Γιατί είναι τόσο σημαντική η Ερυθρά Θάλασσα για την παγκόσμια οικονομία

Αυτή, όμως μπορεί να είναι μόνο η αρχή καθώς τραγικές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στη παγκόσμια οικονομία η οποία μόλις έχει αρχίσει να ανακάμπτει από την πανδημία του Covid-19, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τους νομισματικούς περιορισμούς.

Για αρχή οι εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα σημαίνουν δραματική αύξηση του κόστους μεταφοράς και κατά συνέπεια σε αύξηση στις τιμές των αγαθών καθώς επιλέγονται άλλες εναλλακτικές θαλάσσιες οδοί, όπως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη Νότιο Αφρική καθώς αυξάνεται η απόσταση που χρειάζεται να διανυθεί. Ήδη το πετρέλαιο και ο φυσικό αέριο παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι μαχητές Χούτι από την Υεμένη έχουν κλιμακώσει τις επιθέσεις τους σε εμπορικά πλοία που ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ, ως απάντηση στους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς του Ισραήλ κατά της Γάζας.

Δεξαμενόπλοια και φορτηγά πλοία, όπως αναφέρει ο Guardian έχουν γίνει στόχος επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που εξαπολύονται από την Υεμένη. Αν και οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν ελάχιστες στις περισσότερες περιπτώσεις, η απειλή και μόνο έχει οδηγήσει τις εμπορικές διαδρομές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας σε σχεδόν αδιέξοδο.

Γιατί η Ερυθρά Θάλασσα είναι τόσο σημαντική;

Τα πάντα, από το κόστος της βενζίνης στην αντλία μέχρι τη διαθεσιμότητα της τελευταίας ηλεκτρονικής συσκευής, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ασφάλεια ενός στενού υδάτινου στενού - πλάτους μόλις 32 χιλιομέτρων- μεταξύ του Τζιμπουτί και της Υεμένης: του στενού Μπαμ ελ Μαντέμπ. Τα πλοία σε αυτό το υδάτινο πέρασμα είναι αυτά που οι Χούτι έχουν βάλει στο στόχαστρο.

Το στενό Μπαμπ Ελ Μαντέμπ - μέρος του πιο πυκνοδομημένου ναυτιλιακού διαύλου στον κόσμο - σηματοδοτεί τη νότια είσοδο στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία συνδέεται με τη διώρυγα του Σουέζ.

Η διώρυγα έφερε επανάσταση στο παγκόσμιο εμπόριο όταν άνοιξε πριν από 150 χρόνια, δημιουργώντας μια σύντομη διαδρομή μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, καθώς και μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Δισεκατομμύρια δολάρια εμπορεύσιμων αγαθών και προμηθειών περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα κάθε χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι οι καθυστερήσεις εκεί μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές διαταραχές σε όλο τον κόσμο.

Τι κάνουν οι Χούτι;

Ο Μοάμεντ Αλ Μπουκχαίτι, ηγετικό στέλος των Χούτι, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η ομάδα του θα αντιμετωπίσει οποιονδήποτε συνασπισμό σχηματίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ερυθρά Θάλασσα.

Παρά το γεγονός ότι αρχικά είπαν ότι θα βάζουν στο στόχαστρο μόνο πλοία που ταξιδεύουν προς το Ισραήλ, η απειλή για το εμπόριο έχει αυξηθεί καθώς έχουν δεχθεί επιθέσεις και πλοία με σημαία άλλων χωρών που δεν έχουν καμία σχέση με το Ισραήλ.

Σε απάντηση, πλοία του γαλλικού, του βρετανικού και του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού κατέρριψαν ορισμένα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τους πυραύλους τους και τη Δευτέρα (18/12) οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι συγκρότησαν έναν συνασπισμό 10 χωρών που συμφώνησαν να πραγματοποιούν περιπολίες στη νότια Ερυθρά Θάλασσα για να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τα πλοία από επιθέσεις.

Πώς μπορεί να επηρεαστεί η ναυτιλία;

Η πιο άμεση επίπτωση είναι η αύξηση του κόστους ασφάλισης των πλοίων που ταξιδεύουν μέσω της διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς Θάλασσας.

Συνήθως, τα πλοία πρέπει να ενημερώνουν τους ασφαλιστές τους όταν πλέουν μέσω περιοχών υψηλού κινδύνου και να καταβάλλουν πρόσθετο ασφάλιστρο. Αυτό το ασφάλιστρο κινδύνου που καταβάλλουν οι ναυτιλιακές εταιρείες ήταν μόλις 0,07% της αξίας ενός πλοίου στις αρχές Δεκεμβρίου, αλλά έχει αυξηθεί σε περίπου 0,5%-0,7% τις τελευταίες ημέρες.

Τη Δευτέρα (18/12), μια ομάδα διακεκριμένων ναυτασφαλιστών διεύρυνε επίσης την περιοχή στην Ερυθρά Θάλασσα που θεωρούν ως υψηλού κινδύνου, πράγμα που σημαίνει ότι περισσότερα πλοία θα πρέπει να πληρώσουν το ασφάλιστρο.

Ως αποτέλεσμα, το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας έχει αυξηθεί κατά δεκάδες χιλιάδες δολάρια την εβδομάδα.

Για τους περισσότερους εμπόρους, ωστόσο, ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος.

Την τελευταία εβδομάδα εξέχουσες ναυτιλιακές εταιρείες, όπως η Maersk, η Hapag Lloyd και η MSC, αποφάσισαν να μη χρησιμοποιούν την Ερυθρά Θάλασσα. Σύμφωνα με το thinktank Atlantic Council, επτά από τις δέκα μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες με βάση το μερίδιο αγοράς έχουν αναστείλει τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ορισμένα πλοία εκτρέπονται γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, στο νότιο άκρο της Αφρικής, προσθέτοντας έως και δύο εβδομάδες σε χρόνο ταξιδιού με αύξηση του κόστους.

Για παράδειγμα για τη σύνδεση Ρότερνταμ και Σιγκαπούρης, η παράκαμψη αυτή επιμηκύνει το ταξίδι κατά 40%, από τα περίπου 8.400 ναυτικά μίλια (15.550 χιλιόμετρα) στα 11.720 μίλια (21.700 χλμ.), σύμφωνα με την S&P Global.

Οι αναλυτές έχουν εκφράσει ανησυχία για το πόσο εύκολα η υποστηριζόμενη από το Ιράν ομάδα έχει καταφέρει να διαταράξει τη σημαντικότερη εμπορική οδό στον πλανήτη. Από τη βάση τους στην πρωτεύουσα της Υεμένης, τη Σαναά, οι Χούτι έχουν βάλει στο στόχαστρο πλοία στο στενό καθώς εισέρχονται στην Ερυθρά Θάλασσα στο ταξίδι τους προς τη διώρυγα του Σουέζ.

Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στους καταναλωτές;

Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου αυξήθηκαν στην είδηση ότι η BP διακόπτει τις μεταφορές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Οι αναλυτές λένε ότι αν συνεχιστούν οι επιθέσεις σε πλοία και περισσότερες πετρελαϊκές εταιρείες σταματήσουν τις μεταφορές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, το κόστος της ενέργειας είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω.

Οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν δύο επιλογές: να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο να ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και το αυξημένο κόστος ασφάλισης που αυτό συνεπάγεται - ή να εκτρέψουν τα πλοία τους μέσω άλλων διαδρομών.

Οποιαδήποτε επιλογή και αν κάνουν θα παρατηρηθούν υψηλότερες τιμές ναύλων και καθυστερήσεις στην παράδοση του φορτίου - το κόστος των οποίων θα επηρεάσει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Το Atlantic Council δήλωσε ότι η διαταραχή θα μπορούσε να δημιουργήσει «ισχυρό αντίθετο άνεμο στην παγκόσμια οικονομία, η οποία εξακολουθεί να ανακάμπτει από ... την πανδημία του Covid-19, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη σημαντική νομισματική σύσφιξη» που παρατηρείται σε πολλές χώρες.

Με τους κεντρικούς τραπεζίτες σε όλο τον κόσμο να βρίσκονται στα πρόθυρα να κηρύξουν τη νίκη στη μάχη κατά του πληθωρισμού, η άνοδος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου -σε συνδυασμό με τη διαταραχή της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού- θα μπορούσε να απειλήσει να ανατρέψει το τοπίο.