Η πιο σκληρή δουλειά στον κόσμο

Ξεκινούν λίγο μετά τα μεσάνυχτα με μία μεγάλη ανάβαση στο βουνό και είναι πολύ σκοτεινά, αφού ο αέρας είναι γεμάτος με ηφαιστειακές αναθυμιάσεις που μας καίνε τη μύτη με μία στυφή και έντονη μυρωδιά ήδη από τη μέση του μονοπατιού.

Το πυκνό τροπικό φύλλωμα δίνει τη θέση του σε άγονα βράχια και η ορατότητα μειώνεται στο ένα μέτρο, ακόμα και υπό το φως των φακών. Οι προβολείς που φοράνε στα κεφάλια τους οι ανθρακωρύχοι και οι τουρίστες με δυσκολία τρυπούν τη σκοτεινή και ζοφερή ανάβαση. Στο χείλος του κρατήρα, περίπου 2.600 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, η πυκνότητα των αναθυμιάσεων αυξάνεται δραματικά. Μόνο μία ειδική μάσκα αερίων, σαν αυτές που χρησιμοποιούνται στις διαδηλώσεις, μπορεί να προστατεύσει τα μάτια και τους πνεύμονές μας από τις τοξικές αναθυμιάσεις.

Μία τουρίστρια από την Ταϊλάνδη, που καταβάλλεται από τα ηφαιστειακά αέρια, παθαίνει κρίση πανικού στο σκοτάδι. Βήχει και κλαίει, παρακαλώντας τον σύντροφό της να εγκαταλείψουν το ηφαίστειο.

Στην κοιλιά του θηρίου

Ακολουθεί η κατάβαση μέσα στον κρατήρα που είναι επικίνδυνη και απότομη, ένα βραχώδες μονοπάτι που γλιστρά απελπιστικά, και εκεί, περίπου στη μέση της διαδρομής, διακρίνουμε για πρώτη φορά τις μπλε φλόγες που ξεχωρίζουν μέσα από την πυκνή ομίχλη και τον καπνό.

Μπλε γλώσσες φωτιάς που γλείφουν τα τοιχώματα του κρατήρα σαν ανάποδος καταρράκτης. Είναι η αυτανάφλεξη των υπόγειων αερίων καθώς διαρρέουν στο νυχτερινό αέρα. Οι θερμοκρασίες μπορούν να ξεπεράσουν τους 400 βαθμούς κελσίου και ο αέρας μπορεί να είναι δηλητηριώδης, αλλά αυτά τα «πυροτεχνήματα» είναι μαγικά. Σύμφωνα με τον Πίτερ Κέλλι, έναν γεωλόγο του Αμερικανικού Γεωλογικού Κέντρου Ερευνών, είναι και αρκετά σπάνια.
«Το Ίτζεν είναι αξιοσημείωτο επειδή έχει δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για να διατηρούνται οι μπλε φλόγες για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα» λέει στο CNN.

Στον πάτο του κρατήρα το σκηνικό είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό. Εδώ μία ντουζίνα Ινδονησίων ανδρών δουλεύουν στο σκοτάδι και χρησιμοποιώντας μακριά μεταλλικά κοντάρια σπάνε μεγάλα κομμάτια κίτρινης κρούστας από το έδαφος. Μαζεύουν θείο. Αυτό το σκληρό, ασβεστολιθικό μέταλλο δημιουργείται γύρω από τους αεραγωγούς που ξερνούν σύννεφα γκρι και κίτρινου καπνού μέσα από το ηφαίστειο.

Όταν ξημερώνει, αποκαλύπτεται μία λίμνη σχεδόν δίπλα από το μέρος που δουλεύουν οι εργάτες.

Η λίμνη του κρατήρα έχει ένα γαλακτώδες μπλε χρώμα και αέρια απλώνονται στην επιφάνειά της. Το νερό της λίμνης είναι ζεστό στο άγγιγμα και 200 μέτρα βαθύ. Είναι επίσης υπερβολικά οξύ, καθώς είναι παράγωγο των ηφαιστειακών αερίων, όπως το διοξείδιο του θείου, που διαλύονται στο νερό. Αν βυθιστούν στο νερό έστω και λίγα δάχτυλα θα μείνουν με μία αίσθηση καψίματος εξαιτίας πολύ μικρών πληγών.

Που και που ο αέρας αλλάζει την κατεύθυνση του καπνού τυλίγοντας τους ανθρακωρύχους σε σύννεφα ηφαιστειακού αερίου. Όταν γίνεται αυτό οι εργάτες βήχουν παλεύοντας με τις αναθυμιάσεις.

«Χωρίς μάσκα!» λέει ένας ανθρακωρύχος βήχοντας και γελώντας και δείχνει τις μάσκες αερίου που φοράμε.
Όπως και οι περισσότεροι άλλοι εργάτες εδώ, ο άνδρας είναι εξοπλισμένος με ένα βρώμικο πανί που βάζει στο στόμα του για να εμποδίζει τον δηλητηριώδη αέρα.

Τον λένε απλά Μιστάρι, κάτι συνηθισμένο στο νησί Γιάβα από όπου προέρχεται. Ο Μιστάρι λέει ότι έχει περάσει πολλά χρόνια σκάβοντας το ηφαίστειο και μαζί με τους υπολοίπους ανθρακωρύχους σπάει κομμάτια ορυκτού θείου και τα βάζει σε δύο καλάθια τα οποία είναι συνδεδεμένα με ένα μακρύ ξύλο.

Κάθε άνδρας προσπαθεί έντονα να ισορροπήσει το βαρύ φορτίο στα δύο καλάθια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς οι ανθρακωρύχοι πρόκειται να κουβαλήσουν τα καλάθια στο επικίνδυνο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή του κρατήρα. Είναι μία εξαντλητική διαδρομή.

Δεν θέλω ο γιος μου να δουλέψει εδώ.

Καθώς ξεκινά την απότομη διαδρομή ο Μιστάρι ξεφυσά κάτω από το βάρος του φορτίου. Με τα χρόνια το βάρος έχει αφήσει βαθιές και μόνιμες ραυδώσεις στους ώμους του. Κουβαλάει σε θείο το βάρος ενός άνδρα στην πλάτη του, περίπου 80 κιλά μετάλλευμα.

«Ο καπνός καίει τα μάτια μου αλλά δεν είναι δηλητηριώδης» επιμένει. «Έχω συνηθίσει σε αυτή τη δουλειά γι’αυτό δεν πονάω πραγματικά.»

Ο Μιστάρι είναι 42 χρονών και κάνει περίπου μισή ώρα να ολοκληρώσει την ανάβαση στην κορυφή του ηφαιστείου. Είναι η πρώτη από τις δύο διαδρομές που τυπικά κάνει κάθε μέρα.

«Ποτέ δεν με πονάει η πλάτη μου» λέει «μόνο τα γόνατα λίγο»

Η εταιρεία τον πληρώνει 8 σεντ για κάθε κιλό θείου. Την ημέρα περίπου 12 δολάρια.

Στην κορυφή του κρατήρα κάποιοι από τους ανθρακωρύχους μεταβιβάζουν το θείο σε μικρά καρότσια, τα οποία μετά σέρνουν κάτω στο βουνό. Ένας εργάτης όμως, ο Όσεν, δεν έχει αυτή την πολυτέλεια.

Ο Όσεν κουβαλά το φορτίο του μέχρι κάτω στο βουνό. «Οικονομικά δεν αντέχω ένα καρότσι οπότε το κουβαλάω μέχρι κάτω μόνος μου» λέει.

Κάνει τη στάση για το ζύγισμα και βάζει τα καλάθια του σε μία ζυγαριά. Ο άνδρας κουβαλά το βάρος των 95 κιλών θείου σε μία απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων.

«Η πλάτη μου καίει» λέει, δείχνοντας το σημείο που κουβαλάει το βαρύ φορτίο.

Οι ανθρακωρύχοι πιστεύουν πως βγάζουν καλά λεφτά σε μία δουλειά που ίσως είναι η πιο δύσκολη στον κόσμο. Οι περισσότεροι από αυτούς θα δούλευαν σαν αγρότες, βγάζοντας πολύ λιγότερα.

Παρόλα αυτά, ο Μιστάρι λέει ότι δε θέλει ο 14χρονος γιος του να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. «Όχι, όχι δεν θέλω ο γιος μου να δουλέψει έτσι» λέει κουνώντας το κεφάλι του.

Δεν έχω ακούσει ξανά τίποτα τέτοιο

Ένας προϊστάμενος της εταιρείας εξορύξεως θείου, ο Κάντι Νγκρίμπι λέει ότι με τη βοήθεια των εργατών όπως ο Μιστάρι, η εταιρεία παράγει περίπου 13 τόνους ακατέργαστου θείου την ημέρα.

«Δίνουμε στους εργάτες χάρτινες μάσκες αλλά σπάνια τις φοράνε» λέει ένας προϊστάμενος του οικονομικού τμήματος της εταιρείας στο CNN. «Προτιμούν να χρησιμοποιούν πετσέτες και υφάσματα»

Η εταιρεία λέει ότι παρέχει ασφάλεια υγείας στους 107 πλήρους απασχόλησης ανθρακωρύχους, ενώ τα προσόντα που ζητούν είναι σχετικά απλά.

«Είναι εύκολο» λέει ο προϊστάμενος «βλέπουμε αν είναι ικανοί και δυνατοί για να κουβαλήσουν το θείο και συνήθως δεχόμαστε νέους και υγιείς ανθρώπους.»

Ο Τέρρι Γκόρντον, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ιατρικής της Νέας Υόρκης, λέει ότι κανείς δεν έχει μελετήσει τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας έκθεσης σε τόσο υψηλά επίπεδα ηφαιστειακών αερίων, όπως το διοξείδιο του θείου και του υδροθείου. Οι ανθρακωρύχοι είναι «κάτι σαν πειραματόζωα» όπως λέει. Η βραχυπρόθεσμη έκθεση στο διοξείδιο του θείου πάντως έχει συνδεθεί με στένωση των αεραγωγών και συμπτώματα του άσθματος.

Οι ειδικοί συστήνουν να περιορίζεται η έκθεση στα 2 εκατομμυριοστά. Οι ερευνητές του Αμερικανικού Γεωλογικού Κέντρου Ερευνών έχουν βρει επίπεδα 30 φορές πιο υψηλά στο μέρος όπου δουλεύουν οι ανθρακωρύχοι.

Ο Γκόρντον πιστεύει πως οι εργάτες έχουν προσαρμοστεί με τρόπο που μειώνει την ταλαιπωρία τους, αλλά οι υπάρχουσες συνθήκες μπορούν παρόλα αυτά να τους βλάψουν. «Το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που δουλεύουν σε τέτοιες συνθήκες πιστεύω ότι είναι χωρίς προηγούμενο. Δεν έχω ακούσει ξανά τίποτα τέτοιο» λέει. «Το ότι αυτοί οι άνδρες μπορούν να αντέξουν αυτά τα τοξικά αέρια κάθε μέρα είναι εκπληκτικό»

Εργοστάσιο μέσα στη Ζούγκλα

Στο τέλος, το θείο καταλήγει σε ένα κακόγουστο εργοστάσιο στη μέση της τροπικής ζούγκλας. Φούρνοι που καίνε ξύλο ζεσταίουν τεράστια καζάνια όπου οι εργάτες λιώνουν μεγάλα κομμάτια ορυκτού. Ένα ρυάκι λιωμένου θείου κυλάει μέσα σε ένα ξύλινο αυλάκι και μέσα σε φίλτρα που το καθαρίζουν.

Ένας εργάτης εργοστασίου εναποθέτει μεγάλες δεξαμενές υγρού θείου σε ένα μεγάλο χώρο. Εκεί στερεοποιείται γρήγορα σε μία λαμπερή κίτρινη κρούστα την οποία μετά σπάνε σε κομμάτια και βάζουν μέσα σε σάκους.

Το ηφαιστειακό θείο χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για να καθαρίζει η ζάχαρη στα κοντινά εργοστάσια επεξεργασίας της. Το μέταλλο χρησιμοποιείται επίσης για να φτιαχτεί σαπούνι, φάρμακα για το δέρμα και εκρηκτικά.

Οι εργάτες στο εργοστάσιο του θείου λένε ότι πληρώνονται τα μισά από όσα παίρνουν οι ανθρακωρύχοι ξεφυσώντας και βογκώντας στον κρατήρα. «Η δουλειά εδώ είναι πολύ καλύτερη» εξηγεί ο Αχμάντ Σουπάνπι καθώς φτυαρίζει ξύλο μέσα στους φούρνους.

Ανάμεσα στους εργάτες είναι ο 60χρονος Σαπιι, ο οποίος έχει πάρει σύνταξη από την εξόρυξη του ηφαιστείου. «Δεν έχω πλέον τη δύναμη να δουλεύω στο βουνό» λέει.

Παρόλο που έχουν περάσει 4 χρόνια από όταν άφησε το ηφαίστειο, οι ώμοι του έχουν ακόμα αυλακιές και σημάδια από τα χρόνια που κουβαλούσε θείο πάνω στον κρατήρα.

Επιμένει πάντως ότι όλα αυτά τα χρόνια στο ηφαίστειο δεν τον άφησαν με κάποιο μόνιμο πρόβλημα εκτός από «έναν συνηθισμένο βήχα.»

Έπειτα, γυρίζει πίσω στο σκάψιμο του κίτρινου θείου από το πάτωμα.

Volcano mining: The toughest job in the world?

By Ivan Watson, Pamela Boykoff, Mark Phillips and Masrur Jamaluddin, CNN