ΚΟΣΜΟΣ

Μέση Ανατολή: Γιατί ο ρόλος του «πυροσβέστη» δεν ταιριάζει στον Μπλίνκεν  

Μέση Ανατολή: Γιατί ο ρόλος του «πυροσβέστη» δεν ταιριάζει στον Μπλίνκεν  
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Γιόαβ Γκάλαντ στο Τελ Αβίβ στις 9 Ιανουαρίου 2024 Evelyn Hockstein/Pool Photo via AP

Ο κίνδυνος ολοκληρωτικής εκτράχυνσης στη Μέση Ανατολή έχει φέρει τον επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν, σε μία θέση που απέχει από όσα είχε στο νου του όταν αναλάμβανε την συγκεκριμένη θέση.

Η κρίση στη Μέση Ανατολή ξεπέρασε και το φράγμα των τριών μηνών και φως στο τέλος του ολοσκότεινου τούνελ αυτή την φορά δεν φαίνεται. Είναι δεδομένο πως οι κρίσεις στη Μέση Ανατολή χαρακτηρίζονται από την απόλυτη ρευστότητα, αλλά και την ενσάρκωση της έννοιας απρόβλεπτο, αλλά υπάρχουν σήμερα δεδομένα που δύσκολα κάποιος μπορεί να αγνοήσει.

Αφόρητες οι διεθνείς πιέσεις στο Ισραήλ

Η Χαμάς εξακολουθεί, παρά το ατελείωτο σφυροκόπημα που δέχεται η Γάζα, να κινείται πολυεπίπεδα, την ώρα που το Ισραήλ παρά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις έχει να αντιμετωπίσει μία πίεση από το εξωτερικό που όμοιά της ίσως να μην βίωσε ούτε την διετία 2003-2005 όταν και τελικά αποφάσισε να αποχωρήσει οριστικά από την Λωρίδα. Τα χτυπήματα σε Βηρυτό και Ιράν έχουν φέρει περαιτέρω κλιμάκωση και η Μέση Ανατολή δεν είναι ένα συμβατικό «καζάνι» που κάποιος θα ανοίξει απλά την βαλβίδα εκτόνωσης.

Μικρές οι νίκες της διπλωματίας, ανυπολόγιστες οι απώλειες

Μέσα στον ορυμαγδό εξελίξεων, η διπλωματία πετυχαίνει δυστυχώς μικρές νίκες που συνοδεύονται από ελάχιστες ημέρες κατάπαυσης του πυρός, ελάχιστα εφόδια ζωτικής σημασίας για τους αμάχους και ακόμη λιγότερους ανθρώπους να επιστρέφουν από τους απαγωγείς τους στο σπίτι και την χώρα τους. Στον αντίποδα τα νούμερα της φρίκης διαρκώς αυξάνονται και μαζί τους και η απόγνωση όσων από κοντά ή μακριά ζουν την συγκεκριμένη κατάσταση. Σε όλο αυτό το άκρως ασύμμετρο σκηνικό, ο άνθρωπος που έχει βρεθεί να προσπαθεί να «τρέξει» πίσω από τα πολλαπλά και διαρκώς διογκούμενα προβλήματα είναι ο Άντονι Μπλίνκεν. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες ο επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας είναι ζήτημα εάν έχει μείνει στις Ηνωμένες Πολιτείες περισσότερο από 10 ημέρες και τα ταξίδια σε Κατάρ, Τουρκία, Ισραήλ, Ελλάδα είναι καθημερινότητα.

Ο Μπλίνκεν σε έναν ρόλο που δεν θέλει: Του παγκόσμιου πυροσβέστη

Ο Άντονι Μπλίνκεν είναι ο άνθρωπος που δεν κομίζει απλά «τελεσίγραφα» από το οβάλ γραφείο προς του εμπλεκόμενους. Είναι ο άνθρωπος που προσπαθεί να τελειώσει άμεσα και με τρόπο ισορροπημένο καταστάσεις, που στον πυρήνα τους έχουν μόνο ανισορροπία και συμφέροντα εκ διαμέτρου αντίθετα. Με τον όρο «κλισέ» ο Μπλίνκεν σήμερα έχει επωμιστεί τον ρόλο του παγκόσμιου πυροσβέστη έναν ρόλο που ο ίδιος σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να ενσαρκώσει και κυρίως φαίνεται πως δεν του ταιριάζει.

Ο Άντονι Μπλίνκεν είναι ένας έξοχος διπλωμάτης όταν στο τραπέζι οι ρόλοι είναι ξεκαθαρισμένοι. Στις συζητήσεις με την Κίνα, οι ΗΠΑ για πρώτη φορά στην μετά Τραμπ περίοδο, κατάφεραν να έχουν εξέλιξη σε μία σχέση επικίνδυνα παγωμένη για καιρό. Ναι, η εξέλιξη είναι η επικοινωνία των δύο, αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν είναι απλό ειδικά με ένα Πεκίνο που φιλοδοξεί και κυρίως δεν κρύβει τις προθέσεις του για παγκόσμιο ρόλο. Ο Άντονι Μπλίνκεν είναι επίσης εξόχως ικανώς στο να επαναδιατυπώνει σε όρους διπλωματίας και πολιτικής το μήνυμα που ο Τζο Μπάιντεν επιθυμεί σε κάθε περίσταση. Η θέση του Μπλίνκεν κάθε άλλο παρά εύκολη είναι, καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είναι απλά ένας από τους παλαιότερους διπλωμάτες στον κόσμο, αλλά είναι ένας από αυτούς που χάραξαν τον οδικό χάρτη στο οποίο ο πλανήτης πορεύεται τα τελευταία 40 χρόνια. Ο Μπλίνκεν δεν έχει περιθώρια αποτυχίας και κυρίως δεν έχει περιθώρια ελιγμών που με κάποιον εύσχημο τρόπο θα κρύψει από τον Πρόεδρό του. Είναι άλλωστε ο δικός του Πρόεδρος ο πρώτος «διδάξας» σε τέτοιου τύπου κινήσεις.

Ο Νετανιάχου δεν προτίθεται να ακολουθήσει τις αμερικανικές επιταγές

Ο Μπλίνκεν ειδικά με την Μέση Ανατολή και κυρίως με το Τελ Αβίβ, δείχνει να έχει αποκτήσει μεγάλο «πονοκέφαλο». Είναι ξεκάθαρο πως ο Μπέντζαμπιν Νετανιάχου δεν θέλει και δεν τον συμφέρει σήμερα να ακολουθήσει τις επιταγές των ΗΠΑ. Ο Νετανιάχου έχοντας απόλυτη αντίληψη ότι πολιτικά έχει «πεθάνει» σήμερα, δεν έχει και πολλά να χάσει… Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε προεκλογική χρονιά και σήμερα ο στενότερος τους σύμμαχος έχει αποφασίσει να μην τους κάνει το δώρο της Ειρήνης. Ο Μπάιντεν είναι ξεκάθαρο πως δεν έχει πλέον σε καμία απολύτως εκτίμηση την Κυβέρνηση του Ισραήλ, αλλά δεν μπορεί να αφήσει την χώρα στην τύχη της.

Οι δυνάμεις που ασκούνται στον Μπλίνκεν, πέρα από ασύμμετρες είναι και αντίρροπες, με την πίεση να χτυπά για τον Αμερικανό ΥΠΕΞ καθημερινά κόκκινο. Είναι από μόνο του βαρύ άλλωστε το έργο που καλείται να υπηρετήσει. Σήμερα για πρώτη φορά από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, ένας άνθρωπος, βρίσκεται στη μέση όλων των τάσεων, των κινήσεων και των απαιτήσεων σε πολλά διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Το πρόβλημα για τον Αμερικανό διπλωμάτη είναι πως ο ίδιος προτιμά την θέση του μηχανοδηγού και όχι του πυροσβέστη που σήμερα περισσότερο από ποτέ απαιτείται προκειμένου να υπάρξει μία κάποια – πρώτη – έστω και εύθραυστη ισορροπία.