Το παρασκήνιο της πώλησης των F-16 στην Τουρκία: Οι συζητήσεις Μπλίνκεν - Μητσοτάκη

Μετά την επίσημη κατάθεση των εγγράφων της εν λόγω επικύρωσης στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε από την πλευρά του την επίσημη έγκριση για την προτεινόμενη πώληση ύψους 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Κογκρέσο την Παρασκευή (26/1), όπως μεταδίδει το CNNi .

Και ενώ η έγκριση αυτή θα προσέφερε υπεροχή της Τουρκίας σε επίπεδο εξοπλισμού στην περιοχή, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προχώρησε επίσης στην επίσης έγκριση πώλησης 40 μαχητικών αεροσκαφών F-35 αξίας 8,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ελλάδα. Το Κογκρέσο από την πλευρά του αναμένεται να εγκρίνει και τις δύο πωλήσεις, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί.

«Μπαράζ» διπλωματικών επαφών εν μέσω έντασης Τουρκίας - Σουηδίας

Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή αποτελεί προϊόντων αλλεπάλληλων επαφών του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν με Τούρκους αξιωματούχους και Αμερικανούς νομοθέτες, προκειμένου ο Ερντογάν να πάψει να βάζει «φρένο» στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Όταν η Σουηδία, μαζί με τη Φινλανδία, υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στην αμυντική συμμαχία τον Μάιο του 2022, η Τουρκία προσπάθησε να πιέσει τις ΗΠΑ να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις, κάτι που οι ΗΠΑ απέρριψαν είχαν απορρίψει.

Ωστόσο, κορυφαίοι αξιωματούχοι γνώριζαν καλά πως οι ΗΠΑ διατηρούσαν έναν - όχι και τόσο κρυμμένο - άσσο στο «μανίκι τους», με τον οποίο η Τουρκία θα πιεζόταν: Τα F-16.

Μόλις η Τουρκία ενέκρινε την ένταξη της Φινλανδίας τον Μάρτιο του 2023, ο Μπλίνκεν, προσπαθήσει πολύ - σε μεγάλο βαθμό παρασκηνιακά - να λάβει την έγκριση της Σουηδίας μέχρι τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το περασμένο καλοκαίρι στο Βίλνιους της Λιθουανίας.

Κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 2023, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ συναντήθηκε με τον Ερντογάν, ο οποίος προσπάθησε - ανεπιτυχώς - οι ΗΠΑ να δώσουν στην Τουρκία τα F-16, προτού εκείνη εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία. Ο Μπλίνκεν, από την πλευρά του, ξεκαθάρισε στον Τούρκο πρόεδρο πολλάκις ότι τα μέλη του Κογκρέσου δεν πρόκειται εγκρίνουν την πώληση αεροσκαφών έως ότου η Τουρκία επιτρέψει στη Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Στο σημείο αυτό, όπως αναφέρει Αμερικανός αξιωματούχος στο CNNi, η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε να αξιοποιήσει το «χαρτί» των F-16 νωρίτερα απ' ότι υπολόγιζε.

«Κλειδί» οι επαφές Φιντάν - Μπλίνκεν και ο ρόλος Μενέντεζ

Έπειτα ακολούθησε ο διορισμός του Χακάν Φιντάν ως νέος υπουργός Εξωτερικών της γείτονος χώρας και η συνάντησή του με τον Μπλίνκεν στο περιθώριο μιας διάσκεψης στο Λονδίνο στα τέλη Ιουνίου 2023.

Μετά από εκείνη τη συνάντηση, ο Μπλίνκεν συζήτησε το θέμα με τον τότε Πρόεδρο Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ –ο οποίος είχε από καιρό αντιταχθεί στην πώληση των μαχητικών αεροσκαφών στην Τουρκία– και άλλα μέλη του Κογκρέσου. Τόσο ο γερουσιαστής του Νιου Τζέρσεϊ, όσο και άλλοι αξιωματούχοι κατέστησαν σαφές ότι ήθελαν να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της Ελλάδας.

Για το σκοπό αυτό ο Μπλίνκεν ιεράρχησε εκτενείς επαφές και συναντήσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για να συζητήσει τι θα χρειαζόταν η Ελλάδα για να αισθάνεται ασφαλής, εάν η Τουρκία αποκτήσει τα F-16, τη στιγμή που ακόμη οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν ιδιαιτέρως τεταμένες.

Μετά από αυτούς τους πρώτους μήνες διαπραγματεύσεων, το πρώτο εμπόδιο ξεπεράστηκε στο Βίλνιους, όταν ο Ερντογάν δεσμεύτηκε δημόσια να προχωρήσει στην επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας.

Παρά την δημόσια αυτή δέσμευση, κύκλοι που παρακολουθούσαν τις επαφές ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Άγκυρα, κάνουν λόγο για εβδομαδιαία τηλεφωνική επικοινωνία Μπλίνκεν και Φιντάν το φθινόπωρο και τον χειμώνα του 2023. Αντίστοιχες επικοινωνίες έγιναν και με τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Εν τέλει, το τουρκικό κοινοβούλιο ψήφισε τελικά υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ την Τρίτη (23/1) και ο Ερντογάν υπέγραψε τα έγγραφα επικύρωσης την Πέμπτη (25/1), τα οποία και απέστειλε στις ΗΠΑ την Παρασκευή (26/1).

Αυτό ήταν το τελευταίο βήμα, προτού οι ΗΠΑ αποστείλουν το προσχέδιο της πώλησης των F-16 στο Κογκρέσο. Εξηγώντας, Αμερικανός αξιωματούχος επεσήμανε ότι η κίνηση έγινε με σκοπό το Κογκρέσο να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχει διέξοδος για την Τουρκία να αποχωρήσει από τη συμφωνία.

CNNi / Jennifer Hansler: Biden administration tells Congress it intends to sell Turkey F-16s after Erdogan approved Sweden’s NATO membership