Γερμανία: Αντισυνταγματική η διαφορετική χρήση κονδυλίων που προορίζονταν για την πανδημία

Στην ανακοίνωσή του το Δικαστήριο εξηγεί ότι η αλλαγή στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό του 2021 ήταν αντισυνταγματική και πλήττει την αποτελεσματικότητα του συνταγματικά κατοχυρωμένου «φρένου χρέους». Πρόκειται για την πρώτη απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου σε σχέση με το «φρένο χρέους» και, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα μπορούσε να αποδειχθεί οδηγός για τη μελλοντική δημοσιονομική πολιτική και την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου συνταγματικού περιορισμού. Κατ' εξαίρεση, λόγω της πανδημίας, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει το «φρένο», το Δικαστήριο τονίζει ωστόσο ότι θα έπρεπε να έχει αιτιολογηθεί καλύτερα για ποιον λόγο τα κονδύλια που δεν χρησιμοποιήθηκαν για την πανδημία έπρεπε αργότερα να διατεθούν σε άλλες πολιτικές και κατά ποια έννοια αυτή η χρήση εξυπηρετούσε τον αρχικό σκοπό, την αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας. Τονίζει επίσης ότι με τα επιπλέον χρήματα θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα «μαξιλάρι» για επόμενες κρίσεις.

Η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς αύξησε εκ των υστέρων τον προϋπολογισμό του 2021 κατά 60 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά τα χρήματα τελικά δεν χρησιμοποιήθηκαν για τις συνέπειες της πανδημίας και τελικά διοχέτευσε τα κονδύλια στο Ταμείο για το Κλίμα και τον Μετασχηματισμό, με αναδρομική έγκριση της Bundestag το 2022.

Στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο προσέφυγαν 197 μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), με το σκεπτικό ότι καταστρατηγείται το «φρένο χρέους». Ακόμη και σε περιόδους κρίσης, «πρέπει να είναι σαφές πού τελειώνει το περιθώριο του κράτους στον δανεισμό», δήλωσε ο εκπρόσωπος του CDU, Κάρστεν Σνάιντερ. Ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ από την πλευρά του, πριν εκδοθεί η απόφαση, είχε δηλώσει ότι μια απόφαση κατά του συμπληρωματικού προϋπολογισμού θα έπληττε σοβαρά τη Γερμανία και την οικονομική της πολιτική. Το κόμμα του, οι Πράσινοι, έχουν επανειλημμένα καταστήσει σαφές ότι δεν θεωρούν πλέον κατάλληλο το «φρένο χρέους» και ζητούν τη μεταρρύθμισή του στην επόμενη νομοθετική περίοδο. Το «φρένο χρέους», το οποίο θεμελιώνεται στον γερμανικό Βασικό Νόμο, αποσκοπεί στον περιορισμό του δημόσιου χρέους και ορίζει ότι η ομοσπονδιακή και οι κρατιδιακές κυβερνήσεις ισοσκελίζουν τους προϋπολογισμούς τους χωρίς έσοδα από δανεισμό. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επιτρέπεται να δανείζεται μόνο 0,35% του ΑΕΠ και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρέπεται να υπερβαίνει το όριο.

Η σημερινή απόφαση προκαλεί σοβαρές πολιτικές αντιδράσεις στη Γερμανία. «Αποτελεί χαστούκι για τον κυβερνητικό συνασπισμό. Το Δικαστήριο βλέπει ένα αντισυνταγματικό λογιστικό τέχνασμα με σκοπό την υπονόμευση του φρένου χρέους και όχι απλώς έναν επιτρεπτό δημοσιονομικό ελιγμό», σχολιάζει στην BILD ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Φόλκερ Μπέμε-Νέσλερ, ενώ ο επικεφαλής της ΚΟ της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU) Αλεξάντερ Ντόμπριντ δηλώνει στην εφημερίδα ότι «ανατινάζονται οι αμφίβολες δημοσιονομικές πολιτικές της κυβέρνησης» και κάνει επίσης λόγο για «χαστούκι» στον συνασπισμό, ο οποίος έχει πλέον να αντιμετωπίσει μια «τρύπα» 60 δισεκατομμυρίων στον προϋπολογισμό. Ως «νίκη της δημοσιονομικής αλήθειας, σαφήνειας και διαφάνειας» περιγράφει την απόφαση ο αρμόδιος της Χριστιανικής Ένωσης για τη Δημοσιονομική Πολιτική Σεμπάστιαν Μπεμ και προσθέτει ότι «η σημασία της απόφασης υπερβαίνει κατά πολύ το άμεσο αντικείμενο της αγωγής, καθώς νικητές είναι οι πολίτες - και η δημοκρατία μας».