H αρχαία προέλευση των ασθενειών θα βοηθήσει στην παραγωγή σύγχρονων θεραπειών

Τον 16ο αιώνα, στη χώρα που σήμερα είναι γνωστή ως Μεξικό, υπήρξε μια ξαφνική και δραματική μείωση του πληθυσμού. Η ασθένεια εξαπλώθηκε αφού οι Ευρωπαίοι κατέκτησαν την περιοχή και ως αποτέλεσμα πέθαναν εκατομμύρια αυτόχθονες πληθυσμοί. Μέχρι πρόσφατα, πίστευαν ότι οι Ευρωπαίοι είχαν φέρει την ασθένεια μαζί τους από την Ευρώπη - αλλά το ακριβές παθογόνο που ευθύνεται ήταν άγνωστο.

Τώρα μια ομάδα επιστημόνων εξήγαγε αρχαίο DNA από τα δόντια των θυμάτων των επιδημιών, τα οποία ήταν θαμμένα κάτω από ένα νοσοκομείο της αποικιακής εποχής στο Νέο Μεξικό. Το DNA αποκαλύπτει ότι τα θύματα είχαν μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας Β και τον ανθρώπινο παρβοϊό Β19. Αντί για ευρωπαϊκή προέλευση όπως πίστευαν παλαιότερα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ιοί πιθανότατα προέρχονται από την Αφρική.

«Οι ιοί φαίνεται να έχουν αφρικανική προέλευση και τρεις από τους ανθρώπους που αναλύσαμε ήταν επίσης γενετικά Αφρικανοί», λέει η María C Ávila Arcos, επίκουρη καθηγήτρια στο Διεθνές Εργαστήριο για την Έρευνα του Ανθρώπινου Γονιδιώματος στο Universidad Nacional Autónoma de México.

Η ανακάλυψη είναι μια από τις πιο πρόσφατες στον τομέα της παλαιομικροβιολογίας, όπου οι ερευνητές εξάγουν θραύσματα μικροβιακού DNA από σκελετούς αιώνων. Στη συνέχεια, το DNA ανακατασκευάζεται, επιτρέποντας στους επιστήμονες να διαγνώσουν μια ασθένεια ή κατάσταση εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια μετά το θάνατο του ατόμου. Η τεχνική αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και κατανοούμε το παρελθόν μας.

Το αρχαίο DNA αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε μια άλλη σοβαρή ασθένεια: τη σύφιλη. Παλαιότερα πίστευαν ότι το πρώτο ξέσπασμα σύφιλης στην Ευρώπη εμφανίστηκε το 1495 στην Ιταλία, αμέσως μετά την επιστροφή του Χριστόφορου Κολόμβου από το πρώτο του ταξίδι στην Αμερική. Η σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια ξέσπασε στο πεζικό του βασιλιά Καρόλου VIII της Γαλλίας, ο οποίος εκείνη την εποχή σχεδίαζε να κατακτήσει το Βασίλειο της Νάπολης. Η εξουθενωτική ασθένεια στη συνέχεια εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη.

Ένα εξαιρετικό μέρος για να βρουν αρχαίο μικροβιακό DNA είναι η οδοντική πλάκα. Αυτό το κολλώδες υπόλειμμα, το οποίο συσσωρεύεται στα δόντια σας εάν δεν βουρτσίζετε σωστά, παγιδεύει βακτήρια, προκαλώντας τελικά τερηδόνα και ασθένεια των ούλων. Τελικά η πλάκα υφίσταται μια διαδικασία ανοργανοποίησης, οπότε σκληραίνει, «παγιδεύοντας» το DNA των αρχαίων στοματικών βακτηρίων και ιών μέσα. Η αποκωδικοποίηση αυτού του μικροβιακού γονιδιώματος δίνει στους επιστήμονες πρόσβαση σε έναν θησαυρό πληροφοριών σχετικά με την υγεία των προγόνων μας.

Η ερευνητική τακτική αυτή υπογραμμίζει τον ρόλο που είχαν τα παθογόνα στη διαμόρφωση της ανθρώπινης ιστορίας. Όμως μια τέτοια έρευνα δεν έχει μόνο ιστορικό ενδιαφέρον. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της υγείας των σύγχρονων ανθρώπων. Ένας από τους στόχους της έρευνας του Weyrich είναι να αναπτύξει μεταμοσχεύσεις μικροβιώματος – αντικαθιστώντας ένα ανθυγιεινό στοματικό μικροβίωμα με ένα υγιές.