K. Φίλης: Νέα μεταναστευτική κρίση από μία παρατεταμένη σύρραξη - Παγώνουν τα ενεργειακά

Ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης μίλησε στο CNN Greece για την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, για την πιθανή εμπλοκή τρίτης χώρας στο πόλεμο, αλλά και για τις επιπτώσεις που θα έχει η χώρα μας στο ενδεχόμενο μια παρατεταμένης σύγκρουσης στην περιοχή.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Φίλη μια παρατεταμένη σύρραξη στην ευρύτερη περιοχή της Ελλάδας θα την έφερνε αντιμέτωπη με μια νέα μεταναστευτική κρίση, οι σχεδιασμοί για τα ενεργειακά θα παγώσουν, ενώ θα ακολουθήσει και αύξηση τιμών.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, αναφέρεται στην επιστροφή των ΗΠΑ στην Ανατ. Μεσόγειο και στο ρόλο που θα παίξει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία σημειώνοντας ότι «η διαφορά είναι ότι η Ελλάδα είναι αξιόπιστη, αλλά η Τουρκία έχει λόγο σε περισσότερα πεδία».

Όσον αφορά στην εγχώρια ασφάλεια ο Κωνσταντίνος Φίλης επισημαίνει ότι «θέλει μεγάλη προσοχή, γιατί τυφλά χτυπήματα στην ευρωπαϊκή επικράτεια δεν μπορούν να αποκλειστούν».

Όλη η συνέντευξη του Κωνσταντίνου Φίλη στο CNN Greece:

-Γιατί πιστεύετε οτι οι μαχητές της Χαμάς επιτέθηκαν αυτή τη χρονική στιγμή στο Ισραήλ; Σας προβλημάτισε ο αιφνιδιασμός των Ισραηλινών Μυστικών Υπηρεσιών;

«Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για την επιλογή της συγκεκριμένης χρονικής στιγμής όσο και για την αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. Επισημαίνω πως έτσι κι αλλιώς καμιά υπηρεσία στον κόσμο όσο άρτια και αποτελεσματική κι αν είναι δεν είναι αλάνθαστη. Όμως, η πολιτική αστάθεια που χαρακτηρίζει το Ισραήλ από το 2019 και μετά, οι διαιρέσεις τόσο σε επίπεδο κοινωνικό όσο και μηχανισμών, η έντονη πόλωση με την επικράτηση των άκρων και η αντίθεση στον Νετανιάχου και τις μεθόδους του, όλα αυτά συνέβαλαν λιγότερο ή περισσότερο στην αδυναμία όχι τόσο άντλησης πληροφοριών, αλλά σωστής αξιολόγησης τους και εν γένει αποτελεσματικότητας. Είναι πάντως αλήθεια ότι ο προσανατολισμός των δυνάμεων ασφαλείας τους Ισραήλ ήταν στην Δυτική Όχθη, όπου είχαμε συχνά επεισόδια το τελευταίο χρονικό διάστημα και όχι τόσο στη Γάζα, ενδεχομένως ώστε να τους αποσπαστεί η προσοχή. Ως προς την επιλογή του χρόνου, πέραν του συμβολισμού λόγω της συμπλήρωσης 50 ετών από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, είναι προφανές ότι αναμενόμενη σφοδρή αντίδραση του Ισραήλ θα παγώσει στο καλό σενάριο ή θα ναρκοθετήσει στο αρνητικό σενάριο τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία που είχε ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες. Η αδυναμία του Μαχμούτ Αμπάς να ελέγξει τους Παλαιστινίους έστω στη Δυτική Όχθη, οι εποικισμοί από πλευράς Ισραήλ και η απουσία προοπτικής επίλυσης του Παλαιστινιακού έχουν οπωσδήποτε συντελέσει στη ριζοσπαστικοποίησή στους κόλπους των Παλαιστινίων, ακόμη και στην παρείσφρηση τσιχαντιστικών στοιχείων. Χωρίς να γνωρίζουμε ακόμη με στοιχεία αν υπήρξε συμμετοχή ή εμπλοκή τρίτης δύναμης, οπωσδήποτε το Ιράν που βρίσκεται σε πίεση εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων και έβλεπε να χάνεται η δυναμική της πρόσφατης συμφωνίας του με τη Σαουδική Αραβία από την επικείμενη της τελευταίας με το Ισραήλ, ωφελείται προς στιγμή τουλάχιστον. Γιατί, από την άλλη, αν εξοντωθεί η Χαμάς και έχουμε εμπλοκή και της Χεζμπολαχ και ο πόλεμος γύρει υπέρ του Ισραήλ θα έχει «σπάσει» ο ιρανικός άξονας. Ωφέλιμη βγαίνει και η Ρωσία, διότι η προσοχή των δυτικών στρέφεται στη Μέση Ανατολή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως πυροδότησε την κρίση».

-Διεθνολόγοι και στρατιωτικοί αναλυτές σε διεθνή έγκριτα δίκτυα αναφέρουν ότι το χείριστο σενάριο για εμπλοκή του Ιράν και του Λίβανου, μέσω της οργάνωσης Χεζμπολάχ, στο πόλεμο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ποια είναι η εκτίμηση σας;

«Τα κυρίαρχα σενάρια -με παραλλαγές- είναι δύο: είτε αυτό που ξεκίνησε το προπερασμένο Σάββατο θα έχει συνέχεια και μάλιστα δραματική με τη Χεζμπολάχ να εξαπολύει επιθέσεις σε βάρος του Ισραήλ, με τον κίνδυνο όμως που προανέφερα, δηλαδή να αποδυναμωθεί η σιιτική αυτή οργάνωση που κατοικοεδρεύει στον Λίβανο και έτσι να χαθεί η βασικότερη ζώνη ανάσχεσης για την ασφάλεια του Ιράν, που συν τοις άλλοις συντηρεί ένα σοβαρό πονοκέφαλο για το Ισραήλ στα σύνορα του. Βέβαια μπορεί να έχει υπολογιστεί το ρίσκο και η εμπλοκή της Χεζμπολάχ να μην είναι πλήρους κλίμακας. Το δεύτερο σενάριο είναι οι επιχειρήσεις να περιοριστούν στη Λωρίδα της Γάζας, με κάποιες επιλεκτικές επιθέσεις από το έδαφος του Λιβάνου και της Συρίας εναντίον των Ισραηλινών, διαχειρίσιμες όμως. Υπάρχει πάντως η αίσθηση ότι η Χεζμπολάχ θα ενεργοποιηθεί μόνο σε περίπτωση που η επιβίωση του Ιράν τεθεί σε κίνδυνο».

-Οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τις δυνάμεις τους στη Νοτιο-ανατολική Μεσόγειο. Eως τώρα όμως δεν έχουν ζητήσει διευκολύνσεις απο την Ελλάδα χρησιμοποιώντας παραδείγματος χάριν τη βάση της Σούδας, που βρίσκεται σε σημείο κλειδί για το θέατρο επιχειρήσεων στην Ανατ. Μεσόγειο.

Πόσο πιθανό πιστεύετε ότι είναι; Τι θα σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;

«Θα με εξέπληττε αν είχαμε την υποβολή τέτοιου αιτήματος. Δεν πρόκειται άλλωστε για πόλεμο μεταξύ κρατών και οπωσδήποτε το Ισραήλ έχει την επάρκεια και τεράστιες δυνατότητες να καταφέρει τους στόχους του. Εξάλλου, πιστεύω ότι οι Αμερικανοί δεν θέλουν να πλήξουν περαιτέρω την ήδη κλονισμένη εικόνα τους στον μουσουλμανικό κόσμο, δίνοντας λαβή σε όσους έχουν σπεύσει να τους δαιμονοποιήσουν, κατηγορώντας τους προκαταβολικά για όσα πρόκειται να συμβούν στη Γάζα. Θυμίζω ότι στις αρχές της εβδομάδας ο ηγέτης μίας νατοϊκής πλην όμως μουσουλμανικής χώρας, της Τουρκίας εν προκειμένω, κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι προετοιμάζει τη σφαγή των Παλαιστινίων. Όλα θα άλλαζαν βέβαια αν το Ιράν κινούνταν σε βάρος του Ισραήλ. Εντούτοις, βλέπουμε ότι οι ΗΠΑ ζητούν αυτοσυγκράτηση από την ισραηλινή ηγεσία και δεν επιθυμούν επουδενί ο πόλεμος να διαχυθεί στην ευρύτερη περιοχή».

-Πως θα επηρέαζε την Ελλάδα μια παρατεταμένη σύρραξη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου;

Σημειώνω οτι απαντώ με βάση το (πολύ) κακό σενάριο. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με πολλαπλάσιες μεταναστευτικές ροές, δεδομένου πως σε περίπτωση μαζικής εξόδου από τη Γάζα, τρεις γειτονικές χώρες, ο Λίβανος, η Ιορδανία και η Αίγυπτος βρίσκονται ήδη στα όρια τους. Άρα, θα διευκολύνουν τη συνέχιση του ταξιδιού των Παλαιστινίων αντί της παραμονής τους σε αυτές. Δεύτερον, θα επηρεαστούν για ένα χρονικό διάστημα οι αποφάσεις επί των ενεργειακών σχεδιασμών και projects στα οποία συμμετέχουμε, όπως και ο υπό συζήτηση άξονας εμπορίου, οικονομίας και δεδομένων (data) που θα συνέδεε την Ινδία με την Ευρώπη. Τρίτον, οι τιμές ενέργειας δεν έχουν ακόμη επηρεαστεί αλλά μιας και αναφερόμαστε στο κακό σενάριο, σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να βρεθούμε και εμείς όπως και ο υπόλοιπος κόσμος σε μια νέα κρίση τιμών, με ισχυρό αντίκτυπο στην ήδη επιβαρυμένη από τις πληθωριστικές πιέσεις οικονομία. Τέταρτον, ανεξαρτήτως σεναρίου, οι Αμερικανοί είναι υποχρεωμένοι να επιστρέψουν στην περιοχή και βέβαια θα αναζητήσουν τρόπους αλλαγής του υποδείγματος για ένα πιο σταθερό και προβλέψιμο περιφερειακό σύστημα. Ελλάδα και Τουρκία θα έχουν ρόλο με τη διαφορά ότι η Ελλάδα είναι αξιόπιστη, αλλά η Τουρκία έχει λόγο σε περισσότερα πεδία. Επειδή καταλαβαίνω την ανησυχία ορισμένων μήπως τώρα που η Άγκυρα στρέφεται σε βάρος της Ουάσιγκτον, αλλάξει στάση και έναντι της Ελλάδας, εκτιμώ αντιθέτως ότι τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο θα διατηρηθούν οπωσδήποτε μέχρι το τέλος του χρόνου. Τέλος, θέλει μεγάλη προσοχή η εγχώρια ασφάλεια, γιατί τυφλά χτυπήματα στην ευρωπαϊκή επικράτεια δεν αποκλείονται.