Μελόνι: Υπόσχεται ενέργεια και επενδύσεις στην Αφρική με αντάλλαγμα την επανεισδοχή μεταναστών

Όμως οι επικριτές της προειδοποιούν ότι οι προθέσεις της απέχουν πολύ από τις πράξεις και εκφράζουν ανησυχίες πως στόχος του σχεδίου Ματέι είναι απλώς «να ενισχυθεί η πρόσβαση της Ιταλίας στο αέριο της Αφρικής, προς όφελος της Ευρώπης, και να ενισχυθεί ο ρόλος των ιταλικών εταιρειών στην εκμετάλλευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της Αφρικής».

Η Τζόρτζια Μελόνι, που ανήλθε στην εξουσία το 2022 με ένα αντιμεταναστευτικό πρόγραμμα, ελπίζει να καταστήσει την Ιταλία γέφυρα μεταξύ της Ευρώπης και της Αφρικής, προσφέροντας στην πρώτη νέους δρόμους ανεφοδιασμού σε ενεργειακούς πόρους και στη δεύτερη μαζικές επενδύσεις.

Οι ηγέτες πολλών αφρικανικών χωρών, που δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί, αναμένονται στη Ρώμη για τη σύνοδο κορυφής που θα διεξαχθεί την Κυριακή και τη Δευτέρα, 28-19/1.

Παρόντες θα είναι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και εκπρόσωποι του ΟΗΕ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Η Μελόνι αναμένεται να παρουσιάσει εκεί το «σχέδιο Ματέι», που έχει πάρει το όνομά του από τον Ενρίκο Ματέι ιδρυτή της Eni, του κρατικού ενεργειακού κολοσσού της Ιταλίας, ο οποίος τη δεκαετία του 1950 προωθούσε τη συνεργασία με τις αφρικανικές χώρες βοηθώντας τες να αναπτύξουν τους φυσικούς τους πόρους.

«Μια κάπως πατερναλιστική και αρπακτική σχέση που δεν έχει λειτουργήσει μέχρι στιγμής. Αυτό που πρέπει να κάνουμε στην Αφρική δεν είναι φιλανθρωπία, αλλά στρατηγικές συνεργασίες ίσου προς ίσο», τόνισε η Ιταλίδα πρωθυπουργός στις αρχές του μήνα.

Η Ιταλία, που προεδρεύει φέτος της G7, έχει δεσμευθεί να θέσει την ανάπτυξη της Αφρικής κεντρικό θέμα της θητείας της, εν μέρει για να αυξήσει την επιρροή της στην ήπειρο, την ώρα που χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, η Ινδία και η Ιαπωνία αναπτύσσουν τους δεσμούς τους με τις αφρικανικές χώρες.

Διπλωματική αναγκαιότητα

Όμως ειδικοί εκτιμούν ότι η Ιταλία ενδέχεται να δυσκολευτεί να λάβει τη στήριξη της ΕΕ, η οποία παρουσίασε το 2022 σχέδιο βοήθειας της Αφρικής ύψους 150 δισ. ευρώ.

Μέχρι στιγμή η ιταλική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει πακέτο 2,8 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2024-26 μέσω του σχεδίου Ματέι για το οποίο δεν είναι γνωστές λεπτομέρειες.

Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την εφημερίδα Corriere della Sera, η κυβέρνηση της Ιταλίας ενδέχεται να αφιερώσει 4 δισ. ευρώ σε αυτό το σχέδιο στη διάρκεια των πέντε ή επτά επόμενων ετών για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα, των μεταφορών και των υποδομών, αλλά πάνω απ’ όλα του ενεργειακού τομέα.

Εντονες αντιδράσεις

Ωστόσο περίπου 40 οργανώσεις της αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών επεσήμαναν αυτή την εβδομάδα ότι ανησυχούν πως στόχος του σχεδίου Ματέι είναι απλώς «να ενισχυθεί η πρόσβαση της Ιταλίας στο αέριο της Αφρικής, προς όφελος της Ευρώπης, και να ενισχυθεί ο ρόλος των ιταλικών εταιρειών στην εκμετάλλευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της Αφρικής».

Για τον Ντιν Μπεκουμούζι Μπέμπε, υπεύθυνο της εκστρατείας «Don’t Gas Africa», οι φιλοδοξίες της Ρώμης «δεν λαμβάνουν υπόψη την κλιματική κρίση και τις φωνές της αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών».

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις ζητούν να γίνουν προσπάθειες για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες του περισσότερων από το 40% των Αφρικανών που δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, αέριο ή πετρέλαιο.

Μετανάστευση

Η Μελόνι επενδύει στο σχέδιο Ματέι «πολιτικό κεφάλαιο κυρίως λόγω της μετανάστευσης», εκτιμά ο Τζοβάνι Καρμπόνε, υπεύθυνος του προγράμματος ISPI.

Αν και η Ιταλίδα πρωθυπουργός έχει δεσμευθεί να σταματήσει τα πλοιάρια που φτάνουν στη χώρα της από τη Βόρεια Αφρική, οι αφίξεις μεταναστών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από τότε που ανέλαβε την πρωθυπουργία, περνώντας από περίπου 105.000 μετανάστες το 2022 σε σχεδόν 158.000 το 2023.

Το σχέδιο Ματέι προβλέπει την αντιμετώπιση των παραγόντων που ωθούν τους Αφρικανούς στη μετανάστευση και να πείσει τις χώρες καταγωγής να υπογράψουν συμφωνίες επανεισδοχής για τους μετανάστες που απελαύνονται.

Εξάλλου οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η πρωτοβουλία πρέπει να είναι σωστά δομημένη για να μπορεί να διαρκέσει, καθώς η Ιταλία πάσχει από χρόνια πολιτική αστάθεια.