιν συνεννόησης.

Συνολικά, οι κλάδοι σπουδών υπερβαίνουν τους 100. Η μεγαλύτερη κινητικότητα παρουσιάζεται στα προγράμματα Ιατρικής και Οδοντιατρικής, αλλά και Νομικής, Φαρμακευτικής, Ψυχολογίας, όπως και Βιολογικών Επιστημών.

Τα οφέλη στην οικονομία

Σήμερα, εκτιμάται ότι η συμβολή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην οικονομία της Κύπρου πλησιάζει το 1 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα καταγράφεται και μεγάλη συνεισφορά στο ΑΕΠ, σχεδόν 6%. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα επόμενα χρόνια δεν αποκλείεται οι αριθμοί αυτοί να αυξηθούν.

«Τα τελευταία χρόνια, η συμβολή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην οικονομία της Κύπρου έχει αυξηθεί ιδιαίτερα. Θεωρούμε, δε, ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται, λαμβάνοντας υπόψη τις δράσεις στις οποίες προβαίνει το ΥΠΑΝ για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου», σημειώνει στο CNN Greece ο κ. Ξενοφώντος, από το Γραφείο της Πρεσβείας της Κύπρου.

«Αξιοσημείωτη είναι και η συμμετοχή των Ιδιωτικών ΙΑΕ σε ευρωπαϊκά και διεθνή Προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών (π.χ. Erasmus+) και η συνεργασία τους με ξένα Πανεπιστήμια, εταιρείες και φορείς με στόχο την ανάπτυξη της κινητικότητας των φοιτητών για εκπαίδευση και κατάρτιση. Πρόσθετα, τόσο τα Δημόσια όσο και τα Ιδιωτικά ΙΑΕ της Κύπρου έχουν επιτύχει, κατόπιν ισχυρού ανταγωνισμού, να εξασφαλίσουν συμμετοχή ως πλήρη μέλη στις Ευρωπαϊκές Συμμαχίες Πανεπιστημίων (European University Alliances)», προσθέτει.

Αντίστοιχα, νούμερα που προκύπτουν από τις διεθνείς τάσεις, δείχνουν πως το εγχείρημα των ιδιωτικών ΑΕΙ αναμένεται να προσκομίσει πολλαπλά οφέλη και στην ελληνική οικονομία, μεταξύ των οποίων η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η τόνωση του τουρισμού και φυσικά η αντιστροφή του brain drain.

Τέλος, μια σύμπραξη Ελλάδας και Κύπρου μέσω της εκπαίδευσης, θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με στόχο την προσέλκυση φοιτητών από χώρες της Μέσης Ανατολής αλλά και των Βαλκανίων.

Διαβάστε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση