«Βενζινάδικα στο διάστημα»: Η λύση για να γλιτώσουμε από τα διαστημικά σκουπίδια

Από την αυγή της διαστημικής εποχής – την εκτόξευση του Σπούτνικ Ι το 1957 – οι άνθρωποι έχουν στείλει πάνω από 15.000 δορυφόρους σε τροχιά. Μόλις οι μισοί λειτουργούν ακόμη – οι υπόλοιποι, αφού ξέμειναν από καύσιμα και τελείωσε η διάρκεια ζωής τους, είτε κάηκαν στην ατμόσφαιρα είτε εξακολουθούν να βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη ως άχρηστα κομμάτια μετάλλου.

Ως τέτοια, αποτελούν απειλή για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και για άλλους δορυφόρους, με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος να εκτιμά ότι μέχρι σήμερα έχουν συμβεί πάνω από 640 «διαλύσεις, εκρήξεις, συγκρούσεις ή ανώμαλα γεγονότα που οδηγούν σε θρυμματισμό».

Αυτό έχει δημιουργήσει μια αύρα από διαστημικά σκουπίδια γύρω από τον πλανήτη, που αποτελείται από 36.500 αντικείμενα μεγαλύτερα από 10 εκατοστά και 130 εκατομμύρια θραύσματα μεγέθους έως 1 εκατοστό. Ο καθαρισμός αυτών των σκουπιδιών είναι δαπανηρός και περίπλοκος.

Ένας τρόπος για να ξεκινήσει η αντιμετώπιση του προβλήματος θα ήταν να σταματήσει η παραγωγή περισσότερων σκουπιδιών. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με τον ανεφοδιασμό των δορυφόρων αντί για τον παροπλισμό τους μόλις εξαντληθεί η ισχύς τους.

«Αυτή τη στιγμή δεν μπορείτε να ανεφοδιάσετε έναν δορυφόρο σε τροχιά», λέει ο Ντάνιελ Φέιμπερ, διευθύνων σύμβουλος της Orbit Fab. Αλλά η εταιρεία του, που έχει έδρα το Κολοράντο των ΗΠΑ, θέλει να το αλλάξει αυτό.

«Όταν οι δορυφόροι ξεμένουν από καύσιμα, δεν μπορούμε να τους κρατήσουμε στο σωστό σημείο της τροχιάς και γίνονται επικίνδυνα συντρίμμια, που κινούνται με πολύ υψηλές ταχύτητες», εξηγεί ο Φέιμπερ. «Αλλά επίσης, η έλλειψη καυσίμων σημαίνει ότι δεν μπορούμε να έχουμε ρυμουλκά σε τροχιά για να ξεφορτωθούμε τυχόν συντρίμμια που έχουν απομείνει. Δεν μπορούμε να έχουμε επισκευές και συντήρηση, δεν μπορούμε να αναβαθμίσουμε τίποτα. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε και λειτουργούμε με πολύ περιορισμένο τρόπο. Αυτή είναι η λύση που προσπαθούμε να δώσουμε».

Ακριβή «διαστημική χειρουργική»

Η ιδέα του ανεφοδιασμού και της συντήρησης δορυφόρων σε τροχιά ξεκίνησε από τη NASA το 2007, όταν εκτόξευσε το Orbital Express, μια αποστολή που περιελάμβανε δύο ειδικά κατασκευασμένους δορυφόρους που προσδέθηκαν με επιτυχία και αντάλλαξαν καύσιμα. Αργότερα, η NASA εργάστηκε για την Αποστολή Ρομποτικού Ανεφοδιασμού, η οποία διερεύνησε περαιτέρω τις προκλήσεις του ανεφοδιασμού υφιστάμενων δορυφόρων.

Τώρα ο οργανισμός εργάζεται για την αποστολή OSAM-1, προγραμματισμένη για εκτόξευση το 2026, που θα επιχειρήσει να αρπάξει και να ανεφοδιάσει τον Landsat-7, έναν δορυφόρο παρατήρησης της Γης που έχει μείνει από καύσιμα.

«Πρόκειται για μια αποστολή ανεφοδιασμού ενός δορυφόρου που δεν ήταν προετοιμασμένος για ανεφοδιασμό», λέει ο Φέιμπερ. «Οπότε ουσιαστικά πρέπει να κάνουν χειρουργική επέμβαση στον δορυφόρο, κόβοντάς τον για να αποκτήσουν πρόσβαση στους σωλήνες καυσίμου. Αυτό δίνει τη δυνατότητα επισκευής δορυφόρων, αλλά είναι πολύ ακριβή μέθοδος». Η NASA δήλωσε ότι η OSAM-1 θα κοστίσει συνολικά περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η καινοτομία της Orbit Fab

Η Orbit Fab δεν σχεδιάζει να ασχοληθεί με τον υπάρχοντα στόλο δορυφόρων. Αντ' αυτού, θέλει να επικεντρωθεί σε εκείνους που δεν έχουν ακόμη εκτοξευθεί και να τους εξοπλίσει με μια τυποποιημένη θύρα – που ονομάζεται RAFTI, από το Rapid Attachable Fluid Transfer Interface (Διασύνδεση Ταχείας Προσάρτησης Μεταφοράς Υγρών) – η οποία θα απλοποιήσει δραματικά τη διαδικασία ανεφοδιασμού, διατηρώντας την τιμή χαμηλά.

«Δεν υπάρχει ακόμη καμία εμπορικά διαθέσιμη θύρα καυσίμου για τον ανεφοδιασμό ενός δορυφόρου σε τροχιά. Στην πραγματικότητα, αυτό πάνω στο οποίο εργαζόμαστε είναι η τάπα βενζίνης – είμαστε μια εταιρεία με τάπες βενζίνης», λέει ο Φέιμπερ.

Η Orbit Fab, η οποία αυτοδιαφημίζεται με το σλόγκαν «βενζινάδικα στο διάστημα», εργάζεται πάνω σε ένα σύστημα που περιλαμβάνει τη θύρα καυσίμων, σκάφη ανεφοδιασμού – τα οποία θα παραδίδουν τα καύσιμα σε έναν δορυφόρο που τα χρειάζεται – και βυτιοφόρα σε τροχιά, από τα σκάφη ανεφοδιασμού θα παραλαμβάνουν τα καύσιμα. Η τιμή της για να παραδώσει υδραζίνη – το πιο συνηθισμένο καύσιμο για δορυφόρους – σε τροχιά, είναι 20 εκατομμύρια δολάρια.

Το 2018, η εταιρεία εκτόξευσε δύο δοκιμαστικά οχήματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να δοκιμάσει τις διεπαφές, τις αντλίες και τα υδραυλικά συστήματα. Το 2021 εκτόξευσε το Tanker-001 Tenzing, έναν δοκιμαστικό σταθμό αποθήκευσης καυσίμου.

Η επόμενη εκτόξευση έχει προγραμματιστεί για το 2024. «Θα παρέχουμε καύσιμα σε γεωστατική τροχιά για μια αποστολή του Εργαστηρίου Ερευνών της Αεροπορίας», λέει ο Φέιμπερ. Ενώ ο πρώτος μη κρατικός πελάτης της Orbit Fab θα είναι η Astroscale, μια ιαπωνική εταιρεία εξυπηρέτησης δορυφόρων, η οποία έχει αναπτύξει τον πρώτο δορυφόρο που έχει σχεδιαστεί για ανεφοδιασμό. Ονομάζεται LEXI, θα τοποθετεί θύρες RAFTI και επί του παρόντος έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το 2026.

Με πληροφορίες από: This company wants to create ‘gas stations in space’ by Jacopo Prisco, CNN