CNNi: Οι χρηματοδοτήσεις του Κατάρ στη Γάζα με τις… ευλογίες του Ισραήλ – Η αμφιλεγόμενη συμφωνία

Αλλά όλα αυτά συνέβησαν με την... ευλογία του Ισραήλ.

Σε μια σειρά συνεντεύξεων με βασικούς Ισραηλινούς παίκτες που διεξήχθησαν σε συνεργασία με την ισραηλινή ερευνητική δημοσιογραφική οργάνωση Shomrim, το CNNi έμαθε ότι ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επέτρεψε τις πληρωμές προς τη Χαμάς, παρά τις ανησυχίες που εκφράζονται από το εσωτερικό της κυβέρνησής του.

Το Κατάρ έχει δεσμευτεί να μην σταματήσει αυτές τις πληρωμές. Ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ-Χουλαΐφι είπε στη Μπέκι Άντερσον του CNNi τη Δευτέρα ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει να καταβάλλει πληρωμές στη Γάζα για να στηρίξει τον θύλακα, όπως κάνει εδώ και χρόνια.

«Δεν πρόκειται να αλλάξουμε την εντολή μας. Η εντολή μας είναι η συνεχής βοήθεια και στήριξή μας προς τους αδελφούς και τις αδελφές μας της Παλαιστίνης. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε συστηματικά όπως το κάναμε πριν», είπε ο Αλ Χουλαΐφι.

Ισραηλινές πηγές απάντησαν επισημαίνοντας ότι διαδοχικές κυβερνήσεις είχαν διευκολύνει τη μεταφορά χρημάτων στη Γάζα για ανθρωπιστικούς λόγους και ότι ο Νετανιάχου είχε ενεργήσει αποφασιστικά κατά της Χαμάς μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

To CNNi παρουσιάζει όσα γνωρίζει για αυτές τις πληρωμές και τον ρόλο του Ισραήλ στη διευκόλυνσή τους.

Πότε ξεκίνησαν οι πληρωμές από το Κατάρ;

Το 2018, το Κατάρ άρχισε να καταβάλλει μηνιαίες πληρωμές στη Λωρίδα της Γάζας. Περίπου 15 εκατομμύρια δολάρια στάλθηκαν στη Γάζα σε βαλίτσες γεμάτες μετρητά – που παραδόθηκαν από τους Καταριανούς μέσω του ισραηλινού εδάφους μετά από μήνες διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ.

Οι πληρωμές ξεκίνησαν αφού η Παλαιστινιακή Αρχή (PA), η παλαιστινιακή κυβέρνηση στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη που είναι αντίπαλος της Χαμάς, αποφάσισε να περικόψει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων στη Γάζα το 2017, είπε στο CNNi μια ισραηλινή κυβερνητική πηγή με γνώση του θέματος την εποχή εκείνη.

Η Παλαιστινιακή Αρχή αντιτάχθηκε στη χρηματοδότηση του Κατάρ εκείνη την εποχή, η οποία είχε πει ότι προοριζόταν για την πληρωμή των δημοσίων μισθών καθώς και για ιατρικούς σκοπούς.

Το Ισραήλ ενέκρινε τη συμφωνία σε μια συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας τον Αύγουστο του 2018, όταν ο Νετανιάχου υπηρετούσε την προηγούμενη θητεία του ως πρωθυπουργός.

Ακόμη και τότε, ο Νετανιάχου επικρίθηκε από τους εταίρους του στο συνασπισμό για τη συμφωνία και ότι ήταν πολύ ήπιος απέναντι στη Χαμάς.

Ο πρωθυπουργός υπερασπίστηκε την πρωτοβουλία εκείνη την εποχή, λέγοντας ότι η συμφωνία έγινε «σε συντονισμό με εμπειρογνώμονες ασφαλείας για την αποκατάσταση της ηρεμίας στα (ισραηλινά) χωριά του νότου, αλλά και για την πρόληψη μιας ανθρωπιστικής καταστροφής (στη Γάζα)».

Ο Αχμάντ Ματζνταλάνι, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στη Δυτική Όχθη, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι ενορχήστρωσαν την πληρωμή.

Γιατί το Ισραήλ υποστήριξε τις πληρωμές;

Ισραηλινά και διεθνή μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το σχέδιο του Νετανιάχου να συνεχίσει να επιτρέπει τη βοήθεια στη Γάζα μέσω του Κατάρ ήταν με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να καταστήσει τη Χαμάς αποτελεσματικό αντίβαρο στην Παλαιστινιακή Αρχή και να αποτρέψει την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους.

Αξιωματούχοι της Παλαιστινιακής Αρχής δήλωσαν τότε ότι οι μεταφορές μετρητών ενθάρρυναν τον διχασμό μεταξύ των παλαιστινιακών φατριών.

Ο υποστράτηγος Άμος Γκιλάντ, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας, είπε στο CNNi ότι το σχέδιο υποστηρίχθηκε από τον πρωθυπουργό, αλλά όχι από την ισραηλινή κοινότητα πληροφοριών. Υπήρχε επίσης κάποια πεποίθηση ότι θα «έκανε πιο ισχνή την παλαιστινιακή κυριαρχία», είπε. Υπήρχε επίσης μια ψευδαίσθηση, πρόσθεσε, ότι «αν τους ταΐζατε (τη Χαμάς) με χρήματα, θα εξημερώνονταν».

Ο Σλόμο Μπρομ, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, είπε στους New York Times ότι μια ισχυρή Χαμάς βοήθησε τον Νετανιάχου να αποφύγει τις διαπραγματεύσεις για ένα παλαιστινιακό κράτος, λέγοντας ότι η διαίρεση των Παλαιστινίων τον βοήθησε να υποστηρίξει ότι δεν είχε εταίρο για την ειρήνη στην Παλαιστινίων, αποφεύγοντας έτσι την πίεση για ειρηνευτικές συνομιλίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Ο Ναφτάλι Μπένετ, πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ, είπε στο CNNi την Κυριακή ότι μετά από χρόνια επισήμανσης των ανησυχιών του στην κυβέρνηση Νετανιάχου όταν ήταν υπουργός Παιδείας, διέκοψε τις μεταφορές μετρητών όταν έγινε πρωθυπουργός το 2021.

«Σταμάτησα τις βαλίτσες με μετρητά γιατί πιστεύω αυτό το φρικτό λάθος – να επιτρέψουμε στη Χαμάς να έχει όλες αυτές τις βαλίτσες γεμάτες μετρητά-, οδηγεί κατευθείαν στην αναδιάταξη εναντίον των Ισραηλινών. Γιατί να τους ταΐζουμε μετρητά για να μας σκοτώσουν;» ρώτησε ο Μπένετ.

Οι πληρωμές σε μετρητά σταμάτησαν, αλλά η μεταφορά κεφαλαίων στη Γάζα συνεχίστηκε υπό την ηγεσία του Μπένετ, σύμφωνα με τους New York Times.

Ισραηλινός αξιωματούχος είπε στο CNNi ότι οποιαδήποτε υπόδειξη ότι ο Νετανιάχου ήθελε να διατηρήσει μια «μετρίως εξασθενημένη» Χαμάς ήταν «εντελώς ψευδής» και ότι είχε ενεργήσει για να αποδυναμώσει τη Χαμάς «σημαντικά».

«Ηγήθηκε τριών ισχυρών στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά της Χαμάς, οι οποίες σκότωσαν χιλιάδες τρομοκράτες και ανώτερους διοικητές της Χαμάς», είπε ο αξιωματούχος. «Οι διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις κυβερνήσεις του Νετανιάχου επέτρεψαν να πάνε χρήματα στη Γάζα. Όχι για να ενισχυθεί η Χαμάς, αλλά για να αποτραπεί μια ανθρωπιστική κρίση υποστηρίζοντας κρίσιμες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης για την πρόληψη της εξάπλωσης ασθενειών και τη διευκόλυνση της καθημερινής ζωής».

Αντιμετώπισε αντιδράσεις ο Νετανιάχου;

Ο Νετανιάχου δέχεται αυξανόμενη κριτική καθώς το βάθος της εμπλοκής της κυβέρνησής του στην κίνηση, καθώς και τα κίνητρα για αυτήν, έρχονται ξανά στο φως.

Η συμφωνία χρηματοδότησης είναι ένας λόγος για τον οποίο πολλοί Ισραηλινοί σήμερα ρίχνουν μέρος της ευθύνης για την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου προσωπικά στον Νετανιάχου. Πολλοί άνθρωποι είπαν στο CNNi ότι πίστευαν ότι το να επιτρέψουν τις πληρωμές, έκανε τη Χαμάς ισχυρότερη και, τελικά, χειροτέρεψε τις βάναυσες επιθέσεις.

«Η πολιτική του πρωθυπουργού να αντιμετωπίζει την τρομοκρατική ομάδα ως εταίρο, σε βάρος του (Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ) Αμπάς και του παλαιστινιακού κράτους, έχει οδηγήσει σε πληγές από τις οποίες θα χρειαστούν χρόνια για να επουλωθεί το Ισραήλ», έγραψε ο Ταλ Σνάιντερ σε ένα άρθρο γνώμης στο τους Times of Israel στις 8 Οκτωβρίου, μια μέρα μετά την καταστροφική επίθεση της Χαμάς.

Ο Γκίλαντ, πρώην αξιωματούχος της άμυνας του Ισραήλ, είπε ότι ήταν μεταξύ εκείνων που υποστήριξαν ότι δεν επιτρέπεται να φτάσουν χρήματα στη Χαμάς, λέγοντας ότι η επιτρεπόμενη ταμειακή ροή με τα χρόνια ήταν ένα «δραματικό, τραγικό λάθος».

Με τα κονδύλια «θα μπορούσαν να φροντίσουν τον πληθυσμό. Θα μπορούσαν να φροντίσουν για τη στρατιωτική ενίσχυση και να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους», δήλωσε ο Γκίλαντ την περασμένη εβδομάδα.

Η κριτική κατά του Νετανιάχου μεταξύ των Ισραηλινών εντάθηκε μετά την επίθεση, με πολλούς να κατηγορούν τον πρωθυπουργό ότι απέτυχε να την αποτρέψει.

Τι αντιδράσεις έχει αντιμετωπίσει το Κατάρ;

Το Κατάρ διατηρεί στενούς δεσμούς τόσο με τη Χαμάς όσο και με δυτικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχει δεχθεί σκληρή κριτική επειδή επέτρεψε στην υποστηριζόμενη από το Ιράν ομάδα να ιδρύσει ένα πολιτικό γραφείο στη Ντόχα, το οποίο λειτουργεί από το 2012.

Αλλά έχει αποδειχθεί χρήσιμο και για το Ισραήλ, έχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην απελευθέρωση των ομήρων που απήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου και κρατήθηκαν από τη Χαμάς στη Γάζα.

Ωστόσο, ορισμένοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι επισήμαναν ότι το Κατάρ είναι μεταξύ εκείνων που ευθύνονται για την επίθεση, λέγοντας ότι το αραβικό κράτος του Κόλπου υποστηρίζει τη Χαμάς.

Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Έλι Κοέν κατηγόρησε το Κατάρ ότι χρηματοδοτεί τη Χαμάς και φιλοξενεί τους ηγέτες της τον Οκτώβριο.

«Το Κατάρ, το οποίο χρηματοδοτεί και φιλοξενεί τους ηγέτες της Χαμάς, θα μπορούσε να επηρεάσει και να επιτρέψει την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων, όλων των ομήρων που κρατούν οι τρομοκράτες. Εσείς, μέλη της διεθνούς κοινότητας θα πρέπει να απαιτήσετε από το Κατάρ να κάνει ακριβώς αυτό», είπε ο Κοέν σε μια συνάντηση υψηλού επιπέδου του ΟΗΕ.

Το Κατάρ απέρριψε τις κατηγορίες των Ισραηλινών αξιωματούχων, προειδοποιώντας ότι «αυτές οι προκλητικές δηλώσεις» θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες διαμεσολάβησης και ακόμη και να «θέσουν σε κίνδυνο ζωές».

Ο Γκιλάντ κατηγόρησε επίσης το Κατάρ, λέγοντας ότι το κράτος του Κόλπου «έδινε στη Χαμάς 1 δισεκατομμύριο σέκελ ετησίως (30 εκατομμύρια δολάρια το μήνα)… και το χρησιμοποίησαν για να ενισχύσουν, να εδραιώσουν την επιρροή τους στη Γάζα. Ήταν σαν οξυγόνο», είπε στο CNNi.

Το Κατάρ αρνείται ότι αυτά τα κεφάλαια προορίζονταν για τη Χαμάς, λέγοντας ότι προορίζονται ως βοήθεια για την πληρωμή μισθών εργαζομένων στον πολιορκημένο θύλακα.

Το έθνος του Κόλπου, το οποίο φιλοξενεί μια μεγάλη αεροπορική βάση των ΗΠΑ, έχει δεχθεί επίσης πίεση στο Κογκρέσο. Μια δικομματική ομάδα 113 Αμερικανών βουλευτών έστειλε επιστολή στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στις 16 Οκτωβρίου ζητώντας του να ασκήσει πίεση στις χώρες που υποστηρίζουν τη Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ.

Ο Αλ-Κουλαίφι, ο υπουργός του Κατάρ που ηγείται της μεσολάβησης της χώρας του στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, είπε ότι η χώρα του «θα συνεχίσει να συνεργάζεται με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους για να διασφαλίσει ότι αυτά τα κεφάλαια θα φτάσουν στους πιο ευάλωτους και τις πιο σημαντικές και ζωτικής σημασίας υποδομές».

Qatar sent millions to Gaza for years – with Israel’s backing. Here’s what we know about the controversial deal By Nima Elbagir, Barbara Arvanitidis, Alex Platt, Raja Razek, Nadeen Ebrahim, CNN and Uri Blau, Shomrim