Βρετανία: Στη δημοσιότητα σήμερα το πολυαναμενόμενο πόρισμα για τον πόλεμο στο Ιράκ

Η επιτροπή υπό τον λόρδο Τζον Τσίλκοτ συστάθηκε το 2009 με στόχο να διαφωτίσει όλες τις πλευρές της βρετανικής ανάμιξης στο Ιράκ την περίοδο 2001 -2009, από τη στιγμή δηλαδή που οι ΗΠΑ ξεκίνησαν το σχεδιασμό της εισβολής ως τη στιγμή της αποχώρησης των βρετανικών στρατευμάτων από το Ιράκ.

Από το Νοέμβριο του 2009 έως τον Φεβρουάριο του 2011 η επιτροπή συγκέντρωσε στοιχεία έχοντας πρωτοφανή πρόσβαση σε απόρρητα έγγραφα και πρωταγωνιστές της ιστορίας όπως ο πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ ή ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο.

Ο σερ Τζον θα κάνει μια σύντομη δήλωση για το πόρισμα στους δημοσιογράφους και αμέσως μετά το πόρισμα και όλα τα στοιχεία της πολύχρονης έρευνας – 2,6 εκατομμύρια λέξεις σε 12 τόμους- θα δημοσιευτούν στο ίντερνετ ( http://www.iraqinquiry.org.uk/ ). Θα ακολουθήσουν δηλώσεις του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Τζέρεμι Κόρμπιν στη Βουλή των κοινοτήτων.

Τα ερωτήματα είναι πολλά και αφορούν κυρίως στο αν η κυβέρνηση Μπλερ είχε υπόψη της ότι το Ιράκ δεν είχε όπλα μαζικής καταστροφής και εσκεμμένα παραπλάνησε το κοινοβούλιο και την κοινή γνώμη. Θα διαπιστωθεί αν ο Βρετανός πρωθυπουργός προσπάθησε να μεταπείσει τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους από την εισβολή και αν υπήρξε συγκάλυψη στα αίτια θανάτου του επιθεωρητή όπλων, καθηγητή Ντέιβιντ Κέλι.

Το πόρισμα αναμένεται ενδεχομένως να οδηγήσει σε δίωξη μεμονωμένων Βρετανών στρατιωτών για τις ενέργειές τους στο κατεχόμενο Ιράκ, ενώ πολλοί ελπίζουν πως θα είναι αρκετό για να οδηγήσει τον Μπλερ στη δικαιοσύνη. Ήδη στελέχη των Εργατικών και του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας έχουν δηλώσει πως αν υπάρξουν στοιχεία κατά του Τόνι Μπλερ θα επικαλεστούν ένα νόμο που έχει να εφαρμοστεί από το 1806, για να προχωρήσουν σε δίωξη του πρώην πρωθυπουργού.

Το πόρισμα καθυστέρησε και λόγω αντικειμενικών δυσκολιών στη διαχείριση ευαίσθητων εγγράφων αλλά και λόγω του ότι τα σχετικά σημεία του πορίσματος έπρεπε να δοθούν στους ενδιαφερόμενους (Τόνι Μπλερ, Τζακ Στρο κλπ) για να τα ελέγξουν και να τα σχολιάσουν. Πρόκειται για μια διαδικασία που βασίζεται σε νομικό προηγούμενο που δημιουργήθηκε επί των ερευνών σε βάρος του τέως διευθυντή της Ντέιλι Μίρορ, Ρόμπερτ Μάξουελ. Δεν είναι λίγοι αυτοί που σημειώνουν πως ενώ ο Τόνι Μπλερ είχε μήνες να προετοιμαστεί, οι συγγενείς των Βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στο Ιράκ θα έχουν μόνο τρεις ώρες στη διάθεση τους για να πάρουν μιαν ιδέα από το πόρισμα πριν αυτό δημοσιευτεί.

Αυτή δεν είναι η πρώτη έρευνα που σχετίζεται με τον πόλεμο στο Ιράκ. Σχεδόν αμέσως μετά την εισβολή τον Αύγουστο του 2003 ο δικαστής λόρδος Χάτον είχε εξετάσει τις συνθήκες θανάτου του καθηγητή Κέλι. Το πόρισμα, τον Ιανουάριο του επόμενου έτους, είχε καταλήξει πως ο καθηγητής είχε αυτοκτονήσει -κάτι που πολλοί αμφισβητούν- και ότι η κυβέρνηση Μπλερ δεν έφερε ευθύνες. Αντιθέτως, η έκθεση επέρριψε ευθύνες στο BBC για τον τρόπο κάλυψης των δηλώσεων Κέλι περί των όπλων μαζικής καταστροφής του Ιράκ.

Λίγο αργότερα, τον Ιούλιο του 2004, μια άλλη έρευνα υπό τον λόρδο Μπάτλερ εξέτασε τις αναφορές των υπηρεσιών πληροφοριών επικρίνοντας την ΜΙ6 για το ότι δεν διασφάλισε την αξιοπιστία των πηγών της. Είχε ενδιαφέρον όμως πως η επιτροπή κατέληξε ότι ο πόλεμος στο Ιράκ έγινε λόγω των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου κι όχι επειδή λανθασμένες πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών είχαν οδηγήσει την κυβέρνηση Μπλερ να πιστεύει πως το Ιράκ διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής.

Όλοι τώρα αναμένουν αν ο μειλίχιος λόρδος Τσίλκοτ, με εμπειρία από την ΜΙ5 και την ΜΙ6, θα «ξεπλύνει» την κυβέρνηση Μπλερ ή αν έχει δημιουργήσει μια πλαστή αίσθηση ασφάλειας στους ερευνώμενους «δίνοντας τους το σκοινί για να κρεμαστούν μόνοι τους».