Πως είδαν οι απλοί Τούρκοι το πραξικόπημα;

Το να είσαι διακοπές στο εξωτερικό και να παρακολουθείς σε απευθείας μετάδοση το πραξικόπημα που εξελίσσεται την ίδια στιγμή στη χώρα σου, εν έτει 2016, είναι κάτι που ούτε στα χειρότερά σου όνειρα δεν θέλεις να το ζήσεις.

Και όμως αυτό το κακό όνειρο αντιμετώπισαν χτες οι πολλοί Τούρκοι που παραθέριζαν στη Σάμο, μη γνωρίζοντας τι ακριβώς συμβαίνει λίγα μίλια απέναντι, ποιος κυβερνά, τι θα κάνουν και οι ίδιοι. Κάθονταν σε όποια καφετέρια είχε τηλεόραση που έδειχνε κανάλι που αναμετέδιδε το CNN Turk.

Δεν καταλάβαιναν το σχολιασμό αλλά έβλεπαν, όσο μπορούσαν τις εικόνες αλλά και ότι γραφόταν στις οθόνες του CNNτης Τουρκίας, κοίταζαν ο ένας τον άλλο, χωρίς υστερίες, χωρίς φωνές, με την ανησυχία αποτυπωμένη στα πρόσωπά τους. Από τα 3 ζευγάρια που κάθονταν δίπλα μου οι 5, ηλικίας από 35 έως 40 παρακολουθούσαν με προσοχή, σχολίαζαν χαμηλόφωνα μεταξύ τους, προσπαθούσαν να μιλήσουν στα κινητά με κάποιους στην πατρίδα τους.

Την ίδια στιγμή ο τρίτος άντρας της παρέας, και μεγαλύτερος σε ηλικία ήταν cool. Δεν έδειχνε cool, ήταν όντως cool. Πιάσαμε την κουβέντα με τον Hamdi, που είναι καθηγητής σε λύκειο, στα γερμανικά. Του είπα πως «οι Αμερικάνοι επιβεβαίωσαν το πραξικόπημα, άρα πρέπει να είναι σαβαρό» και η απάντηση ήρθε άμεσα «δεν τα ξέρουν αυτά οι Αμερικάνοι. Δεν νομίζω ότι είναι κάτι σοβαρό. Εγώ δεν ανησυχώ. Έχει γίνει και άλλες φορές κάτι τέτοιο. Περίμενε ως το πρωί και μάλλον όλα θα έχουν τελειώσει».

Για ποιόν τον ρωτάω. Εδώ οι πραξικοπηματίες έβγαλαν ανακοίνωση πως έχουν το έλεγχο. «Δεν γίνεται», μου λέει. «Με βάση τη λογική δεν γίνεται. Ο Ερντογάν είναι δυνατός, δεν μπορεί να μην ήξερε κάτι και αν δεν ελέγχει απόλυτα το στρατό ελέγχει όλα τα υπόλοιπα, οπότε...».

Οι υπόλοιποι της παρέας του δεν έδειχναν να είναι τόσο σίγουροι για την έκβαση του πραξικοπήματος, αλλά όλοι συμφώνησαν πως δεν υπάρχει κανένας λόγος για αλλαγή εξουσίας, με οποιονδήποτε τρόπο, στην Τουρκία. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον. «Είμαστε καλά», μου είπε ο Hamdi και σε αυτό συμφώνησαν και οι υπόλοιποι. «Τα τελευταία χρόνια ζούμε καλά, καλύτερα από ποτέ και κανείς δεν θέλει να αλλάξει αυτό. Γιατί να το θέλει; Δεν είναι όλα τέλεια, αλλά είναι καλά».

Ίσως η στάση αυτή του Hamdi πέρα από cool να εντάσσεται στα πλαίσια που θέλουν οι Τούρκοι να παρουσιάζουν προς τα έξω τη χώρα τους. Σαν μια χώρα που τα πάντα είναι υπό έλεγχο και όλα δουλεύουν ρολόι. Και ας μην είναι έτσι.

«Η Τουρκία είναι από τη δεκαετία του ’20 μια χώρα απόλυτα δημοκρατική, στην οποία οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες και ο καθένας μπορεί να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει». Αυτά έλεγε με τρόπο απόλυτα πειστικό ένας επίσημος ξεναγός του τουρκικού υπουργείου πολιτισμού το μεσημέρι της Παρασκευής 15 Ιουλίου λίγα χιλιόμετρα έξω από την Έφεσο, για να έρθει η πραγματικότητα, έστω και υπό τη μορφή ενός μίνι πραξικοπήματος, μετά από λίγες μόλις ώρες να τον διαψεύσει... Και όσα βέβαια λέγεται ότι ακολουθούν την καταστολή του.