Βραβείο Ζαχάροφ: Η Ιρανή Μαχσά Αμινί, «σύμβολο ελευθερίας», τιμήθηκε μετά θάνατον

Κορυφαία διάκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το βραβείο αυτό απονεμήθηκε στη νεαρή κουρδικής καταγωγής Ιρανή που απεβίωσε στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 σε ηλικία 22 ετών, τρεις ημέρες αφού συνελήφθη από την ιρανική αστυνομία ηθών επειδή δεν φορούσε τη μαντίλα της με τον τρόπο που προβλέπει ο αυστηρός ενδυματολογικός κώδικας που επιβάλλεται στις γυναίκες στο Ιράν.

Ο θάνατός της προκάλεσε μήνες διαδηλώσεων εναντίον των ιρανών πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών και η Μαχσά Αμινί έγινε το σύμβολο της μάχης εναντίον της υποχρέωσης των γυναικών να φορούν μαντίλα. Η καταστολή αυτού του κινήματος προκάλεσε εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες συλλήψεις.

Η οικογένεια της Μαχσά Αμινί προέβλεπε να παρευρεθεί στην απονομή του βραβείου Ζαχάροφ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, όμως δεν μπόρεσε να μεταβεί εκεί, καθώς της επιβλήθηκε την τελευταία στιγμή απαγόρευση να εγκαταλείψει το ιρανικό έδαφος.

«Θα ήθελα να μπορούσα να είμαι παρούσα στην αξιότιμη συνέλευσή σας για να εκπροσωπήσω όλες τις γυναίκες της χώρας μου και να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για την απονομή του βραβείου Ζαχάροφ», έγραψε η μητέρα της Μαχσά Αμινί, Μοζγκάν Εφτεχαρί, σε μήνυμα που αναγνώστηκε από το δικηγόρο της, Σαλέχ Νικμπάχτ, ο οποίος παρέλαβε το βραβείο Ζαχάροφ εξ ονόματος της οικογένειας.

«Δυστυχώς μας αρνήθηκαν την ευκαιρία αυτή, σε παραβίαση όλων των νομικών και ανθρώπινων κριτηρίων», πρόσθεσε.

Αναφερόμενη στην κόρη της, η Μοζγκάν Εφτεχαρί την συνέκρινε με την Ιωάννα της Λωραίνης, υπογραμμίζοντας πως «η ζωή της αφαιρέθηκε άδικα».

«Είμαι πεπεισμένη ότι το όνομά της, δίπλα σε εκείνο της Ιωάννας της Λωραίνης, θα παραμείνει ένα σύμβολο ελευθερίας», τόνισε.

Καταδίκη της ΕΕ

Καταδικάζοντας την απόφαση του ιρανικού καθεστώτος να εμποδίσει τους συγγενείς της Μαχσά Αμινί να μεταβούν στη Γαλλία, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα δήλωσε πως «ο τρόπος με τον οποίο τους μεταχειρίστηκαν είναι ένα νέο παράδειγμα του τι αντιμετωπίζει καθημερινά ο ιρανικός λαός».

«Το θάρρος και την αποφασιστικότητα των γυναικών του Ιράν στη μάχη τους για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν θα τα σταματήσει κανείς. Οι φωνές τους δεν μπορούν να φιμωθούν», υπογράμμισε η Μέτσολα.

Περισσότεροι από εκατό ευρωβουλευτές είχαν υπογράψει ανοικτή επιστολή για να καταγγείλουν την απόφαση των ιρανικών αρχών, η οποία έχει στόχο, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές αυτούς, να «φιμώσει» την οικογένεια της Μαχσά Αμινί «εμποδίζοντάς την να καταγγείλει τη σκανδαλώδη καταπίεση των δικαιωμάτων των γυναικών, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν».

Η απονομή του βραβείου Ζαχάροφ έγινε δύο ημέρες έπειτα από εκείνη του Νόμπελ Ειρήνης στην αγωνίστρια Ναργκίς Μοχαμαντί, η οποία δεν μπόρεσε να μεταβεί στο Όσλο για να το παραλάβει επειδή κρατείται από το 2021 στη φυλακή Εβίν της Τεχεράνης.

Σήμερα στο Κοινοβούλιο του Στρασβούργου δύο Ιρανές αντιπροσώπευσαν το κίνημα «Γυναίκα Ζωή Ελευθερία», που τιμήθηκε επίσης με το βραβείο Ζαχάροφ.

Πρόκειται για την Αφσούν Νατζαφί, η αδελφή της οποίας, η Χαντίς, σκοτώθηκε το Σεπτέμβριο του 2022 στα 22 χρόνια της στη διάρκεια διαδήλωσης προς τιμήν της Μαχσά Αμινί, και για την Μερσεντέχ Σαχινκάρ, η οποία τραυματίσθηκε στο μάτι στη διάρκεια διαδήλωσης εναντίον του ιρανικού καθεστώτος τον Οκτώβριο 2022.

Και οι δύο έφυγαν φέτος από το Ιράν.

«Είμαστε εδώ εξ ονόματος όλων των γυναικών, έχουμε απαυδήσει με το ιρανικό καθεστώς», δήλωσε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η Μερσεντέχ Χασινκάρ, η οποία ζει πλέον στη Γερμανία.

Η Αφσούν Νατζαφί κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αυξήσει την πίεση στο ιρανικό καθεστώς. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει μη υποχρεωτικές αποφάσεις με τις οποίες έχει καταδικάσει την καταστολή των διαδηλωτών από το ιρανικό καθεστώς.

Πέρυσι με το βραβείο Ζαχάροφ είχε τιμηθεί «ο θαρραλέος ουκρανικός λαός» που αντιμετωπίζει τη ρωσική εισβολή.