Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τρεις μήνες η Τουρκία

Νωρίτερα είχε συνεδριάσει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, επίσης υπό την προεδρία του Ερντογάν, το οποίο αποφάσισε να συστήσει στο υπουργικό συμβούλιο την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Τη σχετική ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο Ερντογάν στις 11:15 το βράδυ. Επικαλέστηκε το άρθρο 120 του τουρκικού συντάγματος, το οποίο δίνει δυνατότητα κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι την απόπειρα πραξικοπήματος πραγματοποίησε η «τρομοκρατική οργάνωση Φετχουλάχ», όπως αποκαλείται πλέον στη Τουρκία το θρησκευτικό τάγμα του ιεροδιδάσκαλου Φετουλάχ Γκιουλέν (Fethullah Gülen).

«Κανείς να μην ανησυχεί για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα», είπε ο Ερντογάν και τόνισε ότι τα μέτρα που θα ληφθούν αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και στην προστασία της δημοκρατίας, των ελευθεριών και των δικαιωμάτων.

Ο Ερντογάν σημείωσε πως οι ξένες χώρες να μην επικρίνουν την Τουρκία όπου θα ληφθούν τα εν λόγω μέτρα. Αναφέρθηκε και στη σημερινή ανακοίνωση του οίκου αξιολόγησης S&P, ο οποίος υποβάθμισε την Τουρκία. «Τι σχέση έχετε εσείς με την Τουρκία;» αναρωτήθηκε και είπε ότι «πρόκειται για πολιτική απόφαση».

Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε πως δεν πρόκειται να μειωθούν οι αρμοδιότητες των νομαρχών, ότι αντιθέτως αυτές θα αυξηθούν και οι ένοπλες δυνάμεις θα τελούν υπό τις εντολές και τη διοίκηση των νομαρχών.

Απομένει πάντως να γίνει γνωστό τι είδους ρυθμίσεις θα ακολουθήσουν, αφού ο ισχύων νόμος περί κατάστασης έκτακτης ανάγκης ψηφίστηκε το 1983 και σε πολλά σημεία δεν είναι ικανό μέσο για να αντιμετωπιστούν τα δεδομένα της σημερινής εποχής. Σημαντικό χαρακτηριστικό του νόμου είναι ότι ανοίγει το δρόμο για την άσκηση πολιτικής μέσω προεδρικών διαταγμάτων, σχολιάζει ο ανταποκριτής του ΑΠΕ-ΜΠΕ στην Κωνσταντινούπολη.

"Οι διώξεις δεν έχουν τελειώσει"

Από την Παρασκευή, όταν έγινε το πραξικόπημα, περίπου 60.000 στρατιώτες, αστυνομικοί, δικαστές, δημόσιοι υπάλληλοι και καθηγητές έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα, συλληφθεί ή διερευνώνται από τις αρχές. Γύρω στο ένα τρίτο από τους περίπου 360 Τούρκους στρατηγούς εν ενεργεία κρατούνται από τότε, σύμφωνα με αξιωματούχο. Από τους στρατηγούς, στους 99 έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ενώ κρατούνται 14.

Το αποτυχημένο πραξικόπημα και η εκκαθάριση που ακολούθησε έχουν αναστατώσει τη χώρα των 80 εκατομμυρίων, η οποία συνορεύει με το χάος της Συρίας και αποτελεί δυτικό σύμμαχο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.

Προτού ανακοινώσει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο Ερντογάν είπε ότι οι διώξεις δεν έχουν τελειώσει ακόμα ενώ δήλωσε πως κατά τη γνώμη του μπορεί να αναμείχθηκαν και ξένα κράτη στο πραξικόπημα, σε μια προσπάθεια να τον ανατρέψουν.

Μιλώντας μέσω διερμηνέα σε μια συνέντευξη στο κανάλι Al Jazeera, ο Ερντογάν απέρριψε τις κριτικές ότι γίνεται όλο και περισσότερο αυταρχικός και ότι απειλείται η τουρκική δημοκρατία. "Θα παραμείνουμε εντός ενός δημοκρατικού κοινοβουλευτικού συστήματος. Δεν θα απομακρυνθούμε ποτέ από αυτό", τόνισε.

Ο Τούρκος ηγέτης επιρρίπτει στους οπαδούς του κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν την ευθύνη για το πραξικόπημα, το οποίο στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 230 άτομα καθώς στρατιωτικοί χρησιμοποίησαν πολεμικά αεροπλάνα, στρατιωτικά ελικόπτερα και τανκς για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι θα "καθαρίσει τον ιό" που ευθύνεται για το πραξικόπημα σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.

Ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου δήλωσε τη Τρίτη ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει αίτηση έκδοσής του Γκιουλέν, ο οποίος ζεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος συνομίλησε με τον Ερντογάν την ίδια μέρα, κάλεσε την Άγκυρα να δείξει αυτοσυγκράτηση ενώ διώκει τους υπεύθυνους του πραξικοπήματος.

Ο Γκιουλέν, 75, του οποίου το θρησκευτικό κίνημα συνδυάζει συντηρητικές ισλαμικές αρχές με φιλοδυτική στάση, ζει αυτοεξόριστος στην πολιτεία Πενσυλβάνια αλλά έχει δίκτυο υποστηρικτών μέσα στην Τουρκία. Έχει καταδικάσει το πραξικόπημα και αρνείται ότι έπαιξε ρόλο σε αυτό. Ο πρώην σύμμαχος του Ερντογάν που τώρα του ασκεί κριτική πρότεινε ότι το πραξικόπημα οργανώθηκε από τον πρόεδρο Ερντογάν ως δικαιολογία για να εδραιώσει τη θέση του μετά από μια σταδιακή συγκέντρωση ελέγχου κατά τη διάρκεια των 14 χρόνων στην εξουσία.

Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι θα εξετάσει την αίτηση έκδοσης του Γκιουλέν μόνο εάν λάβει ξεκάθαρες αποδείξεις, στο οποίο απάντησε ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ κατηγορώντας τις ΗΠΑ για υποκρισία στην μάχη της εναντίον της τρομοκρατίας.

Στις δηλώσεις του στo Al Jazeera, ωστόσο, ο Ερντογάν υιοθέτησε μια πιό διαλλακτική στάση, λέγοντας ότι δεν θέλει να συνδέσει το θέμα της χρήσης της αεροπορικής βάσης στο Ιντσιρλίκ, την οποία χρησιμοποιεί η συμμαχία που μάχεται το Ισλαμικό Κράτος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με την αίτηση της Άγκυρας για την έκδοση του Γκιουλέν.

"Χρειάζεται να είμαστε πιό ευαίσθητοι. Οι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας είναι βασισμένες σε οφέλη, όχι συναισθήματα. Είμαστε στρατηγικοί συνεργάτες", είπε ο Ερντογάν.