Ενθουσιάζουν οι πρώτες εικόνες από το διάστημα του τηλεσκοπίου Ευκλείδης

Τα δύο όργανα του διαστημικού σκάφους τράβηξαν τις προκαταρκτικές δοκιμαστικές εικόνες, αποκαλύπτοντας σπινθηροβόλα αστρικά τοπία και αποδεικνύοντας ότι όλα στο σκάφος είναι σε άριστη κατάσταση.

«Μετά από περισσότερα από 11 χρόνια σχεδιασμού και ανάπτυξης του Ευκλείδη, είναι συναρπαστικό και εξαιρετικά συγκινητικό να βλέπουμε αυτές τις πρώτες εικόνες», δήλωσε ο Τζουζέπε Ράκα, υπεύθυνος του προγράμματος Ευκλείδης στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία.

«Είναι ακόμη πιο απίστευτο όταν σκεφτόμαστε ότι βλέπουμε εδώ μόνο λίγους γαλαξίες, με την ελάχιστη ρύθμιση του συστήματος. Ο πλήρως βαθμονομημένος Ευκλείδης θα παρατηρήσει δισεκατομμύρια γαλαξίες για να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του ουρανού που έχει υπάρξει ποτέ».

Ο Ευκλείδης πέρασε τον τελευταίο μήνα από την εκτόξευσή του την 1η Ιουλίου ταξιδεύοντας στο σημείο της τροχιάς του, που βρίσκεται 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη.

Το τηλεσκόπιο διαμέτρου 1,2 μέτρων θα παραμείνει στο λεγόμενο σημείο Λαγκράνζ L2, όπου βρίσκεται και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Ο Ευκλείδης θα συμβαδίζει με τη Γη καθώς ο πλανήτης μας περιφέρεται γύρω από τον ήλιο.

Τι κάνουν οι δύο κάμερες του Ευκλείδη

O Ευκλείδης θα περάσει τους επόμενους δύο μήνες δοκιμάζοντας και βαθμονομώντας τα όργανά του – μια κάμερα ορατού φωτός και μια κάμερα/φασματογράφο εγγύς υπέρυθρου – πριν ξεκινήσει να παρακολουθεί περίπου το ένα τρίτο του ουρανού για τα επόμενα έξι χρόνια.

Το όργανο ορατού φωτός του τηλεσκοπίου, ή VIS, θα τραβήξει εικόνες δισεκατομμυρίων γαλαξιών. Η ευρεία προοπτική του Ευκλείδη μπορεί να καταγράψει δεδομένα από ένα τμήμα του ουρανού περισσότερο από 100 φορές μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να καταγράψει η κάμερα του Webb. Η ποιότητα των εικόνων του τηλεσκοπίου θα είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές πιο ευκρινής σε σχέση με εκείνες των επίγειων τηλεσκοπίων.

Ενώ η κάμερα/φασματογράφος εγγύς υπέρυθρου, ή NISP, θα καταγράψει εικόνες των γαλαξιών σε υπέρυθρο φως και μετρήσεις που χαρτογραφούν την απόσταση κάθε γαλαξία.

Σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια

Πρωταρχικός στόχος του Ευκλείδη είναι η παρατήρηση των κοσμικών μυστηρίων του σύμπαντος, όπως η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια.

Αν και η σκοτεινή ύλη δεν έχει ποτέ ανιχνευθεί στην πραγματικότητα, θεωρείται ότι αποτελεί τουλάχιστον το 85% της συνολικής ύλης του σύμπαντος. Ενώ η σκοτεινή ενέργεια είναι μια μυστηριώδης δύναμη που θεωρείται ότι παίζει ρόλο στην επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος.

Στη δεκαετία του 1920, οι αστρονόμοι Ζορζ Λεμέτρ και Έντγουιν Χαμπλ ανακάλυψαν ότι το σύμπαν διαστέλλεται από τη γέννησή του, πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Αλλά οι έρευνες που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990 έδειξαν ότι κάτι προκάλεσε την επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος πριν από περίπου 6 δισεκατομμύρια χρόνια, και η αιτία παραμένει άγνωστη.

Το ξεκλείδωμα της πραγματικής φύσης της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης θα μπορούσε να βοηθήσει τους αστρονόμους να κατανοήσουν από τι αποτελείται το σύμπαν και πώς έχει αλλάξει η διαστολή του με την πάροδο του χρόνου. Τόσο η σκοτεινή ύλη όσο και η σκοτεινή ενέργεια παίζουν επίσης ρόλο στην κατανομή και την κίνηση αντικειμένων, όπως οι γαλαξίες και τα αστέρια, στο σύμπαν.

Τρισδιάστατος χάρτης του σύμπαντος

Ο Ευκλείδης έχει σχεδιαστεί για να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο και ακριβέστερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντος. Θα παρατηρήσει δισεκατομμύρια γαλαξίες που εκτείνονται σε απόσταση 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός για να αποκαλύψει πώς η ύλη μπορεί να έχει τεντωθεί και αποσπαστεί από τη σκοτεινή ενέργεια με την πάροδο του χρόνου. Αυτές οι παρατηρήσεις θα επιτρέψουν ουσιαστικά στον Ευκλείδη να δει πώς εξελίχθηκε το σύμπαν τα τελευταία 10 δισεκατομμύρια χρόνια.

Το τηλεσκόπιο θα δημιουργήσει έναν κατάλογο με περίπου 1,5 δισεκατομμύριο γαλαξίες και τα αστέρια μέσα σε αυτούς. Αυτός ο θησαυρός δεδομένων για τους αστρονόμους θα περιλαμβάνει το σχήμα και τη μάζα κάθε γαλαξία, και τον αριθμό των άστρων που δημιουργούνται ανά έτος μέσα σε αυτόν.

Με πληροφορίες από: Euclid telescope, sent to illuminate the universe’s biggest mysteries, shares first test photos by Ashley Strickland, CNN